Financial Times, 06/12/2024
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
13/12/2024
Từ thuế quan đến nhu cầu AI, các công ty Mỹ đang cân nhắc điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Sự trở lại của Donald
Trump có ý nghĩa gì đối với cuộc chiến chip toàn cầu? Ông không phải là người
bắt đầu cuộc đua trợ cấp công nghệ – người phát động là lãnh đạo Trung Quốc Tập
Cận Bình – nhưng chính quyền đầu tiên của ông đã khiến Mỹ tập trung vào cuộc
cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc. Sau đó, Biden đã mở rộng các chính sách
thời Trump liên quan đến thuế quan, trợ cấp, và kiểm soát xuất khẩu. Và giờ
đây, Trump đã trở lại ngay khi trí tuệ nhân tạo làm tăng nhu cầu về sức mạnh
tính toán.
Đối với ngành công
nghiệp chip, trọng tâm trước mắt là thuế quan. Nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đã
thúc đẩy ngành này trải qua một đợt tái cấu trúc chuỗi cung ứng tốn kém, với
việc lắp ráp thiết bị điện tử được chuyển từ Trung Quốc sang Mexico và Đông Nam
Á. Chắc chắn sẽ có thêm nhiều mức thuế đối với Trung Quốc. Nhưng một số quốc
gia Đông Nam Á có thặng dư thương mại xuất khẩu điện tử cao hơn với Mỹ cũng nằm
trong tầm ngắm.
Tuy nhiên, không phải
mọi công ty sản xuất chip của Mỹ đều phản đối mọi loại thuế quan. Để bảo vệ các
phân khúc công nghiệp bị ảnh hưởng bởi các đối thủ cạnh tranh được trợ cấp mạnh
mẽ từ Trung Quốc, Washington đang xem xét “thuế quan linh kiện” – tức là đánh
thuế nhập khẩu không dựa trên địa điểm lắp ráp cuối cùng, mà dựa trên các linh
kiện bên trong thiết bị. Hiện tại, một thiết bị được lắp ráp tại Việt Nam có
chứa chip Trung Quốc đang phải trả mức thuế quan dành cho Việt Nam, chứ không
phải mức thuế dành cho Trung Quốc. Nhưng chế độ thuế quan dựa trên linh kiện sẽ
nhắm vào chip Trung Quốc, bất kể khâu lắp ráp cuối cùng diễn ra ở đâu. Một
chính sách như vậy sẽ phù hợp với mong muốn của Trump là giải quyết các khoản
trợ cấp của Trung Quốc với chi phí thấp hơn cho các công ty và người tiêu dùng
so với một mức thuế chung.
Kiểm soát xuất khẩu
đối với các công ty Mỹ vận chuyển chip AI và công cụ sản xuất chip đến Trung
Quốc là một sự mở rộng khác của Biden đối với chính sách mà Trump khởi xướng.
Chính Trump là người đầu tiên nhắm vào Huawei. Và từ đó đến nay, chính quyền
Biden đã cắt giảm xuất khẩu cho hơn một trăm công ty mà họ cho là có liên kết
với Huawei. Cũng chính Trump là người đã làm việc với chính phủ Hà Lan để cấm
bán máy in thạch bản tiên tiến cho Trung Quốc, và Biden đã mở rộng những hạn
chế đó.
Các đảng viên Cộng
hòa tại Quốc hội Mỹ đã chỉ ra nhiều lỗ hổng trong các biện pháp kiểm soát xuất
khẩu hiện có mà chính quyền mới có thể tìm cách khắc phục. Các đồng minh có thể
phàn nàn, nhưng một số lại âm thầm ưa thích các biện pháp đơn phương của Mỹ, vì
chúng giúp họ không phải đưa ra quyết định khó khăn trước áp lực trong nước và
sự trả đũa từ Trung Quốc. Dù thế nào đi nữa, thì liên minh hạn chế chuyển giao
công nghệ cho Trung Quốc tuy không hoàn hảo, nhưng sẽ tiếp tục được duy trì.
Còn ngành sản xuất
trong nước của Mỹ thì sao? Sự ra đi gần đây của giám đốc điều hành Intel, Pat
Gelsinger, nhấn mạnh những thách thức mà công ty – vốn đóng vai trò trung tâm
trong chiến lược chip của Biden – phải đối mặt, dù họ đã đàm phán nhận hàng tỷ
đô la tiền tài trợ theo Đạo luật Chip năm 2022.
Trong chiến dịch
tranh cử, Trump đã gợi ý rằng, thay vì trợ cấp cho các công ty sản xuất chip,
thuế quan có thể có tác dụng khuyến khích sản xuất trong nước nhiều hơn. Nhưng
việc áp thuế đối với các đối tác như Đài Loan, nơi xuất khẩu sang Mỹ đã tăng
vọt nhờ Nvidia, cũng sẽ gây hại cho Thung lũng Silicon. Khoản đầu tư vào
Arizona của nhà sản xuất chip hàng đầu Đài Loan, TSMC, đã được chính quyền
Trump đầu tiên công bố. Không khó để tưởng tượng ra một vòng đầu tư thứ hai
nhằm tăng cường an ninh chuỗi cung ứng.
Với các cơ sở đang
được xây dựng tại nhiều tiểu bang, Đạo luật Chips hiện đang nhận được sự ủng hộ
sâu sắc của lưỡng đảng. Chủ tịch Hạ viện – thành viên Đảng Cộng hòa – Mike
Johnson gần đây đã nhận ra mức độ ủng hộ sâu sắc đến thế nào. Trong chiến dịch
tranh cử của mình, ông đã đề xuất bãi bỏ đạo luật này và gây ra một cuộc nổi
loạn trong nội bộ Đảng Cộng hòa. Giờ đây, ông hứa sẽ “tinh giản và cải thiện”
đạo luật bằng cách loại bỏ “các quy định tốn kém.” Các công ty sản xuất chip –
những công ty đã phàn nàn về lao động, chăm sóc trẻ em, và các quy tắc cấp phép
– sẽ hoan nghênh điều này. Quốc hội mới thậm chí có thể gia hạn khoản tín dụng
thuế đầu tư hào phóng cho các nhà máy sản xuất chip.
Bất ổn lớn nhất đang
bao trùm ngành công nghiệp chip là tương lai của nhu cầu AI. Các công ty từ
Nvidia đến TSMC đã được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư vào các trung tâm dữ liệu
AI. Các cố vấn của Trump cho biết họ muốn đẩy nhanh việc xây dựng trung tâm dữ
liệu bằng cách hợp lý hóa việc cấp phép và khuyến khích sản xuất điện. Sự hiện
diện của Elon Musk trong nhóm những người thân tín với Trump – công ty xAI của
Musk hiện điều hành một trong những cụm chip AI lớn nhất thế giới – cho thấy AI
sẽ là trọng tâm. Washington đang xôn xao với những ý tưởng để đẩy nhanh phát
triển AI, từ việc phân vùng lại các khu đất do liên bang sở hữu để xây dựng
trung tâm dữ liệu đến việc thành lập “Dự án Manhattan” cho AI.
Nhưng Đạo luật Chips
cũng đã tạo ra một Dự án Manhattan mini bằng cách phân bổ hơn 10 tỷ đô la cho
các chương trình Nghiên cứu và Phát triển (R&D) thông qua Đạo luật Chips.
Phần lớn số tiền này vẫn chưa được chi. Phải mất nhiều năm để xây dựng một nhà
máy sản xuất chip, và thậm chí còn lâu hơn nữa để thấy được thành quả từ
R&D. Nếu chính quyền Trump mới muốn thiết lập lại chính sách chip – và nếu
muốn thu được kết quả rõ ràng trong vòng bốn năm – thì tốt hơn hết là nên bắt
đầu sớm.
Chris Miller là tác
giả cuốn “Chip War” (Cuộc chiến vi mạch).
https://nghiencuuquocte.org/2024/12/13/cuoc-chien-chip-co-the-dien-bien-the-nao-duoi-thoi-trump/#more-59718
Không có nhận xét nào