Lê Học Lãnh Vân
22/9/2023
" Tính văn hóa cần chấn hưng trước hết là tôn trọng người dân, là vì mục tiêu thiết thực chung của cộng đồng, là công khai, minh bạch, không tơ hào của dân, là lo cho tính mạng, đời sống của dân, nhất là người nghèo, yếu thế trong xã hội, là xây dựng xã hội dân chủ với các tiêu chí liêm chính, kiểm soát chi tiêu công… Những tiêu chí đó bị vi phạm thì “chấn hưng” cái gì? Vậy thì bản thân Đề án Chấn hưng Văn hóa có tính văn hóa không? Trong xã hội Việt, người tham nhũng, người buôn lậu giàu có vô đối, tiền của như nước, họ có chấn hưng văn hóa cá nhân và gia đình họ được không?"
Mấy tuần trước nghe tin Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch đề nghị 350.000 tỷ VNĐ làm đề án Chấn hưng Văn hóa. Ba trăm năm chục ngàn tỷ đồng, tương đương mười bốn tỷ rưỡi đô la Mỹ! Tự nhiên nhớ tới ông Bộ trưởng Giáo dục Phạm Vũ Luận tuyên bố dự án sách giáo khoa ba mươi bốn ngàn tỷ VNĐ, rồi sau đó vài ngày, khi bị công kích, thì nói lại chỉ có tám trăm tỷ, chuốc bao tiếng cười ngao ngán!
Cũng tự nhiên, trong đầu hiện lên sự so sánh con số ba trăm năm chục ngàn tỷ với các con số có thật hay ước lượng…
– Bằng thu nhập của ba triệu sáu trăm ngàn người Việt trong năm 2022!
– Bằng khoảng 135% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong năm 2022!
– Gấp bốn lần tổng giá trị xuất khẩu gạo Việt Nam trong năm 2022!
– Bằng giá trị bốn mươi lăm chiếc tàu ngầm Kilo mà Việt Nam hiện chỉ có 6 chiếc!
…
Văn hóa có khái niệm rất rộng, một cách gọn nhất có thể hiểu như William Graham Sumner (1840-1910): “Tổng thể những thích nghi của con người với các điều kiện sinh sống của họ chính là văn hóa, hay văn minh”. Nói gọn hơn nữa, là cách sống, tập tục, tôn giáo, học thức, nghệ thuật, cách ứng xử…
Theo cách hiểu như vậy, văn hóa hàm chứa văn minh, ngày càng tiến hóa theo hướng tôn trọng con người hơn, dân chủ thực chất hơn, xã hội được tổ chức ngày càng thoáng và hiệu quả hơn trong tinh thần khai phóng khiến con người có đời sống an toàn, an hòa, no ấm, hạnh phúc hon…
Nhìn từ góc độ tiêu xài tiền vô tội vạ như vậy, dự án tự cho là để chấn hưng văn hóa ấy có bao nhiêu tính chất văn hóa?
Lấy mười bốn tỷ đô la Mỹ trong hoàn cảnh:
a) Nền kinh tế Việt Nam với mức thu nhập so với thế giới là trung bình thấp,
b) Quốc gia không có tiền cho chương trình giáo dục phổ cập tới lớp 9,
c) Số tiền quốc gia hỗ trợ cho các doanh nghiệp và người dân lao đao trong cơn đại dịch Covid những năm 2021, 2022 là quá ít nếu so sánh với các quốc gia khác (dựa trên tỉ lệ GDP),
d) Người Việt nghèo còn sống quá lây lất…
thì có nhẫn tâm quá không?
Lấy mười bốn tỷ đô la Mỹ trong hoàn cảnh:
e) Mức tham nhũng ở Việt Nam cao ở mức kinh hoàng (nếu so sánh với các nước khác bằng con số tham nhũng trên GDP quốc gia),
f) Chưa có biện pháp chống tham nhũng được người dân tin cậy là đủ sức đẩy lùi tham nhũng,
g) Nhiều con số chi tiêu chi tiết và cụ thể của giới có trách nhiệm chẳng những không công bố cho dân mà nhiều trường hợp còn được đóng dấu MẬT,
h) Các đại án tham nhũng những năm trước và năm nay như vụ án Chuyến bay Giải cứu, vụ án Việt Á… rúng động quốc gia vừa vì tính ngang ngược, vừa vì tính vô nhân đạo trên tính mạng người dân mà giới có trách nhiệm phải bảo vệ,
thì có là bất chấp đạo đức thông thường lẫn đạo đức nền hành chánh công không? Có khuyến khích sự tiêu xài vô độ, vô nguyên tắc công quỹ không?
Giới chức trách đã đổ không ít tiền của của dân chúng vào những việc gọi là vực dậy văn hóa, giáo dục, mà cảm nhận của dân chúng, trong đó có không ít trí thức đạo đức và thầm lặng, rằng học phong, học khí và văn hóa chung của xã hội đang suy thoái trầm trọng! Càng đổ tiền, đổ “chấn hưng”, đổ “cải cách” vào thì suy thoái càng sâu! Lấy mười bốn tỷ đô-la Mỹ lúc này có là giọt nước tràn ly bất bình của dân chúng không?
Thái Lan có GDP đầu người gấp hai lần Việt Nam, giới chức trách Thái Lan chi mười sáu tỷ đô-la tặng dân chúng. Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch Việt Nam đòi lấy mười bốn tỷ đô-la của dân!
Tính văn hóa cần chấn hưng trước hết là tôn trọng người dân, là vì mục tiêu thiết thực chung của cộng đồng, là công khai, minh bạch, không tơ hào của dân, là lo cho tính mạng, đời sống của dân, nhất là người nghèo, yếu thế trong xã hội, là xây dựng xã hội dân chủ với các tiêu chí liêm chính, kiểm soát chi tiêu công… Những tiêu chí đó bị vi phạm thì “chấn hưng” cái gì? Vậy thì bản thân Đề án Chấn hưng Văn hóa có tính văn hóa không? Trong xã hội Việt, người tham nhũng, người buôn lậu giàu có vô đối, tiền của như nước, họ có chấn hưng văn hóa cá nhân và gia đình họ được không?
Bài này được viết từ mấy ngày trước nhưng chưa đăng lên. Hôm nay được tin năm mươi sáu người chết trong thảm họa cháy nhà tại Thủ đô, tự nhiên bật ra thắc mắc:
Cách tiêu dễ dàng món tiền công lớn khủng khiếp tới vậy có liên quan gần, xa, trực tiếp, gián tiếp gì tới sinh mạng những người dân chết thảm kia không?
Ngày 14 tháng 9 năm 2023
Không có nhận xét nào