Nhà văn Võ Đắc Danh vừa gửi đến độc giả và thân hữu một bức ảnh khá lạ mắt, cùng với đôi lời phân giải:
“Nhà báo Đoàn Khắc Xuyên cho rằng bức ảnh xứng đáng được trao giải thưởng… thư ký tòa soạn một tờ báo lớn ở SG hiểu lầm tưởng tôi là tác giả nên nhắn tin xin file gốc để đăng báo. Và sau đó, một người bạn đang làm việc ở một trường đại học bắc Cali gọi điện cho tôi, anh vừa khóc vừa nói: ‘Anh có cách nào tìm ra người phụ nữ trong bức ảnh, tôi muốn giúp đỡ cô ấy, biết rằng những mảnh đời như cô ấy ở VN không ít, nhưng bức ảnh làm tôi nghẹn ngào rơi nước mắt, tôi muốn giúp cô ấy cũng chính là giúp tôi vơi bớt nỗi đau…”
FB CaoSon HD cho biết thêm “bức ảnh người phụ nữ chạy xe Grab mưu sinh phải mang theo cả con nhỏ khi đi chở khách được lan truyền mạnh mẽ trên Facebook đã làm nhiều trái tim nghẹn đắng lòng.”
Nói thế e có quá lời chăng? Cuộc sống lam lũ của lắm người dân Việt hiện nay nào có xa lạ (hay mới mẻ) chi đâu mà khiến cho “nhiều trái tim nghẹn đắng lòng” tới “rơi nước mắt” luôn, dữ vậy?
Xay lúa thì khỏi bồng em là cách phân nhiệm công bằng (và hiệu quả) trong nếp sống định canh ở Việt Nam, từ nhiều ngàn năm trước. Sự phân chia truyền thống này đã biến đổi lâu rồi.
Nhà văn Phạm Thị Hoài cho biết: “Ngày 22-3-1965, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động một phong trào mang tên ‘Ba đảm nhiệm’, gồm đảm nhiệm sản xuất và công tác, đảm nhiệm gia đình, đảm nhiệm chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Nhưng Hồ Chủ tịch không ưng ‘đảm nhiệm’ nên chuyển thành ‘đảm đang’ và chính thức phát động phong trào…”
Phải “đảm” tất tần tật như thế nên vừa xay lúa vừa bồng em thì mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ. Đó là chưa kể những lúc phải tranh thủ làm đêm (và làm thêm giờ nghỉ) để thi đua vượt chỉ tiêu. Chớ còn vừa chạy xe Grab, vừa bồng con thì kể như chỉ là chuyện nhỏ thôi. Có chi nghiêm trọng lắm đâu mà phải động lòng thương hoa tiếc ngọc!
Cùng vào thời điểm này, Trung Ương Đoàn cũng đã phát động Phong Trào Thanh Niên Ba Sẵn Sàng (vừa chiến đấu vừa sản xuất, vừa học tập vừa thi đua xây dựng cuộc sống) chớ bên phái nam cũng đâu có ai rảnh rang gì.
Sau nhiều thập niên tất bật và túi bụi cả ngày lẫn đêm (bỗng) có người chợt ngừng tay, thắc mắc: Thi đua ta quyết thi đua/ Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu/
Hàng đầu rồi biết đi đâu?
Rồi không ít kẻ nhao nhao lên tiếng khiếu nại: Một người làm việc bằng hai/ Để cho chủ nhiệm mua đài mua xe/ Mỗi người làm việc bằng ba/ Để cho cán bộ xây nhà xây sân!
Như vậy đâu có được (bất công thấy rõ) nên cuối cùng đồng chí đương kim TBT, kiêm CTN, Nguyễn Phú Trọng đã vào cuộc để giải quyết vấn đề. Báo Tuổi Trẻ, số ra ngày 12/01/2021, hân hoan thông báo: “Năm năm xử 14.540 bị cáo tham nhũng, kinh tế, chức vụ; thu hồi hàng chục ngàn tỉ đồng.”
Dữ vậy sao? Hả hê chưa?
Chưa! Dư luận, ngó bộ, vẫn chưa đồng tình cho lắm. Thiên hạ coi đây chỉ là một thứ “nỗ lực” bắt ruồi quanh đống cứt. Người có giáo dục thì phát biểu ôn tồn và nhã nhặn hơn. Họ xem “hàng chục ngàn tỉ đồng thu hồi” chỉ là phần nổi của một tảng băng sơn.
Tuyệt đại đa số các đồng chí vẫn chưa bị lộ, và không bao giờ bị cả, vì đều đã hóa thân thành những cánh tay nối dài của Đảng và Nhà Nước. Những bàn tay vô hình này thò vào túi quần (hay túi áo) của tất cả mọi người, bất kể nam/ phụ/ lão/ ấu.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết: “Một quả trứng chịu 14 loại phí, một con lợn cõng 51 thuế phí.”
Báo Thanh Niên tổng kết: “Nông dân ‘cõng’ hơn 1.000 loại phí.” Tất nhiên, đó là chưa kể … “phí cho trâu bò ăn cỏ”!
Đám chạy xe Grab, như thiếu phụ bồng con trong bức ảnh của nhà văn Võ Đắc Danh – tất nhiên – cũng không ngoại lệ:
Phạm Minh Vũ: Sau năm lần tăng liên tiếp, ngày 25-02 vừa rồi giá xăng trong nước tăng mạnh gần 1000đ trên 1lít, A95 đã hơn 18k.
Ngô Du: “Sáng xách chiếc xe ra đổ 100 ngàn xăng để mưu sinh. Họ đã cúng cho nhà nước 64 ngàn. Chạy một cuốc xe… Nộp thêm 10% VAT nữa.”
Hết “cúng” lại “nộp” tứ phương như vậy nên vừa chạy xe Grab vừa địu con thì (may ra) mới đủ tiền mua sữa.
Sữa để em thơ lụa tặng già là chuyện chỉ có trong thơ Tố Hữu (và trong mơ) mà thôi. Thực tế thì già trẻ, lớn bé gì đều đầu tắt mặt tối và lam lũ ráo.
Hãy nhìn qua một lớp người bần cùng khác, cùng vài mẩu tin liên quan đến họ, xem bàn tay của nhà nước hiện hành dài tới cỡ nào:
Xổ số kiến thiết “góp” 10.000 tỷ đồng cho Nhà nước trong quý I
Xổ số đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước
Xổ số là nguồn thu chỉ sau dầu mỏ
Xổ số đóng góp gần bằng ngành dầu khí và vượt xa hàng không
Từ Việt Nam, nhà báo Hữu Danh tường thuật:
“Ở vùng ĐBSCL, nhiều doanh nghiệp
xổ số nộp ngân sách cả ngàn tỉ đồng/năm. Với nhiều địa phương, thu từ xổ số là
nguồn thu chính. Để có nguồn thu này, các công xổ số đều dựa vào lực lượng bán
vé số dạo.
Họ là ai? Là trẻ em, thay vì được đến trường thì áo quần rách rưới, tay cầm xấp
vé số đi ‘bán cái rủi may’; là những ông bà lão bảy – tám mươi tuổi, lẽ ra phải
được an hưởng tuổi già, vui vầy cùng con cháu thì phải còng lưng mời từng tờ vé
số; là những người tật nguyền, khi mà hệ thống an sinh xã hội còn quá kém, phải
vừa bò vừa lết ngoài đường, bò lết dưới chân trai thanh gái lịch trong những
quán cà phê, nhà hàng để bán từng tờ vé số bằng cách kêu gọi lòng thương…”
Có điều ông nhà báo không biết (hoặc không ngờ) là “lực lượng bán vé số dạo” đã lan ra tới … nước ngoài tự lâu rồi. Tôi tình cờ gặp gỡ đông đảo đồng hương của mình nơi quán ăn Ba Số Bẩy – trong khu chợ Tô Sanh, ở Nam Vang – với không ít ngạc nhiên.
Ngồi uống chưa hết chai bia Cambodia mà đã có hơn chục người đến chào mời mua vé số, phát hành từ những tỉnh thuộc Đồng Bằng Sông Cửu Long. Sau khi xổ, vé trúng sẽ có người sẵn sàng mua lại ngay tại chỗ.
Đạo quân vé số ở thủ đô Phnom Penh gồm đủ thành phần cũng như tuổi tác nhưng phần lớn đều còn rất trẻ, rất hồn nhiên, và (tất nhiên) đều không có cơ hội đến trường. Dù không phải là thầy bói, tôi vẫn có thể đoán được là trong lòng bàn tay của tất cả các em đều có đường xuất ngoại nhưng thiếu đường may mắn.
Tôi tha phương cầu thực gần như trọn kiếp (và may mắn lạc bước đến những nơi không thiếu bơ thừa sữa cặn) nên bất ngờ nhìn thấy mảnh đời cùng quẫn thì không khỏi chạnh lòng. Nghe tiếng mời chào khẩn thiết, nhìn những khuôn mặt khẩn cầu của đồng bào mình mà muốn ứa nước mắt.
Tôi mời các em cùng ngồi dùng cơm, và mua không sót một tấm vé số nào, với hy vọng có thể tạo được đôi chút thảnh thơi cho tất cả. Tôi cũng hành xử y như ông bạn của nhà văn Võ Đắc Danh (“muốn giúp người và giúp cho chính mình vơi bớt nỗi đau”) hiện đang ở California.
Vơi được bao nhiêu, và bao lâu trong cái chế độ bất nhân này?
Tưởng Năng Tiến
3/2021
Không có nhận xét nào