Võ Thái Hà tổng hợp
TT Ukraina được chính quyền Mỹ cam kết giúp đỡ, nhưng gặp “khó khăn” tại Hạ Viện
Trọng Nghĩa /RFI
22/9/2023
Sau chặng dừng tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã ghé thủ đô Washington hôm 21/09/2023 trong khuôn khổ một chuyến thăm thứ hai kể từ khi Ukraina bị Nga xâm lược. Tuy nhiên, trái với lần công du thứ nhất vào tháng 12 năm 2022, khi ông được nhiệt liệt hoan nghênh, lần này, nguyên thủ Ukraina đã phải ra sức thuyết phục đồng minh tiếp tục giúp đỡ, đặc biệt là vận động Hạ Viện Mỹ do đảng Cộng Hòa kiểm soát.
Tổng thống Ukraina, V. Zelensky (giữa) tại trụ sở Quốc Hội Mỹ, điện Capitol- thủ đô Washington. Ảnh ngày 21/09/2023. AP - Mark Schiefelbein
Tổng thống Ukraina vẫn được đồng nhiệm Mỹ đón tiếp một cách trọng thể tại Nhà Trắng, với thảm đỏ, cờ xí và đội quân danh dự. Tổng thống Joe Biden nhân dịp này đã tái khẳng định với ông Zelensky quyết tâm của chính quyền Hoa Kỳ trong việc giúp đỡ Ukraina đẩy lùi cuộc xâm lược của Nga.
Trước khi đến Nhà Trắng, tổng thống Ukraina cũng đã tiếp xúc với giới lãnh đạo quân sự Mỹ tại Lầu Năm Góc, và nhất là ghé điện Capitol, nơi đặt trụ sở của Thượng Viện và Hạ Viện Mỹ. Trái với bầu không khí cách nay gần một năm, lần này ông Zelensky được tiếp đón kém nồng nhiệt hơn, đặc biệt là từ phía một số nghị sĩ đảng Cộng Hòa chủ trương đình chỉ ngay lập tức các khoản viện trợ cho Ukraina.
Chủ tịch Hạ Viện Mỹ Kevin McCarthy thuộc đảng Cộng Hòa đã từ chối yêu cầu của tổng thống Zelenky muốn được phát biểu trước lưỡng viện Quốc Hội Mỹ, cũng không tháp tùng theo tổng thống Zelensky lúc đến điện Capitol. Ngày 19/09 vừa qua, ông McCarthy còn tuyên bố rằng sẽ yêu cầu vị khách mời “giải trình về các món tiền mà Mỹ đã chi ra” cho Ukraina.
Từ Washington, thông tín viên RFI Guillaume Naudin tường trình:
“Vào tháng 12 năm ngoái, Volodymyr Zelensky đã được chào đón như một anh hùng tại Washington. Lập trường ủng hộ của Mỹ đối với Ukraina sau cuộc xâm lược của Nga là điều không thể chối cãi. Đối với tổng thống Joe Biden, lập trường nói trên không thay đổi và ông đã nhắc lại điều đó khi tiếp đồng nhiệm Ukraina tại Nhà Trắng :
“575 ngày sau, chúng tôi vẫn sát cánh cùng Ukraina và chúng tôi sẽ tiếp tục sát cánh cùng ngài, thưa tổng thống. Đó là lý do tại sao chúng tôi rất tự hào khi được đồng hành cùng ngài. Thưa tổng thống, chúng tôi ủng hộ ngài và chúng tôi tiếp tục ủng hộ ngài.”
Nhân cơ hội này, tổng thống Joe Biden đã loan báo một đợt viện trợ quân sự mới trị giá hơn 300 triệu đô la bao gồm phương tiện phòng không và đạn dược. Những chiếc xe tăng Abrams đầu tiên sẽ đến Ukraina trong những ngày tới nhưng vẫn chưa có tên lửa tầm xa mà ông Zelensky mong muốn.
Điều đó tuy nhiên không ngăn cản tổng thống Ukraina bày tỏ lòng biết ơn của mình. Ông nói nguyên văn như sau: “Tôi cảm ơn Hoa Kỳ và ngài tổng thống về đợt viện trợ mới để bảo vệ Ukraina, một gói viện trợ rất quan trọng. Xin cảm ơn rất nhiều và gói viện trợ này có đầy đủ những gì binh lính của chúng tôi hiện đang cần”
Trước khi đến Nhà Trắng, Volodymyr Zelensky đã trải qua nhiều tiếng đồng hồ tại Quốc Hội Mỹ. Lần này không còn sự chào đón huy hoàng, không có bài phát biểu trang trọng trước các nghị sĩ. Đây là quyết định của chủ tịch Hạ Viện Kevin McCarthy dưới sức ép của cánh hữu trong đảng Cộng Hòa muốn đặt lại vấn đề viện trợ cho Ukraina.
Trước thái độ này, ông Zelensky lập luận: “Nếu không được giúp đỡ, chúng tôi sẽ thua trong cuộc chiến”.
Zelensky bất ngờ thăm Canada
Sau chuyến thăm Washington, tổng thống Ukraina đã đến Ottawa, thủ đô Canada vào tối qua, và ông đã được thủ tướng Justin Trudeau chào đón. Trong một thông cáo báo chí, thủ tướng Canada hứa rằng Canada, quốc gia có cộng đồng người Ukraina hải ngoại lớn thứ hai trên thế giới, sẽ hỗ trợ Kiev trong cuộc xung đột với Nga “chừng nào còn cần thiết”.
Zelenskyy nói với Quốc hội Mỹ: ‘Không được viện trợ, chúng tôi sẽ thua’
22/9/2023
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, đi cùng lãnh tụ Khối thiểu số Mitch McConnell, trái, và lãnh tụ Khối đa số Thượng viện Mỹ Chuck Schumer tại Điện Capitol ngày 21/9/2023.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ngày 21/9 kêu gọi các nhà lập pháp Mỹ tiếp tục ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga giữa bối cảnh đảng Cộng hòa hoài nghi về việc liệu Quốc hội Mỹ có nên phê duyệt một đợt viện trợ mới cho Ukraine hay không.
Sau khi tìm cách củng cố sự hỗ trợ quốc tế tại Liên hiệp quốc, ông Zelenskyy đến Washington trong một loạt những hoạt động, bao gồm cuộc gặp với các nhà lãnh đạo quân sự tại Ngũ Giác Đài, Tổng thống Joe Biden và một bài phát biểu vào buổi tối tại bảo tàng lưu trữ quốc gia.
Chiều cùng ngày, ông Zelenskyy tới Tòa Bạch Ốc hội kiến với Tổng thống Joe Biden, người dự kiến sẽ loan báo gói viện trợ quân sự mới cho Ukraine trị giá 325 triệu đô.
Dù ông Biden và hầu hết các nhà lãnh đạo quốc hội vẫn ủng hộ viện trợ cho Ukraine và đảng Dân chủ của ông Biden đang kiểm soát Thượng viện, nhưng ông Zelenskyy đối mặt với nhiều ý kiến cứng rắn hơn so với khi ông đến thăm Washington 9 tháng trước.
Theo tin Thượng nghị sĩ Chris Murphy đăng trên nền tảng xã hội X, trong trang phục màu xanh lá cây của quân đội để phản ánh địa vị của mình với tư cách là một nhà lãnh đạo thời chiến, ông Zelenskyy đã trình bày trước toàn thể Thượng viện Hoa Kỳ, nhận được nhiều sự hoan nghênh nhiệt liệt.
“Chúng tôi đã có cuộc đối thoại tuyệt vời,” ông Zelenskyy nói với các phóng viên tại Điện Capitol sau cuộc họp.
Ông Zelenskyy nói với các Thượng nghị sĩ Mỹ rằng viện trợ quân sự rất quan trọng đối với nỗ lực chiến tranh của Ukraine, Lãnh đạo Khối Đa số tại Thượng viện Chuck Schumer cho biết.
Ông Schumer dẫn lời ông Zelenskyy nói: “Nếu chúng tôi không được viện trợ, chúng tôi sẽ thua.”
Tại Ngũ Giác Đài, ông Zelenskyy được Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin chào đón và đến thăm đài tưởng niệm vụ tấn công khủng bố 11/9/2001.
Mỹ đã gửi khoảng 113 tỷ đô la viện trợ an ninh và nhân đạo để giúp chính quyền Zelenskyy kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm ngoái.
Cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc Jake Sullivan nói chính quyền Biden tập trung đảm bảo có đủ hỗ trợ và nguồn lực cần thiết cho Ukraine.
‘Đủ rồi’
Khi cuộc phản công quân sự của Ukraine tiếp tục diễn ra và Quốc hội Mỹ tiến hành một cuộc tranh luận gay gắt về chi tiêu trước khi chính phủ có thể đóng cửa, ngày càng có nhiều đảng viên Cộng hòa đặt câu hỏi về hàng tỷ đô la mà Washington đã gửi cho Kyiv cho các nhu cầu quân sự, kinh tế và nhân đạo.
“Việc cắt hỗ trợ bây giờ có ích gì khi chúng ta đang ở bước ngoặt của cuộc chiến?” ông Schumer, một đảng viên Dân chủ, nhắm vào những người chỉ trích viện trợ bên phía Cộng hòa. “Bây giờ không phải là lúc để giảm bớt nỗ lực khi giúp đỡ Ukraine.”
Nga ngày 21/9 đã thực hiện cuộc tấn công phi đạn lớn nhất trong nhiều tuần trên khắp Ukraine, tấn công các cơ sở năng lượng trong điều mà các quan chức cho biết dường như là loạt đạn đầu tiên trong chiến dịch không kích mới nhắm vào lưới điện Ukraine.
Các quan chức chính quyền Biden đã tổ chức một cuộc họp mật với Quốc hội vào tối ngày 20/9, để thúc đẩy thêm 24 tỷ đô la, nói rằng nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin kiểm soát Ukraine và đẩy tới biên giới NATO, thì Hoa Kỳ sẽ phải trả giá cao hơn nhiều.
Nhưng một số đảng viên Cộng hòa không bị thuyết phục.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa J.D. Vance cho biết Hoa Kỳ “đang được yêu cầu tài trợ cho một cuộc xung đột vô thời hạn với nguồn lực không giới hạn.”
“Đủ rồi,” ông nói trong một bài đăng trên X kèm theo một lá thư đề ngày 21/9 gửi cho giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách chất vấn về viện trợ có chữ ký của các đảng viên Cộng hòa từ cả hai viện của Quốc hội.
“Nếu chúng ta cho phép Ukraine bị cắt xén thì nền độc lập của bất kỳ quốc gia nào có được đảm bảo không?” Tổng thống Biden đã hỏi các nhà lãnh đạo thế giới tại Liên hiệp quốc hôm 19/9.
Sự ủng hộ tại Thượng viện Mỹ, cả từ các đảng viên Dân chủ của ông Biden và đảng Cộng hòa, vẫn còn mạnh mẽ.
“Đất nước chúng ta có lợi ích cơ bản đối với chiến thắng của Ukraine và an ninh châu Âu”, Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện McConnell nói hôm 20/9 trong bài phát biểu chỉ trích ông Biden vì hành động quá chậm để giúp Ukraine.
Cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos cho thấy đa số người Mỹ ủng hộ việc cung cấp vũ khí cho Ukraine để tự vệ trước Nga.
Nhưng một số đảng viên Cộng hòa ở Hạ viện đang đặt câu hỏi về sự khôn ngoan của việc tiếp tục gửi tiền cho Kyiv.
Chính phủ Mỹ đối diện nguy cơ đóng cửa khi Đảng Cộng hòa ở Hạ viện lại chặn dự luật chi tiêu của chính mình
22/9/2023
Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy từ phòng họp trở về văn phòng của mình ngay sau khi các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện một lần nữa thất bại trong việc thúc đẩy dự luật của chính họ tại Điện Capitol ở Washington vào ngày 21 tháng 9 năm 2023.
Nỗ lực của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy nhằm khởi động lại chương trình chi tiêu bị đình trệ của ông đã thất bại hôm thứ Năm (21/9) khi đảng Cộng hòa lần thứ ba ngăn chặn một cuộc bỏ phiếu theo thủ tục về chi tiêu quốc phòng, làm tăng nguy cơ chính phủ đóng cửa sau chỉ 10 ngày nữa.
Hạ viện đã bỏ phiếu với tỷ lệ 216-212 chống lại việc bắt đầu cuộc tranh luận về dự luật phân bổ ngân sách quốc phòng trị giá 886 tỷ USD trong bối cảnh có sự phản đối của một nhóm nhỏ đảng viên Cộng hòa bảo thủ theo đường lối cứng rắn.
Điều này cho thấy một bước lùi đối với ông McCarthy vào buổi sáng sau khi nhóm đa số 221-212 của ông họp trong 2 tiếng rưỡi để tìm kiếm điểm chung về dự luật nhằm ngăn chặn việc chính phủ đóng cửa lần thứ tư trong vòng một thập niên, bắt đầu từ ngày 1/10.
Khi cuộc bỏ phiếu thất bại, ông McCarthy nói với các phóng viên rằng ông sẽ theo đuổi “chiến lược tương tự mà tôi đã có từ tháng Một: cứ tiếp tục làm, không bao giờ bỏ cuộc”.
Các cơ quan liên bang sẽ phải bắt đầu đóng cửa vào ngày 1/10 trừ khi Quốc hội thông qua dự luật ngân sách tạm thời, được gọi là CR, hoặc dự luật ngân sách cả năm. Cho đến nay, các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã không thống nhất được cả hai khả năng và những ý tưởng mà họ cân nhắc chỉ nhận được sự ủng hộ của Đảng Cộng hòa, khiến chúng khó có thể giành được sự ủng hộ tại Thượng viện do đảng Dân chủ chiếm đa số hoặc được Tổng thống Joe Biden ký thành luật.
Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ hàng đầu tại Thượng viện Chuck Schumer nói: “Thay vì giảm khả năng đóng cửa, Chủ tịch McCarthy thực sự đang gia tăng nguy cơ này bằng cách lãng phí thời gian vào những đề xuất cực đoan không thể trở thành luật tại Thượng viện”.
Dự luật đã được hoạch định bỏ phiếu trong năm phút, nhưng đảng Cộng hòa đã mở hơn nửa giờ với hy vọng trong vô vọng là giành được thêm phiếu bầu.
Đại diện Đảng Cộng hòa Keith Self, người đã bỏ phiếu thông qua dự luật, nói sự thất bại của đề xuất này cho thấy sự thiếu tin tưởng vào khả năng lãnh đạo của ông McCarthy.
“Đó là vấn đề về niềm tin”, ông Self nói với các phóng viên nhưng không giải thích thêm.
Ông Donald Trump, người dẫn đầu cho cuộc đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2024, đã khiến ông McCarthy mất tập trung khi kêu gọi đóng cửa chính phủ, điều đã xảy ra ba lần trong bốn năm ông ở Nhà Trắng.
Cựu tổng thống nói trên nền tảng Truth Social của mình: “Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội có thể và phải cắt ngân sách tất cả các lĩnh vực trong chương trình vũ khí hóa của chính quyền Joe Biden gian dối, vốn đã từ chối đóng cửa Biên giới và coi một nửa đất nước là kẻ thù của Nhà nước”.
Ông Trump hiện đang chờ bốn phiên tòa hình sự, trong đó có hai phiên tòa do các công tố viên liên bang đưa ra, về các cáo buộc bao gồm cả nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Ông đã tuyên bố mà không có bằng chứng rằng cả bốn vụ truy tố đều có động cơ chính trị.
Chương trình chi tiêu của Đảng Cộng hòa đã vấp phải sự phản đối của một nhóm nhỏ những người bảo thủ theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng hòa, những người muốn đảm bảo rằng các khoản phân bổ tài chính năm 2024 sẽ không vượt quá mức cao nhất năm 2022 là 1,47 nghìn tỷ USD, ít hơn 120 tỷ USD so với mức mà ông McCarthy và ông Biden đã đồng ý vào tháng 5.
Một nhóm lưỡng đảng gồm 64 nhà lập pháp được gọi là “Nhóm những người giải quyết vấn đề” đã đề xuất một biện pháp tài trợ cho chính phủ cho đến ngày 11/1, mặc dù nếu không có sự ủng hộ của ông McCarthy thì không rõ biện pháp này sẽ tiến triển như thế nào.
Ông McCarthy hôm thứ Ba đã phải tiến hành bỏ phiếu theo thủ tục về CR 30 ngày được đề xuất. Sau đó là cuộc bỏ phiếu để mở cuộc tranh luận về dự luật phân bổ ngân sách quốc phòng đã thất bại. Dự luật quốc phòng đã bị trì hoãn hồi đầu tháng.
Ông McCarthy đã đề xuất CR kéo dài 30 ngày để cắt giảm chi tiêu xuống mức năm 2022, theo hai nguồn tin am tường. CR sẽ bao gồm một ủy ban để giải quyết nợ liên bang và các hạn chế mang tính bảo thủ đối với vấn đề nhập cư và biên giới.
Các nguồn tin cho biết đề xuất của ông McCarthy cũng sẽ đặt ra mức chi tiêu cao nhất cho cả năm tài chính 2024 ở mức dưới 1,53 nghìn tỷ USD. Con số đó vẫn thấp hơn 60 tỷ USD so với mức mà ông đã đồng ý với ông Biden vào tháng 5.
https://www.voatiengviet.com/a/7278498.html
Trung Quốc triển khai nâng cấp khả năng quân sự
22/9/2023
Máy bay chiến đấu tàng hình J-20 của Trung Quốc.
Những nỗ lực hiện đại hóa quân sự lâu dài của Trung Quốc đang mang lại kết quả, với một loạt nâng cấp cho tàu chiến và máy bay chiến đấu đang được tiến hành trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đặc biệt là Eo biển Đài Loan.
Động cơ trực thăng mới
Trung Quốc đã trưng bày động cơ trực thăng tua-bin công suất 1.100 kilowatt tại triển lãm máy bay trực thăng ở Thiên Tân vào tuần trước. Một chuyên gia quân sự Trung Quốc nói với Reuters rằng động cơ công suất cao lần đầu tiên được trưng bày là chìa khóa cho sự phát triển máy bay trực thăng hạng trung và hạng nặng của Trung Quốc.
Trung Quốc còn tụt hậu trong việc phát triển máy bay trực thăng cỡ lớn, có thể chở nhiều vũ khí và hàng hóa hơn. Chúng cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển nhân sự và thiết bị trong các tình huống xung đột.
Tàu lớn hơn, tiên tiến hơn
Truyền thông nhà nước và Hong Kong đưa tin, Trung Quốc đã tung ra phiên bản lớn hơn và tiên tiến hơn của tàu khu trục lớn nhất vào cuối tháng 8, đồng thời dẫn lời các chuyên gia cho biết tàu khu trục kiểu 054B mới có thể được trang bị hệ thống đẩy bằng điện tích hợp (IEP), radar tiên tiến hơn với khả năng phát hiện tốt hơn và hệ thống năng lượng diesel và khí đốt kết hợp khiến nó khó bị phát hiện hơn.
Khinh hạm mới có lượng giãn nước khoảng 6.000 tấn - nặng hơn 2.000 tấn so với tàu 054A hiện tại. Nó cũng được trang bị pháo 100mm, thay thế pháo 76mm trên tàu 054A, theo truyền thông đưa tin. Tàu mới dài khoảng 147 mét, rộng 18 mét, trong khi tàu 054A dài 134,1 mét và rộng 15,2 mét.
Tàu kiểu 054B sẽ di chuyển nhanh hơn, đi xa hơn và khó bị phát hiện hơn, giúp nó thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ chống tàu ngầm. Nó có thể được sử dụng như một tàu hộ tống tàu sân bay.
Các nhà phân tích phương Tây lưu ý rằng Trung Quốc đã tụt lại phía sau trong cuộc chiến chống tàu ngầm, vốn rất quan trọng để bảo vệ các hoạt động tầm xa của tàu sân bay.
Một cơ quan truyền thông dẫn lời một chuyên gia quân sự Trung Quốc cho biết tàu khu trục mới có thể hoạt động như một “khu trục hạm mini”.
Tàu khu trục mới sẽ trải qua các cuộc thử nghiệm trên biển sau khi quá trình đóng tàu hoàn tất. Hai trong số những chiếc tàu này đang được lắp đặt tại các xưởng đóng tàu ở Thượng Hải và Quảng Châu.
Động cơ mạnh mẽ hơn cho máy bay chiến đấu tàng hình
Trung Quốc đang tiến hành các chuyến bay thử nghiệm quy mô nhỏ cho máy bay chiến đấu tàng hình J-20 được trang bị động cơ WS-15 mới. Truyền thông đưa tin, vào tháng 7 năm nay, máy bay đã bay cùng với hai chiếc WS-15 được sản xuất trong nước.
Động cơ mới, thay thế cho WS-10C cũ, nhằm mang lại cho J-20 lực đẩy mạnh hơn, tốc độ cao hơn, khả năng bay siêu thanh mà không cần sử dụng bộ đốt sau ngốn nhiên liệu và tầm bay xa hơn.
Điều đó có thể đặt các căn cứ của Mỹ ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Guam trong tầm bắn của J-20, một cơ quan truyền thông khác cho biết.
Các cuộc thử nghiệm quy mô lớn hơn dự kiến sẽ diễn ra sau đó.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc dẫn lời một chuyên gia nói rằng nhiều khả năng động cơ mạnh hơn cũng đang được phát triển.
Tàu sân bay chuẩn bị thử nghiệm trên biển
Trung Quốc đang trong giai đoạn cuối chuẩn bị cho tàu sân bay thứ ba nhưng là tàu đầu tiên được thiết kế và sản xuất trong nước – chiếc Phúc Kiến - để chạy thử trên biển, một bước quan trọng trước khi tàu chiến này đi vào hoạt động.
Các hình ảnh trực tuyến về con tàu vốn chạy bằng động cơ thông thường đang được xây dựng khi cập cảng tại một xưởng đóng tàu ở Thượng Hải cho thấy các công trình xây dựng phía trên ba đường ray của hệ thống phóng máy bay bằng máy phóng điện từ - tính năng lớn nhất của tàu sân bay - gần đây đã bị xóa.
Điều này cho thấy tàu sân bay rất có thể sẽ gia nhập Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLAN) trong vòng hai năm như dự kiến, truyền thông đưa tin trong tháng này.
Chiếc Phúc Kiến đã trải qua các cuộc thử nghiệm động cơ đẩy và neo đậu trong năm nay; bước tiếp theo sẽ là thử nghiệm trên biển.
Các hoạt động của tàu sân bay Trung Quốc được quân đội trong khu vực theo dõi chặt chẽ, trong đó một số tùy viên quân sự và các nhà phân tích lưu ý rằng PLAN vẫn còn một chặng đường dài để làm chủ các hoạt động phức tạp cần thiết để bảo vệ các tàu ở xa bờ.
Có thể nâng cấp tàu đổ bộ tấn công
Các hình ảnh trên mạng và truyền thông đã nhận thấy sự thay đổi trong quy trình sản xuất tàu đổ bộ tấn công loại 075 của Trung Quốc.
Trung Quốc có ba chiếc tàu như vậy, được coi là rất quan trọng cho một cuộc tấn công đảo Đài Loan có thể xảy ra. Trung Quốc tuyên bố hòn đảo dân chủ này là của riêng mình; Đài Loan bác bỏ những tuyên bố như vậy.
Một cơ quan truyền thông dẫn lời một chuyên gia cho biết quy trình mới cho thấy tàu chiến có thể được nâng cấp với động cơ đẩy bằng điện tích hợp, giống như của tàu Phúc Kiến, nhằm tăng cường khả năng tấn công trên không của tàu.
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tại ngã ba đường chính sách
Chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) về lãi suất ngắn hạn âm, vốn nhằm giải quyết tình trạng giảm phát, dường như đang ở ngã ba đường. Hồi tháng 7, thống đốc ngân hàng trung ương Ueda Kazuo đã khiến thị trường ngạc nhiên khi điều chỉnh chính sách kiểm soát đường cong lợi suất và cho phép lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm tăng lên 1%. Khi BoJ kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày vào thứ Sáu, khả năng cao họ sẽ án binh để đánh giá tác động của cơ chế mới.
Nhưng có thể có một thay đổi khác. Nhật Bản cuối cùng cũng đã có lạm phát: trong tháng 7, giá tiêu dùng không tính thực phẩm tươi sống đã tăng 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Và chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Nhật đã kéo đồng yên xuống mức thấp lịch sử là 150 đổi 1 USD, khiến chính phủ Nhật Bản lo lắng về giá nhập khẩu tăng và chi phí sinh hoạt cao hơn. Ông Ueda dường như cũng chia sẻ mối lo ngại này và đã ám chỉ khả năng tăng lãi suất ngắn hạn.
Ngành ô tô Mỹ trước nguy cơ đình công lớn
Cuộc đình công trong ngành ô tô ở Detroit sắp trở nên tồi tệ hơn. United Auto Workers, một trong những công đoàn lớn nhất nước Mỹ, đã đặt ra hạn chót trưa thứ Sáu để có “tiến bộ nghiêm túc” trong đàm phán với Ford, GM và Stellantis. Nếu không, công đoàn sẽ đình công nhiều hơn nữa. Cho đến nay, cuộc đình công của họ chỉ giới hạn ở 13.000 công nhân. Nhưng với 146.000 thành viên có thể nghỉ việc tạm thời, UAW đủ khả năng tăng áp lực đồng thời yêu cầu tăng lương 40%.
Chính trị xung quanh cuộc đình công cũng ngày càng nóng lên. Donald Trump có kế hoạch đến thăm Detroit vào thứ Tư tới và phát biểu trước các thành viên công đoàn thay vì tham gia tranh luận sơ bộ của đảng Cộng hòa. Joe Biden, tổng thống ủng hộ công đoàn nhất nước Mỹ trong nhiều thập niên qua, thì cho rằng tốt hơn là không can thiệp và nên chừa không gian cho các cuộc đàm phán. Song ông cũng đang để lại khoảng trống cho ông Trump lấp vào.
Ba Lan tuyên bố ngừng viện trợ vũ khí cho Ukraine
Cuộc chiến lương thực ở Đông Âu đang trở nên xấu xí. Hôm thứ Hai, Ukraine đã khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới sau khi Hungary, Ba Lan và Slovakia cấm nhập khẩu ngũ cốc của họ để bảo vệ thị trường nội địa. Ukraine cho biết họ có thể trả đũa bằng việc cấm nhập khẩu hành và táo của Ba Lan, cũng như ô tô của Hungary, nếu lệnh cấm vẫn được duy trì đến thứ Sáu. Slovakia đã đạt được thỏa thuận. Song Ba Lan lại tuyên bố ngừng cung cấp vũ khí mới cho nước láng giềng, khiến căng thẳng leo thang.
Chiến lược gây căng thẳng của Ba Lan chủ yếu nhắm vào cử tri trong nước trước cuộc bầu cử 15 tháng 10. Nông dân Ba Lan, cơ sở cử tri quan trọng của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, bất bình vì ngũ cốc Ukraine làm kéo giá xuống. Nhưng hành động của PiS có thể gây ra hậu quả nguy hiểm. Nó có nguy cơ làm sứt mẻ mặt trận thống nhất của châu Âu chống lại Nga và tạo ra một tiền lệ cho bất kỳ nước nào khác muốn tìm cớ để giảm hỗ trợ cho Ukraine.
Liên Hợp Quốc họp về bệnh lao
Tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York năm 2018, các nhà lãnh đạo thế giới đã chính thức cam kết xóa sổ bệnh lao — nguyên nhân gây ra khoảng 1,5 triệu ca tử vong hàng năm — cho đến năm 2030. Vào thứ Sáu tại Đại hội đồng LHQ năm nay, các đại biểu sẽ họp thượng đỉnh lần thứ hai về căn bệnh này.
Đó sẽ là một phiên họp không được vui vẻ. Tỷ lệ tử vong do bệnh lao giảm đều đặn trong nhiều thập niên rồi đột ngột đảo ngược trong những năm gần đây. Nguyên nhân chính là đại dịch Covid-19. Các ca nhiễm Covid làm tắc nghẽn các dịch vụ y tế và giảm sự chú ý dành cho bệnh lao; trong khi phong toả buộc những người ốm và khỏe mạnh phải ở gần nhau. Các nước nghèo bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Nhưng cũng có tin tốt. Hồi tháng 6, Quỹ Bill & Melinda Gates và Wellcome, hai trong số những tổ chức từ thiện giàu có nhất thế giới, đã thông báo tài trợ cho thử nghiệm giai đoạn cuối của một loại vắc-xin phòng lao mới. Họ tuyên bố nó có thể ngăn chặn 76 triệu ca nhiễm và cứu sống khoảng 8,5 triệu người trong vòng 25 năm tới.
Chuyên gia: Niềm tin của công ty nước ngoài với kinh tế Trung Quốc xuống mức thấp mới
Ảnh chụp tại Cửu Giang, Trung Quốc, ngày 14/05/2022. Công nhân lắp ráp dây chuyền sản xuất quạt điện tự động hóa tại Emmett Electric Co LTD để xuất khẩu sang Hàn Quốc. (Ảnh: humphery / Shutterstock)
Đầu tư, tiêu dùng, việc làm và các dữ liệu khác cho thấy nền kinh tế Trung Quốc không “ổn định và tốt hơn” như các quan chức nói. Báo cáo khảo sát cho thấy, niềm tin của các công ty nước ngoài vào triển vọng phát triển của Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục.
Cuộc khủng hoảng nợ bất động sản của Trung Quốc tiếp tục bùng phát với số nợ khổng lồ. Người tiêu dùng không có niềm tin và không muốn tiêu dùng. Thậm chí tất cả điều này dẫn đến một triển vọng kinh tế còn ảm đạm hơn cho Trung Quốc.
Số liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 15/9 cho thấy, trong tháng 8, hoạt động sản xuất sụt giảm tháng thứ 5 liên tiếp, tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát tại thành thị trên toàn quốc đạt mức 5,2%. Điều đáng chú ý là dữ liệu về tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đã ngừng được công bố kể từ tháng 7.
Tổng cục Hải quan Trung Quốc cũng công bố số liệu mới nhất vào tuần trước, cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 8 giảm 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm tháng thứ 4 liên tiếp. Xuất khẩu giảm 14,5% so với cùng kỳ trong tháng 7, lập thành tích tồi tệ nhất kể từ tháng 2/2020.
The Wall Street Journal đưa tin, xuất khẩu vốn là động lực tăng trưởng kinh tế đáng tin cậy một thời, nay bị đình trệ không thể giảm bớt được tình trạng bất ổn kinh tế ngày càng sâu sắc của Trung Quốc.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây với truyền thông, Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), bà Kristalina Georgieva, kêu gọi Trung Quốc chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, tập trung thúc đẩy tiêu dùng trong nước, thay vì dựa vào đầu tư cơ sở hạ tầng và bất động sản dựa trên các khoản nợ.
Bà Georgieva dự đoán tốc độ tăng trưởng kinh tế trung hạn của Trung Quốc sẽ dưới 4% nếu không thực hiện cải cách cơ cấu.
Ông Zack Cooper, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu doanh nghiệp Mỹ (AEI), viết trên Twitter rằng nền kinh tế Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng trì trệ lâu dài, chứ không phải sụp đổ trong ngắn hạn.
Ông Cooper nói với Đài Á Châu Tự do rằng Trung Quốc đang mất đi động lực tăng trưởng kinh tế chính là đầu tư bất động sản.
Ông cho biết, các nhà lãnh đạo Bắc Kinh có thể cố gắng thúc đẩy tăng trưởng chất lượng cao hơn. Nhưng bản năng của họ trong những năm gần đây là cung cấp các khoản trợ cấp khổng lồ cho các doanh nghiệp nhà nước hoạt động kém hiệu quả, đồng thời đẩy một số bộ phận sáng tạo nhất của nền kinh tế vào tình thế rủi ro.
Ông Riley Walters, chuyên gia về các vấn đề kinh tế quốc tế và an ninh quốc gia tại Viện Hudson, cơ quan tư vấn của Washington, phân tích rằng tình hình ngắn hạn của nền kinh tế Trung Quốc vẫn khó dự đoán, nhưng về lâu dài, tăng trưởng sẽ chậm lại.
Ông nói, so với các nền kinh tế phát triển hơn như Hoa Kỳ, nền kinh tế Trung Quốc phụ thuộc nhiều hơn vào đầu tư như một động lực tăng trưởng kinh tế. Hiện chúng ta đang chứng kiến sự kết thúc của lợi nhuận từ các dự án đầu tư lớn, bao gồm cả bất động sản.
Ông Walters cho rằng nhìn chung, việc cắt giảm đầu tư và tiêu dùng sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế của Trung Quốc. Ông nhận định, nợ cao và tăng trưởng thấp sẽ làm trầm trọng thêm sự trì trệ kinh tế của Trung Quốc.
Ông Walters lo ngại Bắc Kinh sẽ không thực hiện cải cách kinh tế, mà sẽ tăng gấp đôi nỗ lực xã hội hóa các bộ phận của nền kinh tế. Điều này sẽ càng làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Bắc Kinh với khu vực tư nhân và các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Một cuộc khảo sát công bố ngày 19/9 cho thấy, địa chính trị và suy thoái kinh tế đang làm trầm trọng thêm tâm lý bi quan của các công ty nước ngoài tại Trung Quốc, đặc biệt là các công ty Mỹ. Đồng thời tỷ lệ các công ty lạc quan về triển vọng Trung Quốc trong 5 năm tới đã giảm xuống mức thấp kỷ lục.
Theo một cuộc khảo sát hàng năm do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Thượng Hải công bố, mặc dù các hạn chế của Trung Quốc đối với đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) đã chấm dứt, nhưng nó vẫn sẽ tác động nghiêm trọng đến doanh thu và tâm lý của các công ty Mỹ được khảo sát vào năm 2022.
Theo khảo sát này khảo sát, trong 5 năm tới, tỷ lệ các công ty Mỹ lạc quan về triển vọng kinh doanh của Trung Quốc đã giảm xuống mức 52%.
Đây là mức độ tin cậy thấp nhất kể từ lần đầu tiên Phòng Thương mại Mỹ ở Thượng Hải công bố báo cáo thường niên về tình hình kinh doanh của Trung Quốc vào năm 1999.
Ông Sean Stein, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Thượng Hải, cho biết, nếu có điều khiến ông ngạc nhiên về cuộc khảo sát năm nay thì đó là những con số.
Ông nói, khi họ tiến hành cuộc khảo sát năm nay, nhiều người đã mất đi ảo tưởng rằng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục phục hồi sau đại dịch.
40% công ty hiện đang điều chỉnh, hoặc tìm cách điều chỉnh lại các khoản đầu tư dự kiến ban đầu vào Trung Quốc, chủ yếu chuyển hướng sang Đông Nam Á. Tỷ lệ này cao hơn mức 34% của năm ngoái.
Một báo cáo được công ty nghiên cứu Rhodium Group công bố vào tuần trước cũng lặp lại những phát hiện tương tự. Báo cáo cho thấy Ấn Độ, Mexico, Việt Nam và Malaysia đang nhận được phần lớn khoản đầu tư chuyển hướng từ Trung Quốc từ các công ty Mỹ và châu Âu.
Lý Chính Hâm / Vision Times
https://vietluan.com.au/107965/chuyen-gia-niem-tin-cua-cong-ty-nuoc-ngoai-voi-kinh-te-trung-quoc-xuong-muc-thap-moi/
Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện sắp đạt được một thỏa thuận ngân sách
Samantha Flom
Joseph Lord
Thứ sáu, 22/09/2023
Tối thứ Tư, một số nghị sĩ Quốc hội rất hào hứng trước tiến bộ sắp đạt được về chi tiêu quốc phòng và nghị quyết tạm thời gia hạn tài trợ của chính phủ
Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng Hòa-California) nói chuyện với các phóng viên khi ông rời cuộc họp kín của Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện tại Tòa nhà Capitol Hoa Kỳ, hôm 14/09/2023. (Ảnh: Kevin Dietsch/Getty Images)
Chỉ còn hơn một tuần nữa để ngăn chặn việc chính phủ đóng cửa, Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện cho biết họ sắp đạt được một thỏa thuận ngân sách.
Nói chuyện với các phóng viên sau một cuộc họp hội nghị hôm tối thứ Tư (20/09), một số nhà lập pháp cho biết họ lạc quan về những tiến bộ đang đạt được.
Trong số đó có Dân biểu Greg Murphy (Cộng Hòa-North Carolina), người đã nói với The Epoch Times rằng cuộc họp “rất hiệu quả. Tôi nghĩ các nghị sĩ đang trung thực, thẳng thắn, và nhạy cảm nhất có thể.”
Còn Dân biểu Byron Donalds (Cộng Hòa-Florida), một thành viên của Nhóm Freedom Caucus theo phái bảo tồn truyền thống của Hạ viện cũng tỏ ra đầy hy vọng.
“Đây là một sự khởi đầu,” ông Donalds nói. “Chúng ta phải thắt lưng buộc bụng rất nhiều vì tương lai của đất nước chúng ta đòi hỏi điều đó.”
Trong cuộc họp, được cho là đã đạt được tiến bộ trong việc phân bổ ngân sách cho năm tài khóa 2024 cho Bộ Quốc phòng và một nghị quyết tạm thời (continuing resolution, CR) gia hạn tài trợ của chính phủ trong khi các cuộc đàm phán về ngân sách vẫn tiếp tục.
Các nhà lập pháp có thời hạn đến ngày 30/09 để thông qua tất cả 12 dự luật phân bổ ngân sách hoặc một giải pháp tạm thời. Nếu họ không đạt được một trong hai điều này, thì chính phủ liên bang sẽ ngừng thực hiện tất cả các hoạt động không cần thiết vào ngày 01/10.
Và mặc dù việc tìm kiếm sự đồng thuận giữa lưỡng đảng chưa bao giờ là điều dễ dàng ở Capitol Hill, nhưng sự chia rẽ trong nội bộ Đảng Cộng Hòa đã khiến tiến trình này càng trở nên khó khăn hơn trong những tuần gần đây khi những người theo đường hướng cứng rắn đã tìm cách tận dụng tình hình để ban hành các biện pháp cắt giảm chi tiêu.
“Chúng ta phải cứu đất nước này,” ông Donalds nói. “Ngày hôm trước, Fitch Ratings đã hạ mức nợ của chúng ta. Chúng tôi nghĩ rằng chúng ta đang thâm hụt 2 ngàn tỷ USD với khoản nợ 33 ngàn tỷ USD.
“Chúng ta phải nghiêm túc với tiền của người dân. … Chúng ta phải nghiêm túc,” ông nói thêm.
“Tôi không biết quý vị thế nào, nhưng quý vị biết đấy, nếu tôi chi tiêu quá mức trong ngân quỹ, vợ tôi sẽ gọi cho tôi ngay.”
Sự bất đồng trong Đảng Cộng Hòa
Trong cuộc họp, được cho là đã có cuộc thảo luận về việc nên giới hạn chi tiêu tùy ý cho năm 2024 ở mức 1.526 ngàn tỷ USD hay 1.471 ngàn tỷ USD, cả hai đều sẽ đánh dấu mức giảm so với mức hiện tại là 1.7 ngàn tỷ USD.
Trong khi đó, các Dân biểu Ralph Norman (Cộng Hòa-South Carolina), và Ken Buck (Cộng Hòa-Colorado) được cho là đã đồng ý ủng hộ đề xướng xem xét dự luật chi tiêu của Ngũ Giác Đài mà họ đã bỏ phiếu chống lại hôm thứ Ba (19/09). Và đến cuối cuộc họp, Đảng Cộng Hòa đã gần đạt được số phiếu cần thiết để thông qua một nghị quyết tạm thời.
Đầu tuần này, một nhóm các nghị sĩ Đảng Cộng Hòa từ Freedom Caucus và Main Street Caucus thực dụng hơn đã đề xướng một nghị quyết giúp chính phủ duy trì hoạt động đầy đủ nhưng giảm 8% chi tiêu tùy ý, ngoại trừ cho quân đội và Bộ Cựu chiến binh.
Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị phản đối bởi các nghị sĩ như Dân biểu Matt Gaetz (Cộng Hòa-Florida), một thành viên khác của Freedom Caucus, người cho rằng đó là một “sự phản bội của Đảng Cộng Hòa” và rằng điều đó sẽ tài trợ cho “cuộc điều tra của ông Jack Smith về can thiệp bầu cử và cho Ukraine.”
Ông Smith là biện lý đặc biệt của Bộ Tư pháp truy tố cựu Tổng thống (TT) Donald Trump vì các cáo buộc liên quan đến việc ông giải quyết tài liệu mật và thách thức kết quả bầu cử năm 2020.
Hôm thứ Tư, ông Gaetz, một người ủng hộ trung thành của cựu TT Trump, đã kêu gọi Đảng Cộng Hòa “cắt ngân sách ở mọi phương diện” của “chính phủ bị vũ khí hóa” của TT Joe Biden.
“Một thời hạn rất quan trọng sắp đến vào cuối tháng này,” cựu TT Trump lưu ý khi đưa ra lời kêu gọi của mình qua Truth Social.
“Đây cũng là cơ hội cuối cùng để cắt ngân sách cho các vụ truy tố chính trị chống lại tôi và những người Yêu nước khác,” ông nói thêm, đề cập đến bốn vụ án hình sự đã được đưa ra chống lại ông trong năm nay.
“[Đảng Cộng Hòa] đã thất bại trong vấn đề mức trần nợ, nhưng bây giờ họ không được phép thất bại. Hãy sử dụng quyền lực của hầu bao và bảo vệ Đất nước này!”
Những người bất đồng quan điểm với thỏa thuận tài trợ ngắn hạn được đề xướng còn có Dân biểu Eli Crane (Cộng Hòa-Arizona), và Dân biểu Anna Paulina Luna (Cộng Hòa-Florida). Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng Hòa-California) chỉ có thể để mất bốn phiếu bầu của Đảng Cộng Hòa để một nghị quyết tạm thời được thông qua mà không cần sự ủng hộ của Đảng Dân Chủ.
Trong cuộc họp hôm thứ Tư, ông Gaetz được cho là đã khẳng định rằng ông sẽ không bỏ phiếu cho bất kỳ nghị quyết tạm thời nào, và “hơn bảy” nghị sĩ khác có cùng quan điểm với ông, mặc dù những người khác đã tranh cãi về con số đó. Sau cuộc gặp, ông tỏ ra tức giận, và chọn không trả lời các câu hỏi của phóng viên.
Đảo ngược lời nguyền
Khi các cuộc đàm phán tiếp tục, các nghị sĩ sẽ có một kế hoạch ngân sách khác để xem xét.
Hôm thứ Tư, Ủy ban Ngân sách Hạ viện đã thông qua một kế hoạch giảm thâm hụt và cân bằng ngân sách liên bang trong 10 năm.
Được thúc đẩy qua một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 20 phiếu thuận và 14 phiếu chống, kế hoạch được đề xướng này sẽ giảm khoản thanh toán lãi cho khoản nợ thêm 3 ngàn tỷ USD, giảm thâm hụt 16.3 ngàn tỷ USD, và tạo ra thặng dư ngân sách 130 ngàn tỷ USD vào năm tài khóa 2033. Điều này cũng sẽ làm tăng trưởng nền kinh tế thêm 3% mỗi năm.
Trong một tuyên bố, Chủ tịch Ủy ban Jodey Arrington (Cộng Hòa-Texas) đã ca ngợi đề xướng ngân sách này là một bước hướng tới “đảo ngược lời nguyền và khôi phục sức khỏe tài khóa của Mỹ quốc.”
“Nếu chúng ta thể hiện được tinh thần cấp bách, kiên trì, và dũng cảm chính trị, chúng ta sẽ bảo vệ được vai trò lãnh đạo của Mỹ quốc trên thế giới và bảo đảm các quyền của tự do được ban cho con cháu chúng ta. Nếu không, chúng ta sẽ là những nhà lãnh đạo đầu tiên của đất nước để lại cho thế hệ tiếp theo không phải là một tương lai tốt đẹp hơn mà là một đất nước tồi tệ và yếu kém hơn những gì chúng ta được thừa hưởng,” ông Arrington nói.
Tuy nhiên, trong khi thừa nhận sự cần thiết phải cắt giảm thâm hụt ngân sách, các nghị sĩ Đảng Dân Chủ trong ủy ban đã chỉ trích rằng đề xướng này khác với các điều khoản của Đạo luật Trách nhiệm Tài khóa, thỏa thuận mức trần nợ mà ông McCarthy và TT Joe Biden đạt được hồi tháng Sáu.
“Đây là đỉnh cao của sân khấu chính trị. Thỏa thuận là thỏa thuận. Hãy luôn giữ lời hứa,” Dân biểu Becca Balint (Dân Chủ-Vermont) cho biết.
Những người khác, như Dân biểu Ilhan Omar (Dân Chủ-Minnesota), phản đối việc cắt giảm chi tiêu cho các chương trình mang lại lợi ích cho người nghèo mà không tăng thuế đối với người giàu.
“Họ hoàn toàn giữ nguyên chính sách cắt giảm thuế của ông Trump và ông Bush để mang lại lợi ích cho họ và bằng hữu của họ, vốn đã tiêu tốn hơn 10 ngàn tỷ USD và là nguyên nhân gây ra hầu hết tỷ lệ nợ ngày càng tăng,” bà Omar nói. “Việc gia hạn vĩnh viễn ưu đãi thuế trong chính sách của ông Trump sẽ mang lại lợi ích cho các gia đình thuộc 1% giàu nhất.”
Dân biểu Jimmy Panetta (Dân Chủ-California) đã đặt câu hỏi liệu dự luật này có được đưa ra trước Hạ viện hay không, lưu ý rằng cho đến nay, Đảng Cộng Hòa mới chỉ thông qua được một dự luật phân bổ ngân sách.
Ông nói: “Tôi kêu gọi Chủ tịch McCarthy làm việc về các dự luật phân bổ ngân sách lưỡng đảng mà thực sự có thể được Hạ viện thông qua và một nghị quyết tạm thời của lưỡng đảng có thể thực sự được Thượng viện thông qua.”
Bản tin có sự đóng góp của Lawrence Wilson
Nguyễn Lê biên dịch
Không có nhận xét nào