06/01/2025
Có vẻ chúng ta đang chứng kiến những năm kế tiếp đầy thú vị và những thay đổi đột biến trên toàn cầu. Một nhà sử học và nhà văn người Mỹ từng nói “Hôm qua là lịch sử. Ngày mai là điều bí ẩn. Hôm nay là một món quà.” Đây là quan điểm về sống trong thời điểm hiện tại, như những ngày đầu năm 2025. [1]
Năm năm qua đã chứng kiến những tiến bộ nhanh chóng về trí tuệ nhân tạo, với những cột mốc quan trọng định hình lại các ngành công nghiệp khác nhau và cuộc sống hàng ngày. Năm 2020, OpenAI phát hành GPT-3, một mô hình ngôn ngữ lớn có khả năng tạo ra những bài viết giống như được người viết, đánh dấu bước nhảy vọt đáng kể về khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Vào năm 2021, AI đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển vắc xin ngừa COVID-19, đẩy nhanh quá trình này từ nhiều năm lên nhiều tháng. Từ năm 2022 đến năm 2023, AI sáng tạo đã trở thành xu hướng chính. Vào cuối năm 2022, ChatGPT đã giới thiệu AI tổng quát đến với mọi người, khơi dậy một giai đoạn phát triển nhanh chóng mới. Các hệ thống AI ngày càng có khả năng tạo ra bài viết và hình ảnh không thể phân biệt được với nội dung do con người tạo ra. [2]
Vào năm 2024, khả năng của AI tiếp tục tăng gấp đôi khoảng sáu tháng một lần, một sự tăng tốc đáng kể so với thời gian tăng gấp đôi trước đó là 20 tháng. Sự tăng trưởng nhanh chóng này đã dẫn đến sự tập trung ngày càng tăng vào việc triển khai và quản trị AI phù hợp với các quy tắc, tiêu chuẩn và chuẩn mực xã hội mà con người tự nguyện tuân theo. [2]
Những bước kế tiếp là ứng dụng AI vào đời sống hằng ngày. Lấy ví dụ, bạn muốn lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ hè và bạn muốn biết bạn có bao nhiêu ngày nghỉ. Nếu bạn hỏi một mô hình AI về kế hoạch nầy thì bạn sẽ nhận được một câu trả lời không hữu ích lắm, bởi vì mô hình không biết bạn là ai, lịch làm việc của bạn là gì và số ngày nghỉ mà bạn có lúc nào. Nhưng nếu bạn bắt đầu xây dựng các hệ thống xung quanh mô hình AI và cho mô hình quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu kỳ nghỉ của bạn. Như vậy, truy vấn tương tự sẽ được đưa vào mô hình AI. Sự khác biệt là mô hình sẽ được nhắc tạo truy vấn tìm kiếm, và mô hình có thể tích hợp dữ liệu của bạn với kiến thức thông minh của nó. Vì vậy, câu trả lời mà bạn nhận được sẽ hữu ích hơn. [3]
Nếu bạn đặt mô hình AI phụ trách logic trong chuỗi làm việc ở trên, thì mô hình AI trở thành “cái đầu” của tác nhân AI. Khả năng đầu tiên là khả năng suy luận của tác nhân AI, với khả năng giải quyết vấn đề. Mô hình sẽ được truy vấn để đưa ra một kế hoạch và giải thích lý do về từng bước của quy trình trong quá trình thực hiện. Một khả năng khác của tác nhân là khả năng hành động. Tác nhân có thể dùng công cụ phần mềm hay công cụ tự động có “bộ não” để tìm kiếm trên web, tìm kiếm cơ sở dữ liệu liên hệ đến truy cập và làm những việc làm thông thường hằng ngày bằng công cụ tự động. [3]
Tác động của AI trong 5 năm tới dự kiến sẽ có ảnh hưởng sâu rộng và AI sẽ ngày càng hòa nhập vào cuộc sống hàng ngày. Đến năm 2030, con người sẽ tương tác với nhiều loại AI một cách tự nhiên như cách họ tương tác với những người khác ngày nay. AI sẽ được sử dụng làm trợ lý cá nhân, gia sư, cố vấn nghề nghiệp, nhà trị liệu, kế toán và luật sư. AI sẽ trở nên phổ biến trong môi trường làm việc, tiến hành phân tích, viết mã, xây dựng sản phẩm và đưa ra các quyết định chiến lược. [4]
Nhiều công ty đại lý AI dự đoán sẽ cung cấp dịch vụ theo chiều dọc. Một công ty đại lý AI là một doanh nghiệp chuyên biệt phát triển và triển khai các hệ thống AI được thiết kế riêng cho các ngành hoặc chức năng kinh doanh cụ thể. Các công ty này tập trung vào việc tạo ra các tác nhân AI nhằm giải quyết các thách thức và quy trình làm việc độc đáo trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, tài chính, pháp lý hoặc sản xuất.
Các công ty nầy xây dựng các giải pháp AI với kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực cụ thể, thay vì các công cụ có mục đích chung. Tác nhân AI của họ có thể xử lý toàn bộ quy trình công việc, không chỉ các tác vụ riêng lẻ. Các tác nhân cải thiện theo thời gian bằng cách học hỏi từ các tương tác và dữ liệu cụ thể của ngành. Mục tiêu của thành phẩm từ những công ty đại lý AI theo chiều dọc là giảm đáng kể chi phí vận hành bằng cách tự động hóa các quy trình tốn kém, tốn thời gian. [5]
Một số ví dụ về các công ty đại lý AI theo chiều dọc là Abridge trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tự động chuyển các cuộc trò chuyện giữa bác sĩ và bệnh nhân thành các ghi chú lâm sàng. [5] AI cũng đang được ứng dụng để giải quyết những thách thức cụ thể trong nông nghiệp, từ canh tác theo chiều dọc đến nông nghiệp chính xác. Công ty trí tuệ nông nghiệp chính xác Taranis ở Do Thái sử dụng thị giác và dữ liệu dựa vào AI để giám sát hiện trường canh tác để tăng sản phẩm. Công ty Aerobotics chuyên phân tích dữ liệu, sử dụng hình ảnh từ vệ tình và AI để tối ưu hóa hiệu suất cây trồng trên toàn vùng. Công ty nầy kết hợp việc phát hiện các vấn đề nông nghiệp với AI để nâng cao phạm vi bao phủ và cung cấp dữ liệu canh tác toàn diện. [6]
Sự tiến bộ nhanh chóng trong AI đang định hình lại các ngành công nghiệp và tương tác xã hội. Báo cáo Phát triển Con người 2025 của Liên Hiệp Quốc nhận định là AI đang mang lại chuyển đổi lớn trong các lĩnh vực chính của phát triển con người, như y tế, giáo dục, chuẩn mực xã hội, việc làm và năng lực cá nhân. Sự chuyển đổi này được kỳ vọng sẽ có tác động sâu sắc đến nhiều nhóm tuổi khác nhau, từ sự phát triển trí não khi còn nhỏ đến những thay đổi trong công việc và tương tác xã hội khi trưởng thành. [7]
Bằng cách cung cấp các kỹ năng và cơ hội về AI, nhiều sáng kiến quốc tế đang giúp những người trẻ ở các nước tham gia tích cực vào nền kinh tế công nghệ toàn cầu. Microsoft đang triển khai các sáng kiến nhằm đào tạo 2,5 triệu người ở các nước ASEAN về kỹ năng AI vào năm 2025, bao gồm các chương trình AI TEACH ở Indonesia và Malaysia nhắm đến sinh viên kỹ thuật và dạy nghề, chương trình Kartu Prakerja của Indonesia đào tạo 100.000 thanh niên có hoàn cảnh khó khăn AI và dữ liệu, và Chương trình Kỹ năng AI dành cho ngành Du lịch hỗ trợ AI ở Thái Lan nhằm nâng cao kỹ năng cho 100.000 doanh nhân trẻ trong lĩnh vực du lịch ở các khu vực kém phát triển. [8]
Ngoài ra, các chương trình như Thử thách AI ở Tây Ban Nha đã chỉ ra rằng thanh thiếu niên dễ bị tổn thương có thể tích cực tham gia vào chuyển đổi từ AI, nâng cao năng lực của họ trên các lĩnh vực khác nhau. Những chương trình nầy góp phần vào việc vượt qua các giai đoạn phát triển truyền thống và tạo ra những con đường mới cho tăng trưởng kinh tế và đổi mới. [9]
Trong khi tôi đang học về AI, độc tài độc đảng bên nhà vẫn ngoan cố không chịu phát triển đất nước. Ngày 9/11/2024, nhà nước ban hành nghị định 147 có hiệu lực từ 25/12/2024 về quản lý internet và mạng xã hội tại Việt Nam. Nghị định bắt buộc người dùng phải cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, ngày sinh, số điện thoại khi đăng ký tài khoản. Các nền tảng mạng xã hội phải kiểm tra và gỡ bỏ thông tin trong vòng 24 giờ khi có yêu cầu từ nhà nước, khóa các tài khoản vi phạm nhiều lần, và kiểm duyệt nội dung theo ý nhà nước. Nhà nước buộc các mạng phải lưu trữ thông tin người dùng và cung cấp thông tin nếu nhà nước muốn. Những cáo buộc nầy áp dụng lên doanh nghiệp trong và ngoài nước cung cấp dịch vụ tại Việt Nam, gia tăng hạn chế quyền tự do ngôn luận và kiểm soát thông tin. [10] [11]
Nghị định nầy được ban hành trước ngưỡng cửa của những năm đầy thú vị với những tiến bộ công nghệ, phát triển kinh tế và nâng cao mức sống ở những nơi đặt trọng tâm vào mở rộng kinh tế và công bằng xã hội.
Nguồn:
1. Wikipedia. Alice Morse Earle. Tiếp cận 01/2025; Available from: https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Morse_Earle.
2. World Economic Forum. A short history of AI in 10 landmark moments. 03/10/2024; Available from: https://www.weforum.org/stories/2024/10/history-of-ai-artificial-intelligence/.
3. YouTube - IBM Technology - Maya Murad. What are AI Agents? 09/2024; Available from: https://www.youtube.com/watch?v=F8NKVhkZZWI.
4. Forbes - Rob Toews. 5 AI Predictions For The Year 2030. 10/03/2024; Available from: https://www.forbes.com/sites/robtoews/2024/03/10/10-ai-predictions-for-the-year-2030/.
5. wisp. What are Vertical AI Agents? Understanding the Next Evolution in Enterprise Software. Tiếp cận 01/2025; Available from: https://www.wisp.blog/blog/what-are-vertical-ai-agents-understanding-the-next-evolution-in-enterprise-software.
6. GreyB. Artificial intelligence and machine learning in agriculture: 10 startups to watch. Tiếp cận 06/01/2025; Available from: https://www.greyb.com/blog/ai-agriculture-startups/.
7. International Labor Organization. 2025 Human Development Report Consultation on the Future of Work and Artificial Intelligence. 09/10/2024; Available from: https://www.ilo.org/meetings-and-events/2025-human-development-report-consultation-future-work-and-artificial.
8. People Matters. Microsoft AI training to empower 2.5 million in ASEAN. 01/06/2024; Available from: https://www.peoplemattersglobal.com/news/technology/microsoft-ai-training-to-empower-25-million-in-asean-41118.
9. OECD. AI Challenge: Empowering vulnerable youth through generative AI. 24/06/2024; Available from: https://www.oecd.org/en/publications/providing-local-actors-with-case-studies-evidence-and-solutions-places_eb108047-en/ai-challenge-empowering-vulnerable-youth-through-generative-ai_0fe9a8a2-en.html.
10. Báo Điện tử Chính phủ. Những điểm mới trong quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng. 28/11/2024; Available from: https://baochinhphu.vn/nhung-diem-moi-trong-quan-ly-cung-cap-su-dung-dich-vu-internet-thong-tin-tren-mang-102241128112139376.htm.
11. Human Rights Watch. Việt Nam: Hãy hủy bỏ các điều luật tai hại về mạng internet. 10/12/2024; Available from: https://www.hrw.org/vi/news/2024/12/11/vietnam-repeal-harmful-internet-laws.
Không có nhận xét nào