CNN, Chúa nhật ngày 27 tháng 11 năm 2022
Phạm Đình Bá
Hai giáo sư, một nam một nữ thuộc đại học Truyền thông Nam Kinh đứng ra cản lực lượng đang đàn áp sinh viên của họ.
Các cuộc biểu tình nổ ra khắp Trung Quốc trong suốt cuối tuần, bao gồm cả tại các trường đại học và ở Thượng Hải, nơi hàng trăm người hô vang “Tập Cận Bình - từ chức! Đảng Cộng sản – cút đi!” trong một màn thể hiện sự thách thức chưa từng có đối với chính sách không-Covid nghiêm ngặt và ngày càng tốn kém của cả nước.
Vụ hỏa hoạn chết người tại một khu chung cư ở Urumqi, thủ phủ của vùng viễn tây Tân Cương, khiến 10 người thiệt mạng và 9 người bị thương hôm thứ Năm đã đóng vai trò là chất xúc tác khiến công chúng phẫn nộ, khi các video xuất hiện dường như đề xuất các biện pháp phong tỏa Covid khiến lực lượng cứu hỏa bị trì hoãn trong việc tiếp cận và giải cứu các nạn nhân.
Tại các thành phố lớn nhất của Trung Quốc, từ trung tâm tài chính Thượng Hải đến thủ đô Bắc Kinh, người dân tụ tập để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ cháy Tân Cương, lên tiếng chống Covid-19 và kêu gọi tự do, dân chủ. Tại hàng chục khuôn viên trường đại học, sinh viên đã biểu tình hoặc dán áp phích phản đối. Ở nhiều nơi trên đất nước, cư dân trong các khu dân cư bị phong tỏa đã phá bỏ các rào chắn và xuống đường, sau các cuộc biểu tình chống phong tỏa rầm rộ diễn ra ở Urumqi vào tối thứ Sáu.
Những cảnh giận dữ và thách thức lan rộng như vậy – một số trong đó kéo dài đến tận sáng sớm thứ Hai – là cực kỳ hiếm ở Trung Quốc, nơi Đảng Cộng sản cầm quyền thẳng tay đàn áp mọi biểu hiện bất đồng chính kiến. Nhưng ba năm sau đại dịch, nhiều người đã bị đẩy đến bờ vực thẳm bởi việc chính phủ không ngừng áp dụng các biện pháp phong tỏa, xét nghiệm Covid và cách ly – cũng như kiểm duyệt ngày càng thắt chặt và liên tục tấn công các quyền tự do cá nhân.
Việc tăng cường các hạn chế trong những tháng gần đây, cùng với hàng loạt cái chết đau lòng được đổ lỗi cho việc kiểm soát quá nhiệt tình của chính sách kiểm soát, đã khiến vấn đề trở nên căng thẳng.
Biểu tình ở Thượng Hải
Sự tức giận đã dẫn đến những hành động thách thức đáng chú ý ở Thượng Hải, nơi nhiều người trong số 25 triệu cư dân của thành phố này căm phẫn sâu sắc đối với chính sách không-Covid của chính phủ sau khi bị phong tỏa hai tháng vào mùa xuân.
Vào tối thứ Bảy, hàng trăm cư dân đã tập trung để thắp nến cầu nguyện trên đường Urumqi, được đặt theo tên của thành phố, để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, theo các video được lan truyền rộng rãi – và nhanh chóng bị kiểm duyệt – trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc và tài khoản của một nhân chứng.
Bao quanh một đài tưởng niệm tạm thời gồm nến, hoa và băng rôn, đám đông giơ cao những tờ giấy trắng – theo truyền thống là một biểu tượng phản đối chống lại sự kiểm duyệt – và hô vang: “Cần nhân quyền, cần tự do”.
Trong nhiều video mà CNN xem được, người ta có thể nghe thấy mọi người hét lên yêu cầu nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Đảng Cộng sản “cút đi”. Đám đông cũng hô vang, "Không muốn xét nghiệm Covid, muốn tự do!" và “Không muốn độc tài, muốn dân chủ!”
Một số video cho thấy mọi người hát quốc ca Trung Quốc và Quốc tế ca, một tiêu chuẩn của phong trào xã hội chủ nghĩa, trong khi giương cao các biểu ngữ phản đối các biện pháp đặc biệt nghiêm ngặt đối với đại dịch của đất nước.
Theo một nhân chứng, hàng hàng công an, những người ban đầu đứng từ bên ngoài, bắt đầu tiến vào để đẩy lùi và chia rẽ đám đông vào khoảng 3 giờ sáng, gây ra những cuộc đối đầu căng thẳng với những người biểu tình.
Nhân chứng nói với CNN rằng họ nhìn thấy một số người bị bắt và đưa lên xe công an bên cạnh đài tưởng niệm tạm thời sau 4h30 sáng. Họ cũng nhìn thấy một số người biểu tình bị công an lôi khoải đám đông và đưa ra phía hàng rào công an. Nhân chứng cho biết cuộc biểu tình dần dần giải tán trước bình minh.
Vào chiều Chủ nhật, hàng trăm cư dân Thượng Hải đã quay lại địa điểm này để tiếp tục phản đối bất chấp sự hiện diện dày đặc của công an và các ngăn chận và phong tỏa đường bởi bọn công an.
Các video cho thấy hàng trăm người tại một ngã tư hét lên “Thả người ra!” trong một yêu cầu công an trả tự do cho những người biểu tình bị giam giữ.
Lần này, công an đã áp dụng một cách tiếp cận cứng rắn hơn, di chuyển nhanh hơn và mạnh mẽ hơn để bắt giữ và giải tán đám đông.
Trong một video, một người đàn ông cầm một bó hoa cúc đã phát biểu trong khi đi bộ trên vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, khi một sĩ quan công an cố gắng ngăn anh ta lại.
“Chúng ta cần dũng cảm hơn! Tôi có phạm luật khi cầm hoa không?” anh ấy hỏi đám đông, họ hét lên "Không!" trong câu trả lời.
“Người Trung Quốc chúng ta cần dũng cảm hơn!” ông nói trong tiếng vỗ tay của đám đông. “Rất nhiều người trong chúng tôi đã bị bắt ngày hôm qua. Họ có việc làm hay có gia đình. Chúng ta không nên sợ hãi!”
Người đàn ông đã vùng vẫy khi hơn chục công an ép anh ta vào một chiếc xe công an, trong khi đám đông giận dữ hét lên "Thả anh ta ra!" và lao về phía chiếc xe.
Các video khác cho thấy cảnh hỗn loạn khi công an xô đẩy, kéo lê và đánh đập người biểu tình.
Vào buổi tối, sau khi một người biểu tình bị kéo đi một cách thô bạo, hàng trăm người đã hét vào mặt công an “bộ ba”, ám chỉ các băng nhóm tội phạm địa phương, theo một đoạn phát trực tiếp.
Biểu tình lan rộng
Đến tối Chủ nhật, các cuộc biểu tình rầm rộ đã lan đến Bắc Kinh, Thành Đô, Quảng Châu và Vũ Hán, nơi hàng nghìn cư dân không chỉ kêu gọi chấm dứt các hạn chế của Covid, mà đáng chú ý hơn là các quyền tự do chính trị.
Ở Bắc Kinh, hàng trăm thanh niên hầu hết đã biểu tình ở trung tâm thương mại của thành phố vào những giờ nhỏ của ngày thứ Hai. Đầu tiên, một đám đông nhỏ tập trung dọc theo sông Liangma để cầu nguyện cho các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, trước khi đám đông lớn dần và cuối cùng diễu hành xuống Đường vành đai thứ ba của thành phố.
Mọi người hô vang các khẩu hiệu chống Covid-19, lên tiếng ủng hộ những người biểu tình bị giam giữ ở Thượng Hải và kêu gọi các quyền tự do dân sự lớn hơn. “Chúng tôi muốn tự do! Chúng tôi muốn tự do!” đám đông hô vang dưới gầm cầu vượt.
Nói chuyện với Selina Wang của CNN tại cuộc biểu tình, một người biểu tình cho biết anh ta bị sốc trước số người tham gia biểu tình.
“Mọi người Trung Quốc có lương tâm nên ở đây. Họ không cần phải nói lên ý kiến của mình, nhưng tôi hy vọng họ có thể sát cánh cùng chúng tôi,” anh nói.
Tại đô thị phía tây nam Thành Đô, những đám đông lớn đã biểu tình dọc theo bờ sông nhộn nhịp trong một khu mua sắm và ẩm thực nổi tiếng, theo một người biểu tình được CNN phỏng vấn và các video lan truyền trực tuyến.
Cuộc tụ tập bắt đầu bằng một phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, sau đó trở thành phản đối chính trị độc tài độc đảng khi đám đông ngày càng đông, lên tới hàng trăm người.
“Phản đối chế độ độc tài!” đám đông hô vang. “Chúng tôi không muốn những người cai trị suốt đời. Chúng tôi không muốn hoàng đế!” họ hét lên trong một ám chỉ được che đậy mỏng manh đến Tập Cận Bình, người vào tháng trước đã bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba phá vỡ chuẩn mực về chuyển đổi quyền lực.
Tại thành phố phía nam Quảng Châu, hàng trăm người đã tập trung tại một quảng trường công cộng ở quận Haizhu – tâm điểm của đợt bùng phát Covid đang diễn ra của thành phố đã bị phong tỏa trong nhiều tuần.
“Chúng tôi không muốn phong tỏa, chúng tôi muốn tự do! Tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do nghệ thuật, tự do đi lại, tự do cá nhân. Trả lại tự do cho tôi!” Đám đông hét lên.
Biểu tình trong các trường đại học
Trên khắp Trung Quốc, các cuộc biểu tình cũng đã nổ ra trong các khuôn viên trường đại học – nơi đặc biệt nhạy cảm về mặt chính trị đối với Đảng Cộng sản, do lịch sử của các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn do sinh viên lãnh đạo vào năm 1989.
Vào đầu giờ sáng Chủ nhật, khoảng 100 sinh viên đã tập trung xung quanh một khẩu hiệu phản đối được vẽ trên tường tại Đại học Bắc Kinh. Một sinh viên nói với CNN rằng khi anh đến hiện trường vào khoảng 1 giờ sáng, các nhân viên bảo vệ đang dùng áo khoác để che dấu hiệu phản đối.
“Nói không với phong tỏa, nói có với tự do. Không với xét nghiệm Covid, nói có với thực phẩm,” đọc thông điệp được viết bằng sơn đỏ, lặp lại khẩu hiệu của một cuộc biểu tình diễn ra trên một cầu vượt ở Bắc Kinh vào tháng 10, chỉ vài ngày trước cuộc họp quan trọng của Đảng Cộng sản mà tại đó ông Tập đã giành được quyền lực và nhiệm kỳ thứ ba.
“Mở mắt ra và nhìn thế giới, động lực không-Covid là một lời nói dối,” theo nội dung của khẩu hiệu phản đối tại Đại học Bắc Kinh.
Sinh viên này cho biết nhân viên bảo vệ sau đó đã phủ khẩu hiệu bằng sơn đen.
Các học sinh sau đó đã tụ tập để hát Quốc tế ca trước khi bị các giáo viên và nhân viên bảo vệ giải tán.
Tại tỉnh Giang Tô phía đông, ít nhất hàng chục sinh viên từ Đại học Truyền thông Trung Quốc, Nam Kinh đã tập trung vào tối thứ Bảy để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn ở Tân Cương. Các video cho thấy các học sinh giơ những tờ giấy trắng và đèn pin của điện thoại di động.
Trong một video, người ta có thể nghe thấy một quan chức trường đại học cảnh báo các sinh viên: “Các bạn sẽ phải trả giá cho những gì các bạn đã làm hôm nay”.
“Bạn cũng vậy, và đất nước cũng vậy,” một sinh viên hét lên đáp lại.
Các cuộc biểu tình trong khuôn viên trường tiếp tục vào Chủ nhật. Tại Đại học Thanh Hoa, một trường đại học ưu tú khác ở Bắc Kinh, hàng trăm sinh viên đã tập trung tại một quảng trường để phản đối việc không-Covid và kiểm duyệt.
Các video và hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các sinh viên giơ cao tờ giấy trắng và hô to: “Dân chủ và pháp quyền! Tự do ngôn luận!"
Nguồn: https://www.cnn.com/2022/11/26/china/china-protests-xinjiang-fire-shanghai-intl-hnk
Không có nhận xét nào