Tin tức thế giới ngày Thứ sáu 28 tháng 5 năm 2021

 Liên Âu - Nhật Bản thể hiện lập trường chung trước tham vọng Trung Quốc

Tin tức thế giới ngày Thứ sáu 28 tháng 5 năm 2021

Tại cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến hôm qua, 27/05/2021, các lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu (EU) và Nhật Bản đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông trước việc Trung Quốc gia tăng sức mạnh trong vùng. Hai bên đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực eo biển Đài Loan.

Theo trang tin NHK, một trong những chủ đề trọng tâm được thảo luận trong cuộc họp qua video giữa thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga và chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen là Trung Quốc. Hai bên ra tuyên bố chung khẳng định lập trường kiên quyết phản đối những ý đồ và hành động đơn phương của Bắc Kinh nhằm thay đổi nguyên trạng biển Hoa Đông và Biển Đông.

Việc Trung Quốc vào tháng 02/2021, ban hành luật cho phép tàu hải cảnh sử dụng vũ khí tấn công các tàu bị coi là xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc, được cho là một động thái hung hăng nhằm đơn phương xác quyết chủ quyền trong những vùng biển đang có tranh chấp.

Thủ tướng Suga và các lãnh đạo EU cũng nhất trí cần phải thúc đẩy giải quyết hòa bình những vấn đề liên quan đến eo biển Đài Loan. Hai bên cũng thống nhất với nhau trên quan điểm hợp tác chặt chẽ để giúp Liên Hiệp Châu Âu có được ảnh hưởng hơn nữa trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương. Việc Trung Quốc nhanh chóng gia tăng sức mạnh càng thúc đẩy mối quan tâm của Liên Âu trong vùng này.

Tokyo và Bruxelles cam kết hợp tác chặt chẽ với nhau trên nhiều hồ sơ khu vực trong đó có cả những vấn đề liên quan đến Hồng Kông, người duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương vì một thế giới ổn định và dân chủ hơn.

Ngay trong ngày hôm qua, đại diện Ngoại Giao của Trung Quốc bên cạnh Liên Hiệp Châu Âu đã lên tiếng « bày tỏ bất bình sâu sắc và kiên quyết phản đối lập trường nêu lên trong tuyên bố chung thượng đỉnh EU- Nhật Bản ». Trang tin china.org.cn của Trung Quốc, trích tuyên bố từ phát ngôn viên của phái bộ ngoại giao của Bắc Kinh tại Bruxelles nhấn mạnh : « Những vấn đề liên quan đến Đài Loan, Hồng Kông và ở Tân Cương thuộc công việc nội bộ của Trung Quốc. Biển Hoa Đông và Biển Đông liên quan đến chủ quyền cũng như quyền và lợi ích trên biển của Trung Quốc ».

Trung Quốc lên tiếng về việc bác đề nghị đối thoại quốc phòng với Mỹ

Sau một thời gian im lặng, cuối cùng ngày 27/05/2021, bộ Quốc Phòng Trung Quốc đã lên tiếng về việc bác đề nghị đối thoại của Hoa Kỳ. Bắc Kinh cho rằng Washington cần điều chỉnh thái độ trước khi ngồi họp với nhau và phải chứng tỏ « thực tâm » về việc cải thiện liên lạc giữa quân đội hai nước.

Ngoài ra, bộ Quốc Phòng Trung Quốc cảnh báo là chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ « sẽ kéo khu vực này vào con đường nguy hiểm ».

Đây là lần đầu tiên, bộ Quốc Phòng Trung Quốc lên tiếng về thông tin, được Reuters tiết lộ hôm 21/05, cho rằng Bắc Kinh đã bác nhiều lời đề nghị của Lầu Năm Góc về tổ chức đối thoại song phương nhằm giảm bớt căng thẳng giữa hai nước trong nhiều hồ sơ, từ nhân quyền đến hoạt động quân sự ở eo biển Đài Loan, Biển Đông…

Theo South China Morning Post, Bắc Kinh đưa ra lý do là Lầu Năm Góc đã « vượt quá nghi thức ngoại giao ». Bộ Quốc Phòng Mỹ nhiều lần đề xuất đối thoại với ông Hứa Kỳ Lượng (Xu Qiliang), phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc, người được cho là đứng đầu quân đội nước này và rất thân cận với chủ tịch Tập Cận Bình. Còn theo Bắc Kinh, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ chỉ có thể đối thoại với người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa (Wei Fenghe).

Dù không họp cấp bộ trưởng, người phát ngôn bộ Quốc Phòng Trung Quốc khẳng định hôm 27/05 rằng hai bên vẫn « liên lạc với nhau từ lâu qua nhiều kênh khác nhau, trong đó có một đường dây trực tiếp giữa bộ Quốc Phòng hai nước ». Tuy nhiên, ông cảnh báo không phải vì đã có đường dây nóng trực tiếp mà Hoa Kỳ « vẫn tiếp tục tăng cường hiện diện quân sự ở châu Á-Thái Bình Dương, gia tăng hoạt động dọ thám chống Trung Quốc, thậm chí là cố tình tạo ra một sự cố chạm chán nguy hiểm giữa các tầu chiến ».

Câu chuyện chống dịch thành công của Đài Loan đối diện thử thách

Đài Loan chỉ chiếm 0,3% dân số thế giới, nhưng chiếm hơn một nửa sản lượng chất bán dẫn toàn cầu. Đặt trong tình trạng thiếu chip điều này thật đáng ghen tị. Các doanh nghiệp khắp thế giới, từ nhà sản xuất đồ điện tử cho đến nhà sản xuất ô tô, đều phụ thuộc vào chip của Đài Loan.

Nó giúp đưa nền kinh tế Đài Loan lên một tầm cao mới. Phản ứng tốt hàng đầu thế giới trước đại dịch và những ưu đãi của chính phủ đã thúc đẩy các nhà sản xuất và chuyên gia nước ngoài đổ về hòn đảo. Kinh tế Đài Loan đã tăng trưởng 3,1% trong năm ngoái, lần đầu tiên kể từ năm 1990 vượt Trung Quốc. Họ cũng đạt mức tăng trưởng đáng kinh ngạc 8,2% trong quý đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm trước.

Nhưng sau 253 ngày không có ca covid-19 địa phương nào, trong hai tuần qua hòn đảo đã ghi nhận hàng nghìn ca mới, trong khi phần lớn dân số chưa được tiêm chủng. Các hạn chế được đặt ra lần đầu vào đầu tháng này nhìn chung sẽ hết hạn hôm nay, nhưng sẽ kéo dài sang tháng 6 do các bệnh viện ở thủ đô Đài Bắc đã gần đến ngưỡng. Chính phủ kỳ vọng có thể giữ vững kinh tế bằng các biện pháp kích thích có mục tiêu, như đã làm vào năm ngoái.

Biden sắp công bố dự thảo ngân sách 2022

Hôm nay Tổng thống Joe Biden công bố đề xuất ngân sách đầy đủ của ông cho năm tài chính 2022. Vì Quốc hội là cơ quan quyết định tiền bạc, nên tổng thống phải nêu đề xuất chứ không được tự mình quyết định. Tài liệu này cho thấy các ưu tiên chính trị của chính quyền và các khuyến nghị về chính sách tài khóa.

Đề cương ngân sách của ông Biden, được công bố vào tháng trước, đã kêu gọi tăng 8% chi tiêu tùy nghi của liên bang so với mức hiện tại. Bộ Giáo dục được tăng nhiều nhất, đặc biệt cho các trường học thu nhập thấp và bậc mầm non. Chi tiêu quốc phòng tùy nghi tăng nhẹ (dù cao hơn yêu cầu của phe tiến bộ), với Lực lượng Sứ mệnh Không gian mạng, các chiến binh kỹ thuật số của Mỹ, có thêm 10% nhân sự – mức tăng đầu tiên kể từ khi thành lập vào năm 2012.

Ngân sách cũng đề xuất mức tăng lớn nhất trong một năm cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh trong gần 20 năm qua. Và sau bốn năm mệt mỏi dưới thời chính quyền trước, Bộ Ngoại giao sẽ được tăng 12% ngân sách.

30 năm cầm quyền kinh hoàng của tổng thống Eritrea

Eritrea độc lập được 28 năm. Nhưng tổng thống Issaias Afwerki đã nắm quyền suốt ba thập niên. Là lãnh đạo của Mặt trận Giải phóng Nhân dân Eritrea, ông đã giúp lật đổ chế độ độc tài quân sự ở Ethiopia trong liên minh với Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray (TPLF), một phong trào nổi dậy ở phía nam Eritrea. Ông vươn lên nắm quyền ở Asmara, thủ đô Eritrea, và dẫn đến một cuộc trưng cầu dân ý về độc lập hai năm sau đó.

Kể từ khi ấy, ông đã biến Eritrea thành một nhà nước gulag và làm cho cả khu vực kinh hãi. Năm 1998, ông đưa đất nước vào cuộc chiến đẫm máu kéo dài với Ethiopia (khi đó được lãnh đạo bởi đồng minh cũ của ông, TPLF) và thua cuộc. Một thập niên sau, ông xâm lược các phần đất của Djibouti, và giờ thì liên minh với lực lượng chính phủ Ethiopia để chiến đấu chống TPLF ở Tigray. Các cuộc chiến của Issaias và cách ông đàn áp người dân đều khủng khiếp như nhau. Mỹ đã đe dọa trừng phạt. EU đã thu hồi viện trợ. Nhưng sự tàn nhẫn của ông vẫn không lay chuyển.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tiếp tục đàn áp trong nước

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ khánh thành một nhà thờ Hồi giáo mới ở Quảng trường Taksim vào hôm nay. Suốt từ những năm 1990 khi còn là thị trưởng thành phố, ông đã mơ ước xây dựng một nhà thờ Hồi giáo ở đây – trung tâm của khu giải trí về đêm sầm uất của Istanbul.

Cùng ngày này vào năm 2013, một số nhà hoạt động đã tổ chức một cuộc biểu tình ngồi để phản đối quyết định san bằng Công viên Gezi gần đó để nhường chỗ cho một trung tâm mua sắm của ông Erdogan. Nó trở thành cuộc biểu tình chống chính phủ lớn nhất trong nhiều năm. Ông Erdogan đã giải tán người biểu tình trong bạo lực và bắt họ vì tội khủng bố và lật đổ. Ông thề sẽ tiếp tục biến đổi Taksim.

Lần này khó mà có biểu tình. Ông Erdogan đã làm tê liệt xã hội dân sự của Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện đang có hàng ngàn người mòn mỏi trong tù vì những cáo buộc khủng bố phi lý, trong khi bất đồng chính kiến ​sẽ bị coi là phản quốc. Những người Thổ phản đối ông Erdogan rõ ràng không muốn xuống đường.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ và Việt Nam điện đàm


Ngoại trưởng Việt Nam Bùi Thanh Sơn và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken.

Tối ngày 27/5 giờ Washington, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Ngoại trưởng Việt Nam Bùi Thanh Sơn điện đàm, thảo luận quan hệ song phương, nhân quyền, tình hình Biển Đông, và các vấn đề khác, theo Bộ Ngoại Mỹ và Thông Tấn xã Việt Nam.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price cho biết: “Ngoại trưởng Blinken và Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn khen ngợi sức mạnh của quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ và tái khẳng định cam kết chung của chúng ta trong việc bảo vệ và gìn giữ trật tự dựa trên luật lệ ở Biển Đông.”

Hai bên cũng thảo luận về những quan ngại đang diễn ra liên quan đến cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar và các cam kết giải quyết biến đổi khí hậu, và ứng phó COVID-19.

“Bộ trưởng Blinken nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ đối với vai trò trung tâm của ASEAN, Quan hệ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ, và ủng hộ một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập, tôn trọng nhân quyền và thượng tôn pháp luật,” thông cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ viết.

Ngoại trưởng Blineken viết trên Twitter sau cuộc điện đàm: “Tôi vui mừng tái khẳng định sức mạnh của Quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ. Hoa Kỳ ủng hộ một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập.”

TTXVN cho biết Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn cảm ơn Chính phủ Hoa Kỳ đã có những hình thức thiết thực để hỗ trợ Việt Nam chống dịch bệnh, đặc biệt là giúp tiếp cận vaccine.

Truyền thông Việt Nam cho biết Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ các nước và Việt Nam tiếp cận vaccine thông qua chương trình COVAX và các nước đối tác, trong đó có 80 triệu liều vaccine Hoa Kỳ sẽ cung cấp cho thế giới trong thời gian tới.

Phía Việt Nam khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực thực hiện các biện pháp hướng đến thúc đẩy quan hệ thương mại ổn định, hài hòa với Hoa Kỳ, mong muốn Hoa Kỳ sớm kết thúc vụ việc điều tra theo Mục 301, liên quan đến việc Mỹ cho rằng Việt Nam thao túng tiền tệ.

Hợp đồng mua vaccine đổ vỡ: Đài Loan tố cáo BioNTech và Trung Quốc

Công ty Đức BioNTech yêu cầu Đài Loan bỏ chữ “quốc gia” ra khỏi bản loan báo chung về thương vụ bán vaccine COVID, Bộ trưởng Y tế Đài Loan tố cáo khi nói về thương vụ sụp đổ mà Đài Bắc đổ lỗi cho Trung Quốc.

Đài Loan và Trung Quốc đang lâm vào một cuộc khẩu chiến sau khi Bắc Kinh đề nghị cung cấp vaccine cho hòn đảo mà Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền thông qua Tập đoàn dược Shanghai Fosun.

Tuy nhiên Đài Loan muốn thỏa thuận mua bán trực tiếp với BioNTech.

Bộ trưởng Y tế Đài Loan Chen Shih-chung cho hay chính phủ Đài Loan đã ký rồi gởi lại “hợp đồng chung cuộc” thỏa thuận với BioNTech sau nhiều tháng thương thuyết, và hai bên dự trù công bố một thông cáo báo chí vào ngày 8/1 năm nay.

Tuy nhiên vài giờ sau đó, “BioNTech thình lình gởi một bức thư, cực lực đề nghị chúng tôi thay đổi cụm từ ‘đất nước chúng tôi” trên văn bản của thông cáo báo chí bằng tiếng Hoa,” Bộ trưởng Chen cho biết.

Trong cùng ngày, chính phủ đồng ý đổi cụm từ này sang thành ‘Đài Loan,’ vẫn theo lời ông.

Một tuần sau, Bộ trưởng Chen nói, chính phủ Đài Loan được BioNTech thông báo trì hoãn việc hoàn tất thỏa thuận để “tái đánh giá nguồn cung cấp vaccine toàn cầu và điều chỉnh lại thời điểm”.

BioNTech từ chối bình luận về thông tin mà phía Đài Loan tố cáo.

Bình luận của ông Chen được đưa ra một ngày sau khi Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn trực tiếp cáo buộc Trung Quốc ngăn chặn thỏa thuận mua vaccine giữa Đài Loan với BioNTech.

Công ty Đức, bán vaccine hợp tác sản xuất với Pfizer, cũng không bình luận về phát biểu của Tổng thống Đài Loan.

Hệ thống y tế Đài Loan đang ngày càng căng thẳng vì các ca lây nhiễm trong nước gia tăng trong khi mới khoảng 1% dân số hơn 23 triệu được tiêm chủng.

Trung Quốc nhiều lần tuyên bố đề nghị cung cấp vaccine thông qua Fosun là chân thật và rằng Đài Loan chớ dựng lên những rào cản chính trị, chớ tìm cách tránh né Fosun.

Đài Loan không tin Trung Quốc thật tâm trong lời đề nghị này và cho rằng Bắc Kinh đang phát động “cuộc chiến chính trị” chống lại Đài Loan, các giới chức hiểu rõ việc này cho Reuters biết.

Võ Thái Hà tổng hợp