10/9/2024
Ngày 6/9/2024, Tim Hughes, Phó chủ tịch phụ trách các vấn đề chính phủ và kinh doanh toàn cầu của SpaceX gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hà Nội.
Tim Hughes bày tỏ sự quan tâm mạnh đến việc cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam nhằm tăng cường các nỗ lực giáo dục, đào tạo và phòng chống thiên tai.
Chính phủ Hà Nội rất muốn nâng cấp cơ sở hạ tầng internet sau sự cố mất tín hiệu vào năm 2023 khi cả 5 tuyến cáp của Việt Nam đều bị hỏng, buộc Việt Nam phải bố trí tạm thời thông qua đường truyền trên đất liền.
Hà Nội cũng cần dịch vụ vệ tinh cho cả khu vực miền núi và khu vực ngoài khơi ở Biển Đông, nơi thường xuyên xung đột với Trung Quốc về các ranh giới tranh chấp.
Nhưng cuộc đàm phán giữa SpaceX và chính phủ Việt Nam về việc thiết lập dịch vụ internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam gặp phải một số thách thức.
Hạn chế quyền sở hữu
Trở ngại chính dường như là quy định về sở hữu nước ngoài của Việt Nam trong lĩnh vực viễn thông. Pháp luật Việt Nam giới hạn sở hữu nước ngoài ở mức 50% cổ phần trong các công ty viễn thông có cơ sở hạ tầng mạng. SpaceX đã tìm kiếm một ngoại lệ cho những quy tắc này, nhưng chính phủ Việt Nam đã miễn cưỡng nới lỏng hạn chế này.
Một cán bộ Việt Nam xác nhận SpaceX và đại diện Bộ thông tin đã tổ chức một số cuộc họp ít nhất từ khoảng tháng 6 đến cho đến tháng 11/2023.
Nhưng các cuộc thảo luận đã bị gián đoạn cuối năm 2023 khi có thông tin rõ ràng rằng quốc hội Việt Nam sẽ không nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài đối với SpaceX, nguồn tin trong ngành tiết lộ.
Mối quan tâm về quy định
Việt Nam đã thể hiện sự lo ngại về ảnh hưởng của nước ngoài và sự kiểm soát đối với công nghệ thông tin liên lạc trong nước. Việc Hà Nội khăng khăng duy trì kiểm soát tuyệt đối với các mạng truyền thông đã dẫn đến các yêu cầu pháp lý nghiêm ngặt.
Nguồn tin trong ngành thông tin cho biết SpaceX đang tìm kiếm một ngoại lệ đối với các quy định của Việt Nam giới hạn quyền sở hữu đối với các công ty viễn thông nước ngoài có cơ sở hạ tầng mạng.
Kiểm soát và bảo mật dữ liệu
Trong dự thảo nghị định được ban hành vào tháng 2/2024 nhằm thực thi luật sửa đổi, Hà Nội đã bổ sung các yêu cầu đối với các nhà cung cấp dịch vụ vệ tinh về sự hiện diện tại địa phương và kiểm soát lưu lượng dữ liệu. Điều này cho thấy mối lo ngại về kiểm soát dữ liệu và tác động tiềm tàng đối với khả năng kiểm duyệt của nhà nước.
Các câu hỏi về kiểm soát lưu lượng dữ liệu cho thấy dịch vụ internet vệ tinh có thể được coi là mối đe dọa đối với cơ quan kiểm duyệt của nhà nước. Không chỉ riêng Hà Nội, các quốc gia độc tài thích kiểm soát chặt chẽ các phương tiện truyền thông vì chúng coi đây là mối lo ngại về an ninh trong nước.
Việc tiếp cận dễ dàng hơn với các công cụ thông tin và truyền thông không bị kiểm duyệt có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức giữa những người bất đồng chính kiến và các nhóm đối lập, có khả năng đe dọa sự ổn định của chế độ.
Để đối phó với những mối đe dọa này, các quốc gia độc tài đang phát triển các khung pháp lý để hạn chế hoặc hình sự hóa việc sử dụng các dịch vụ internet vệ tinh nước ngoài, đầu tư vào các công nghệ có khả năng vô hiệu hóa hoặc phá hủy mạng vệ tinh, và tạo ra các hệ thống internet vệ tinh cạnh tranh của riêng chúng để duy trì quyền kiểm soát.
Các chế độ độc tài thường kiểm soát chặt chẽ luồng thông tin trong biên giới của chúng. Dịch vụ internet vệ tinh có thể vượt qua các mạng truyền thống trên mặt đất, khiến các quốc gia như Việt Nam gặp khó khăn trong việc kiểm duyệt nội dung hoặc giám sát thông tin liên lạc. Điều này làm suy yếu khả năng kiểm soát thông tin và đàn áp bất đồng chính kiến của chính quyền.
Internet vệ tinh cung cấp cho người dùng quyền truy cập trực tiếp vào thông tin không bị kiểm duyệt từ bên ngoài Việt Nam. Điều này có thể khiến người dân tiếp xúc với những ý tưởng và thông tin trái ngược với tuyên truyền của nhà nước, có khả năng làm suy yếu khả năng kiểm soát tư tưởng của chế độ.
Một số quốc gia độc tài coi internet vệ tinh là mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia của họ. Ví dụ, Trung Quốc đã bày tỏ quan ngại về giá trị chiến lược của SpaceX, thể hiện rõ trong cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga. Trung Quốc và Việt Nam cũng có lo ngại rằng các dịch vụ như vậy có thể được sử dụng cho mục đích quân sự hoặc thu thập thông tin tình báo của các thế lực nước ngoài.
Bản chất toàn cầu của các dịch vụ internet vệ tinh thách thức khái niệm chủ quyền mạng mà nhiều quốc gia độc tài ủng hộ. Nó làm giảm khả năng thực thi các quy định quốc gia về sử dụng internet và kiểm soát dữ liệu.
Một số chế độ, như Trung Quốc, đang gấp rút phát triển mạng internet vệ tinh của riêng mình để cạnh tranh với các dịch vụ như SpaceX. Điều này phản ánh mối lo ngại về sự phụ thuộc công nghệ vào các cường quốc nước ngoài và mong muốn duy trì lợi thế chiến lược.
Những cân nhắc về địa chính trị
Được biết, các cuộc đàm phán đã bị gián đoạn vào cuối năm 2023, có thể bị ảnh hưởng bởi chuyến thăm Hà Nội của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 12/2023. Ngoại giao “cuốn theo chiều gió” của Hà Nội rất mong manh và Việt Nam đang đu giây giữa các cường quốc như Mỹ và Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định liên quan đến đầu tư công nghệ nước ngoài, ví dụ như vụ việc xảy ra trong thương thảo với SpaceX.
Ứng dụng quân sự
Mặc dù SpaceX đang cung cấp dịch vụ thí điểm cho lực lượng bảo vệ bờ biển Việt Nam, bao gồm hỗ trợ các hoạt động của máy bay không người lái ở Biển Đông, nhưng các dịch vụ này đã bị gián đoạn vào tháng 11 năm 2023. Việc đình chỉ các cuộc đàm phán này đã ảnh hưởng đến cả kế hoạch kết nối dân sự và các ứng dụng quân sự tiềm năng.
Bất chấp những thách thức này, các báo cáo gần đây cho thấy SpaceX vẫn quan tâm đến việc đầu tư và cung cấp dịch vụ Starlink tại Việt Nam. Công ty đã bày tỏ sự sẵn sàng làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm giáo dục, đào tạo và phòng chống thiên tai. Tuy nhiên, chính phủ Việt Nam tiếp tục đánh giá cẩn thận đề xuất này, cân bằng nhu cầu về cơ sở hạ tầng viễn thông tiên tiến với những lo ngại về an ninh quốc gia và tuân thủ quy định.
Không có nhận xét nào