Các Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong năm nay họ mong đợi sẽ có 145 triệu xe điện (EV) trên toàn thế giới vào năm 2030. Con số này có thể tăng cao hơn – lên đến 230 triệu – chưa kể xe hai, ba bánh cũng chạy bằng điện.
 |
| Pin xe điện được coi là một trong những nguồn ô nhiễm mới lớn nhất |
Tất cả những chiếc xe điện, đương nhiên, phải dùng pin để hoạt động.
Mặc dù xe điện không thải ra khí carbon dioxide trong quá trình sử dụng, nhưng việc sản xuất chúng và pin cho chúng, sẽ lại gây ra tác hại đến môi trường tương tự như xe chạy bằng xăng dầu thông thường, trong khi việc tái chế pin lithium-ion lại đặt ra những thách thức khắc nghiệt.
Pin Lithium-ion cồng kềnh hơn và chiếm nhiều không gian hơn so với loại pin truyền thống là pin axit-chì. Điều tệ hơn nữa, khi tháo dỡ không đúng cách, chúng rất dễ bắt lửa và gây cháy, thậm chí phát nổ.
Trong 10 đến 15 năm tới, trên toàn thế giới sẽ có hàng triệu chiếc xe điện hết niên hạn sử dụng. Thời điểm đó, các nhà máy tái chế cần phải sẵn sàng không chỉ để tiếp nhận tất cả các loại pin đó, thu hồi các bộ phận và kim loại có giá trị mà còn phải xử lý chất thải đúng cách. Đáng buồn thay, không có nhiều nguồn lực để thực hiện công việc đó: Hiện tại, chỉ có 5% tổng số pin Li-ion đang được tái chế. 95% số pin còn lại hiện đang bị chất đống ngoài trời.
Nếu không có hành động nào được thực hiện, chất thải pin có thể trở thành một vấn đề lớn không chỉ đối với ngành công nghiệp xe hơi mà còn đối với môi trường. Và đương nhiên, con người sẽ tiếp tục nhận hậu quả cuối cùng, do chính mình gây ra.
Vấn đề đó lớn như thế nào?
Hãy hình dung, nếu một bộ pin xe hơi trung bình nặng 550 pound, thì 100 triệu chiếc xe sẽ tạo ra khoảng 55 tỷ pound pin, tức là 28 triệu tấn chất thải pin cần tái chế. Cho đến năm 2040, chúng ta sẽ thấy phần lớn chất thải đó tích tụ như thế nào và hậu quả sẽ ra sao.
Và mặc dù pin Li-ion được chính phủ liên bang phân loại là chất thải không nguy hại và an toàn để thải vào dòng chất thải đô thị thông thường, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng có thể gây ô nhiễm nguồn nước.
Ngày nay, rất nhiều hoạt động tái chế là “phi chính thức” – nó thường xảy ra ở các khu vực nông thôn, kém phát triển và không có biện pháp giám sát hoặc bảo vệ thích hợp. Chính những hoạt động kiểu này, khiến chất lithium ngấm vào nguồn nước ngày càng nhiều.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở các khu vực phát triển cao, nơi mọi người vứt bỏ thiết bị điện tử tiêu dùng không đúng cách. Cuối cùng, không chỉ lithium có thể gây ô nhiễm đất và nước ngầm. Niken, coban, mangan và các kim loại khác được tìm thấy trong pin EV cũng gây ra mối đe dọa lớn hơn cả lithium đối với cuộc sống con người và hệ sinh thái.
Tấm pin của chiếc Tesla Model Y đã được cắt mở và có thể được nhìn thấy vào ngày khai trương trong một phòng sản xuất của Tesla Gigafactory, ở Grünheide, Berlin, Đức. Những chiếc xe đầu tiên sẽ được đưa vào dây chuyền sản xuất từ cuối năm 2021. Công ty ở Mỹ có kế hoạch chế tạo khoảng 500,000 chiếc Model Y tại đây mỗi năm. Ảnh: Patrick Pleul/dpa-Zentralbild/ZB/Getty Images
Phần lớn vật liệu trong pin xe EV có thể được tái chế và tái sử dụng, bản thân nó là một nguyên nhân kinh tế để khai thác; trích xuất vật liệu, đặc biệt là kim loại, coban và niken, từ vỏ pin cũ để tái sử dụng trong lô mới là một quy trình có thể giảm đáng kể chi phí sản xuất. Điều này là do thực tế là gần 50% chi phí của pin chỉ đến từ những kim loại đó.
Điều thú vị là, một cách để chiết xuất kim loại từ pin – nấu chảy – cũng giống như cách chiết xuất kim loại từ quặng nhưng không gây hại thêm cho môi trường khi khai thác.
Vì vậy, tại sao nhiều pin hơn không được tái chế? Lý do là các nhà máy tái chế không thu được nhiều phế liệu – khoảng $100 mỗi tấn. Điều này là do chi phí hậu cần liên quan đến việc thu thập, phân loại và vận chuyển nó.
Cuối cùng, để sản xuất đủ pin, nhà máy cần tăng gấp ba tỷ lệ sản xuất hiện tại đối với lithium, graphite, niken và mangan. Một chế độ tái chế tích cực là hoàn toàn cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với các vật liệu này và hạn chế tác hại môi trường do việc khai thác mỏ gây ra.
Phản ứng của châu Âu
Liên minh châu Âu muốn giải quyết vấn đề bằng các quy định. Luật được đề xuất tìm cách tăng gánh nặng pháp lý lên các nhà sản xuất, sản xuất, nhập khẩu và phân phối pin sẽ cần thực hiện nhiều bước để bảo đảm sự tuân thủ.
Có một số điểm đáng ghi nhận cho những nỗ lực đó. Nissan đang tái sử dụng pin Leaf cũ của mình để làm nhiên liệu cho các phương tiện của nhà máy. Volkswagen gần đây đã mở nhà máy tái chế của riêng mình có khả năng tái chế 3,600 hệ thống pin mỗi năm. Renault hiện đang tái chế vài trăm pin mỗi năm, về căn bản là toàn bộ quá trình sản xuất của nó. Cuối cùng, vào Tháng Bảy, Mercedes công bố kế hoạch chỉ sử dụng xe điện vào năm 2030.
Kế hoạch của cựu kỹ sư Tesla
Ở Mỹ, vấn đề cũng đang khuấy động, Cựu giám đốc công nghệ của Tesla nói rằng mỏ lithium lớn nhất nằm trong các núi rác ở Mỹ. Công ty tái chế Redwood Materials, tái chế phế liệu và các tế bào pin bị lỗi cho Envision AESC, công ty sản xuất pin cho Nissan Leaf và Panasonic, nơi tạo ra các tế bào pin tại Nevada Gigafactory của Tesla. Nhà máy này hiện có khả năng thu hồi đủ các thành phần để tạo ra 45,000 bộ pin xe điện mỗi năm. Tái chế là một hoạt động kinh doanh “bẩn thỉu” theo nhiều nghĩa và nó sẽ tùy thuộc vào tất cả những người tham gia quy trình, từ nhà sản xuất xe đến nhà máy tái chế và cuối cùng là người lái xe.
Nếu được thực hiện đúng cách, chúng ta có thể thấy những nỗ lực tái chế sẽ bù đắp phần lớn chi phí sinh thái và tiết kiệm của việc sản xuất pin EV. Nếu không, kết quả có thể là một tình huống còn tồi tệ hơn nhiều so với tình trạng ô nhiễm nhựa đang làm bẩn các đại dương lâu nay.
Không có nhận xét nào