Meeting of the SCO Heads of State Council in an expanded format in September 2022 Samarkand, Uzbekistan. (Image Credit: TASS)
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Sáu (16/9) đã kêu gọi Nga, Ấn Độ và các thành viên khác của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) hợp tác với nhau để ngăn chặn “các cuộc cách mạng màu”.[1]
Phát biểu tại thành phố Samarkand của Uzbekistan tại hội nghị thượng đỉnh SCO hàng năm - nhóm an ninh khu vực bao gồm Pakistan, Iran và các quốc gia Trung Á như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan, Tập đã đề nghị đào tạo 2.000 công an để thành lập một trung tâm đào tạo chống cách mạng màu.
Cách mạng màu là gì?
Cách mạng màu là một loạt các cuộc nổi dậy lần đầu tiên bắt đầu ở các quốc gia cộng sản cũ ở Đông Âu vào đầu những năm 2000, nhưng cũng được dùng để chỉ các phong trào nổi dậy phổ biến ở Trung Đông và châu Á. Hầu hết các cuộc nổi dậy đã tham gia huy động quy mô lớn trên đường phố, với yêu cầu bầu cử tự do hoặc thay đổi chế độ, và kêu gọi loại bỏ các nhà lãnh đạo độc tài.
Những người biểu tình thường mặc một màu cụ thể, chẳng hạn như trong Cách mạng Cam của Ukraine, nhưng từ “cách mạng màu” cũng đã được sử dụng để mô tả các phong trào được đặt tên theo các loài hoa như Cách mạng Hoa nhài ở Tunisia. Vào năm 2019, Tập cho rằng các cuộc biểu tình ở Hồng Kông mang "đặc điểm của cuộc cách mạng màu".
Một số các cuộc cách mạng màu nổi tiếng
Cách mạng Cam là một loạt các cuộc biểu tình xảy ra ở Ukraine từ tháng 11 năm 2004 đến tháng 1 năm 2005. Phong trào này bắc nguồn từ cuộc bầu cử Tổng thống năm 2004 giữa Viktor Yushchenko, ứng cử viên của liên minh đối lập Ukraine, và Viktor Yanukovych, người được Nga hậu thuẫn.
Ủy ban bầu cử ban đầu đã tuyên bố là Yanukovych thắng cuộc. Tuy nhiên, cuộc bầu cử đầy rẫy những cáo buộc gian lận bầu cử và đe dọa cử tri. Điều này đã gây ra các cuộc biểu tình rộng rãi của công dân. Những người biểu tình mặc áo cam đã xuống đường trên khắp đất nước. Màu cam là màu dùng trong cuộc tranh cử của ứng viên đối lập Yushchenko.
Kết quả sau đó đã bị hủy bỏ và Tòa án Tối cao Ukraine đã ra lệnh cho một cuộc bỏ phiếu lại, trong đó Yushchenko đã thắng và dân đã thôi các cuộc biểu tình.
Cách mạng hoa Tulip đã dẫn đến việc lật đổ Tổng thống Askar Akayev của Kyrgyzstan vào đầu năm 2005. Phong trào biểu tình này nhằm phản ứng với cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 2, trong đó các đồng minh và thành viên gia đình của Akayev đã giành chiến thắng. Tuy nhiên, quy trình bầu cử được cho là có nhiều sai sót và gian lận bầu cử đã xảy ra.
Các cuộc biểu tình nổ ra trong nước chống lại Akayev, người đã làm Tổng thống trong 15 năm từ năm 1990. Tháng 3 năm 2005, phong trào đạt được động lực trên khắp đất nước. Ban đầu, Akayev từ chối đàm phán, nhưng vào ngày 24 tháng 3 năm đó, ông đã bỏ trốn khỏi đất nước cùng gia đình, cuối cùng tìm đường đến Nga.
Cách mạng hoa nhài là cuộc nổi dậy phổ biến xảy ra từ tháng 12 năm 2010 đến tháng 1 năm 2011 ở Tunisia nhằm phản ứng với tình trạng tham nhũng, thất nghiệp, lạm phát và thiếu tự do chính trị tiềm ẩn trong nước.
Chất xúc tác ngay lập tức cho phong trào là vụ tự thiêu của một người bán rau trẻ trước tòa nhà chính phủ ở thị trấn Sid Bouzid sau khi đồ của anh ta bị cảnh sát tịch thu. Hành động của anh, đã trở thành biểu tượng cho sự khó khăn và bất công mà người dân Tunisia phải đối mặt dưới thời trị vì của Tổng thống lâu năm Zine el-Abidine Ben Ali. Các cuộc biểu tình đã nổ ra trên khắp đất nước. Hoa nhài là biểu tượng hoa toàn quốc của Tunisia đã được dùng để mô tả phong trào này.
Chính phủ Tunisia đã phải đối mặt với sự chỉ trích rộng rãi trong nước và quốc tế vì bạo lực mà lực lượng an ninh sử dụng để dập tắt phong trào. Theo báo cáo, hàng trăm người đã thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương, và những cam kết cải cách của Tổng thống Ali không làm dịu được căng thẳng.
Các cuộc biểu tình không chỉ dẫn đến việc Ali bị lật đổ ở Tunisia vào tháng 1 năm 2011 mà còn truyền cảm hứng cho làn sóng phản đối ở Bắc Phi và Trung Đông, thường được biết đến với tên là các cuộc cách mạng Mùa xuân Ả Rập.
Làn sóng ngầm mà Tập sợ
Hàng ngũ bất mãn của “những người bình thường” dường như đã bùng nổ một cách tự nhiên khi họ chiếm đóng những quảng trường.[2] Hiện trường có thể là Quảng trường Tahrir ở Cairo, Quảng trường Độc lập ở Kyiv, Quảng trường Taksim ở Istanbul, Đại lộ Habib Bourguiba ở Tunis, Quảng trường Bolotnaya ở Moscow, Đại lộ Rothschild ở Tel Aviv, Puerta del Sol ở Madrid, Quảng trường Syntagma ở Athens, Công viên Zuccotti ở Lower Manhattan, Quảng trường Altamira ở Caracas, hoặc bất kỳ nơi nào khác giống như chúng.
Tại hơn 70 quốc gia trên thế giới, [3] nhiều người bình thường đã tổ chức các cuộc biểu tình kéo dài, quy mô lớn, bỏ qua các đảng phái chính trị, không tin tưởng vào các phương tiện truyền thông chính thống, có rất ít nhà lãnh đạo cụ thể và hầu hết bỏ các tổ chức đối lập chính thức sang một bên, thay vào đó dựa vào mạng internet và các phương tiện truyền thông xã hội để tranh luận tập thể và ra quyết định trong việc cách điều hành các hoạt động của phong trào biểu tình.
Làn sóng mới của sự bất mãn công khai này không được tập hợp đằng sau bởi bất kỳ hệ tư tưởng cụ thể hoặc một bộ yêu cầu đổi mới rõ ràng nào. Các phong trào biểu tình chủ yếu là từ những người trẻ tuổi mong muốn có một mức sống cao hơn và tự do hơn. . . được kết nối với nhau bằng cách tạo khối lượng lớn trong các quảng trường thực cũng như ảo hoặc cả hai, và thống nhất ít hơn bởi một chương trình chung nhưng bởi một hướng chung mà họ muốn xã hội của họ đi theo.
Phong trào phản đối biểu tượng của các cuộc cách mạng màu (chỉ liệt kê một vài) đã bùng phát ở thế giới Ả Rập (bắt đầu từ Tunisia) vào cuối năm 2010 và đầu năm 2011, Nga vào cuối năm 2011 và vào năm 2012, Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2013, Ukraine vào cuối năm đó và đầu năm 2014, và Venezuela bắt đầu từ tháng 2 năm 2014.
Mỗi cuộc biểu tình tức giận đều tức giận theo cách riêng và vì lý do địa phương của riêng nó, nhưng các cuộc biểu tình trở thành một hiện tượng trên toàn thế giới đã thay đổi nhiều ý tưởng của chúng ta về tương lai sẽ như thế nào. Các cuộc biểu tình đã diễn ra rất lớn với sự tham gia của hàng trăm nghìn người. Từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2011, Israel đã chứng kiến cuộc huy động biểu tình cơ sở lớn nhất trong lịch sử của mình. Hơn hai triệu người đã tham gia các cuộc biểu tình ở Tây Ban Nha cùng năm đó, và hơn ba triệu người đã tham gia các cuộc biểu tình của Brazil năm 2013.
Những cuộc biểu tình này đã gây được thiện cảm đáng kể trong công chúng và thuyết phục được trí tưởng tượng của nhiều người trẻ tuổi. Eric Schmidt Giám đốc điều hành của Google viết: “Có thể có một chút nghi ngờ, rằng tương lai mới sẽ có đầy những chuyển động mang tính cách mạng, vì công nghệ truyền thông cho phép các kết nối mới và tạo ra nhiều không gian hơn để thể hiện”.
Những chuyển động ấy, bạn ơi là điều mà cha chúng nó, Tập Cận Bình đang lo sợ. Những chuyển động mang tính cách mạng ấy cũng là điều làm chúng ăn không ngon ngủ không yên. Bạn nghĩ chúng có thể đàn áp những người trẻ đến bao lâu?
Nguồn:
1. Raghu Malhotra - The Indian Express. What are the ‘colour revolutions’ that China’s Xi Jinping has warned against? September 18, 2022; Available from: https://indianexpress.com/article/explained/explained-global/what-are-colour-revolutions-chinas-xi-jinping-warned-8157165/.
2. Krastev, I., From politics to protest. Journal of Democracy, 2014. 25(4): p. 5-19.
3. The Economist Intelligence Unit, Rebels without a cause: What the upsurge in protest movements means for global politics. The Economist, 2013.
Không có nhận xét nào