Nguồn hình ảnh, Getty Images
Việc 4 ca tử vong liên tiếp xảy ra tại Thanh Hoá sau khi tiêm vaccine Vero Cell của Trung Quốc đang thu hút sự quan tâm của người dân Việt Nam.
2 trường hợp đầu đã tử vong vào lúc 0h45 và 08h45 ngày 24/11/2021.
Đến tối 24.11, thêm một công nhân tử vong.
Chiều 25/11, đã có thêm 1 công nhân tử vong.
Tất cả đều được tiêm mũi hai Vero Cell tại Trung tâm Y tế huyện Nông Cống, Thanh Hóa hôm 23/11.
Vaccine Vero Cell, của hãng nhà nước Trung Quốc Sinopharm, do Beijing Institute of Biological Products sản xuất tại Trung Quốc, là một trong tám loại vaccine mà Việt Nam đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
'Cần ngừng tiêm Vero Cell lập tức'
Trả lời BBC News Tiếng Việt hôm 26/11, TS Nguyễn Hồng Vũ từ Viện nghiên cứu City of Hope, California, Mỹ kiêm cố vấn khoa học Ruy Băng Tím, cho rằng việc đã có 4 ca tử vong ở cùng một nơi "có thể khiến ông nghĩ tới lý do 'chất lượng vaccine'".
"Việc cần làm ngay là ngưng tiêm vaccine Vero Cell và kiểm tra lại chất lượng, tạp chất, độc tố trong các lô vaccine này ngay lập tức," TS Vũ nói.
Trong khi đó, GS Nguyễn Văn Tuấn từ ĐH New South Wales, Australia nói với BBC rằng nếu chỉ quan sát vài ca tử vong sau khi tiêm vaccine thì chưa đủ chứng cứ để nói đến mối liên hệ nhân quả giữa tiêm vaccine và tử vong.
GS Tuấn lý giải: "Chúng ta cần ghi nhận rằng xác suất tử vong liên quan đến Covid ở người chưa tiêm vaccine cao gấp 10-20 lần so với người đã tiêm vaccine.
"Số người tử vong sau khi tiêm đủ 2 liều vaccine chỉ chiếm dưới 1% tổng số tử vong, và trong số này đa số là người cao tuổi (trên 65) với 2 bệnh nền trở lên. Những bệnh nền phổ biến là tim mạch, tiểu đường, suy thận, và ung thư.
"Ở Việt Nam, số ca tử vong mới được ghi nhận đa số xảy ra ở người đã tiêm vaccine Sinopharm hay Vero Cell. Nhưng xin nhấn mạnh rằng sự thật đó vẫn chưa đủ để nói rằng tử vong là do vaccine Trung Quốc, bởi những người tử vong có thể có nhiều bệnh khác mà chúng ta chưa biết."
Dù vậy, GS Tuấn cũng có chung quan điểm rằng khi có hàng loạt ca tử vong như vậy thì "cần tạm ngưng tiêm vaccine Vero Cell và tiến hành điều tra."
GS Tuấn chỉ rõ: "Cần phải có điều tra độc lập về chất lượng vaccine, từ khâu bảo quản đến khâu pha chế trước khi tiêm. Điều tra qui trình tiêm vaccine có đúng với các tiêu chuẩn đề ra hay không. Dĩ nhiên, cần phải xem xét kĩ tiền sử bệnh lý của những người tử vong."
"Không có những thông tin đó, rất khó tiếp tục chương trình tiêm chủng đại trà," GS Nguyễn Văn Tuấn nói với BBC từ Australia.
Các nguyên nhân có thể gây tử vong sau tiêm vaccine Covid-19?
Theo TS Nguyễn Hồng Vũ, các vaccine Covid-19 nói chung có nguy cơ chung gây "sốc phản vệ" (anaphylaxis). Phản ứng này xảy khi người được chích ngừa "dị ứng mạnh" với thành phần có trong vaccine.
"Tuy nhiên, chuyện này thường là rất hiếm vì các vaccine đã trải qua các giai đoạn nghiên cứu để giảm thiểu nguy cơ này. Nếu có xảy ra thì tối đa chỉ vài phần triệu," TS Vũ nói.
"Ngoài ra, mỗi loại vaccine Covid-19 thì lại có những nguy cơ riêng như chúng ta biết hiện nay," TS Vũ giải thích thêm.
"Chẳng hạn vaccine AstraZeneca, J&J với bản chất Adenovirus có nguy cơ rất nhỏ gây đông máu, vaccine Pfizer/BioNTech, Moderna với bản chất mRNA có nguy cơ nhỏ gây viêm cơ tim.
"Khó bàn về vaccine Vero Cell vì các nghiên cứu về vaccine này so với các vaccine phương Tây là quá ít mà các kết quả không đồng nhất," TS Nguyễn Hồng Vũ cho biết.
GS Nguyễn Văn Tuấn trong khi đó nhấn mạnh rằng loại vaccine của Trung Quốc 'hiệu quả thấp' hơn các vaccine khác của Anh, Mỹ.
"Dữ liệu nghiên cứu lâm sàng chỉ ra rằng vaccine Sinopharm và CoronaVac có hiệu quả thấp hơn vaccine phương Tây như Pfizer, AstraZeneca và Moderna."
"Chẳng hạn như một nghiên cứu ở Thái Lan trên 185 người cho thấy chỉ có 60% người được tiêm có lượng kháng thể đáng kể sau 1 tháng tiêm liều 2 liều CoronaVac. Con số này đối với AstraZeneca vaccine là 86%.
"Điều đáng ngại hơn nữa là 3 tháng sau tiêm đủ 2 liều CoronaVac, chỉ có 12% là có lượng kháng thể đủ để chống lại nCov.
"Hiệu lực của vaccine Trung Quốc có vẻ tuỳ thuộc vào độ tuổi. Ở người trẻ tuổi (20 - 39) CoronaVac giảm tử vong lên đến 83%, nhưng vẫn thấp hơn so với AstraZeneca (98%) và Pfizer (90%).
"Tuy nhiên, ở những người 80+ tuổi trở lên, hiệu quả của CoronaVac chỉ 30% đối với những ca nhiễm nặng, và 45% giảm tử vong; con số này đối với AstraZeneca là 67% và 85%. Nghiên cứu này cho thấy rõ vaccine CoronaVac có hiệu lực kém hơn AstraZeneca.
Tử vong 'liên quan vaccine Covid-19' ở các nước khác
Nước láng giềng của Việt Nam, Thái Lan, hôm 4/11 công bố 3 ca tử vong "do tiêm vaccine Covid-19", theo Bangkok Post. Trong đó 2 người do hội chứng đông máu và 1 người do số lượng tiểu cầu thấp.
Ba ca này nằm trong tổng số 1269 ca tử vong sau tiêm vaccine Covid-19 tại Thái Lan. Giới chức y tế sau đó đã cho điều tra 842 ca. Những ca tử vong khác trong số này được kết luận là do viêm phổi nặng (257 người), tim mạch (109), đột quỵ (37), nhiễm trùng máu (29), chảy máu bụng (8), ung thư phổi (6), thuyên tắc phổi (máu đông trong phổi - 4), ung thư vú (2) và suy gan (2) sau khi ăn phải nấm độc.
Hàng chục trường hợp tử vong sau tiêm không xác định được nguyên nhân do không đủ thông tin.
Trường hợp tử vong sau tiêm vaccine Covid-19 mới đây nhất tại Thái Lan xảy ra hôm 24/11, một nam giới chết sau khi tiêm liều hai vaccine Moderna. Liều một là vaccine Sinopharm hồi đầu tháng Chín.
Hồi tháng 10, một sinh viên Thái Lan 20 tuổi chết sau khi tiêm liều hai AstraZeneca, liều một là Sinopharm.
Các trường hợp tử vong đều xảy ra sau khi tiêm vaccine 'trộn', liều một là Sinopharm của Trung Quốc và liều hai vaccine Pfizer hoặc AstraZeneca, theo Bangkok Post.
Về các trường hợp này, GS Nguyễn Văn Tuấn nói với BBC rằng "trước đây, một số giới chức y tế phương Tây không khuyến khích trộn vaccine. Nhưng sau này khi đã có kết quả nghiên cứu thì người ta đồng ý cho tiêm trộn vaccine như Pfizer và AstraZeneca. Còn trộn vaccine Vero Cell và AstraZeneca thì chỉ mới được triển khai ở Thái Lan."
"Tôi nghĩ trước những chứng cứ về hiệu quả tương đối thấp của vaccine Sinopharm hay Vero Cell thì việc tiêm thêm liều 3 vaccine AstraZeneca hay Pfizer cho những người đã tiêm 2 liều vaccine Vero Cell là hợp lý," GS Tuấn nói.
Tại NewZealand, một phụ nữ tử vong hồi tháng Tám sau khi tiêm Pfizer và được kết luận do 'viêm cơ tim' - một phản ứng hiếm gặp của loại vaccine này.
Tại Anh Quốc, từ 9/12/2020 đến 8/9/2021, có 1.645 ca tử vong ngay sau khi được tiêm một trong các loại vaccine Covid-19. Đây là số trường hợp tử vong được báo cáo "có thể liên quan đến vaccine", tuy nhiên chúng chưa được điều tra đầy đủ tại thời điểm báo cáo và một báo cáo không phải là bằng chứng về nguyên nhân, theo tổ chức Yellow Card Scheme.
Số liệu từ các tổ chức khác cho hay tới tháng 8/2021, có 9 ca tử vong ở Anh Quốc mà vaccine Covid-19 "đóng vai trò trong chuỗi các sự kiện dẫn đến cái chết".
WHO khuyến cáo gì về vaccine Vero Cell?
Theo tài liệu của WHO về Vero Cel công bố hôm 24/5/2021, SARS-CoV-2 (VeroCell) là vaccine bất hoạt chống lại Covid-19 thông qua kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể mà không gây bệnh. Sau khi virus bất hoạt được đưa vào hệ miễn dịch của cơ thể, chúng kích thích sản xuất các kháng thể và làm cho cơ thể sẵn sàng ứng phó với tình trạng nhiễm SARS-CoV-2 sống.
Một thử nghiệm giai đoạn 3 trên quy mô đa quốc gia đã chỉ ra rằng hai liều Vero Cell được sử dụng cách nhau 21 ngày có hiệu quả 79% chống lại việc nhiễm SARS-CoV-2 có triệu chứng trong 14 ngày hoặc hơn sau khi tiêm liều thứ hai. Các thử nghiệm không được thiết kế để minh chứng cho hiệu quả của vaccine trong việc ngăn ngừa bệnh nặng.
Hiệu quả của vaccine trong việc ngăn ngừa bệnh nhân phải nhập viện là 79%.
Dữ liệu được xem xét tại thời điểm này hỗ trợ kết luận rằng các lợi ích đã biết và tiềm năng của vaccine Sinopharm vượt trội hơn những rủi ro đã biết và rủi ro tiềm ẩn.
Tuổi khuyến cáo để tiêm vaccine Vero Cell: 18 trở lên.
Vaccine cần được sử dụng ngay, không được pha loãng.
Khi tiêm, cần kiểm tra lọ hoặc ống tiêm chứa vaccine để đảm bảo rằng chất lỏng là hỗn dịch màu trắng đục, màu trắng sữa.
Nếu thấy kết tủa phân tầng, cần lắc lọ đựng vaccine.
Cần rút vaccine ra khỏi lọ vào thời điểm tiêm. Tiêm ngay lập tức vì vaccine không chứa chất bảo quản.
Trong các buổi tiêm chủng, các lọ và / hoặc ống tiêm chứa thuốc tiêm nên được giữ trong khoảng từ +2 đến +8 ° C và tránh ánh sáng.
Chống chỉ định tiêm đối với người đã có tiền sử sốc phản vệ với bất kỳ thành phần nào của vaccine; Những người đã có phản vệ sau liều đầu tiên không nên tiêm liều hai.
Tất cả mọi người nên được tiêm chủng tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe có đội ngũ y tế sẵn sàng ứng cứu trong trường hợp phản ứng dị ứng. Cần quan sát sau 15 phút tiêm phòng. Những người đang sốt nặng cấp tính (thân nhiệt độ trên 38,5 ° C) nên hoãn tiêm cho đến khi hết sốt hoàn toàn. Hoãn tiêm những người mắc Covid-19 cấp tính cho đến khi họ đã khỏi và đủ tiêu chuẩn để ngừng cách ly.
Các ca tử vong khác sau tiêm vaccine Covid-19 tại VN?
Hôm 28/9 xảy ra một ca tử vong ở TPHCM sau khi tiêm vaccine Pfizer.
Khi đó Sở Y tế TP.HCM nói kết luận ban đầu của các chuyên gia không ghi nhận bằng chứng tử vong liên quan đến chất lượng vaccine.
Hôm 5/11, tỉnh Gia Lai cho biết đang điều tra để xác định nguyên nhân một người phụ nữ trẻ tử vong sau khi tiêm vaccine AstraZeneca.
Không có nhận xét nào