Thế giới chưa kịp ứng phó với biến thể virus ở Anh với tốc độ lây lan chóng mặt, thì biến thể của Nam Phi đã xuất hiện, nhanh hơn có sức đề kháng tốt hơn, nhưng Nam Phi không phải là quốc gia duy nhất tại châu Phi tìm thấy những đột biến này...
 |
| Không chỉ có 1 xu hướng đột biến nghiêm trọng trong 3 biến thể của virus COVID-19 ở Anh và châu Phi |
Gần đây, biến thể virus ở Anh đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng: virus COVID-19 đang bước vào giai đoạn mới và dường như nó đang thích ứng dần với môi trường xung quanh, đặc biệt là đối với môi trường cơ thể người.
Biến chủng virus tại Anh và 2 nguyên nhân chính dẫn đến cảnh báo toàn cầu
Gần đây, biến thể virus Corona Vũ Hán B117, hay còn gọi là biến thể Vương quốc Anh, đang khiến cả thế giới lo sợ với tốc độ lây lan chóng mặt, hơn các chủng thông thường ít nhất là 50%.
Thủ tướng Boris Johnson đã ra lệnh phong tỏa toàn quốc tại Anh - đến tháng 3/2021. Một số nước khác đã cấm nhập cảnh đối với những ai đến từ Anh Quốc. Tại sao nó có thể lây lan nhanh như vậy?
Số lượng các vị trí đột biến của B117 rất lớn
Đối với giải mã trình tự gen, thì một virus có tới 3,4 vị trí đột biến thì đã là rất bất thường. Ví dụ như virus HIV thường chỉ có 1,2 điểm đột biến mà thôi, chỉ như thế đã gây ra tình trạng kháng thuốc và vô cùng khó để điều trị. Tuy nhiên, số lượng đột biến này là quá nhỏ so với biến thể B117. Không nhà khoa học nào nghĩ rằng sẽ có thể xuất hiện tới 17 điểm đột biến ở một con virus.
Không chỉ vậy, hầu hết các đột biến này để ở những vị trí chìa khóa giúp cho virus dễ dàng xâm nhập hơn vào cơ thể. Vị trí chính của đột biến này của biến thể này là N501Y. Tại đây, sự thay đổi của axit amin giúp virus xâm nhập vào tế bào của cơ thể người dễ dàng hơn, lực liên kết cũng mạnh hơn. Chính 1,2 đột biến như thế này đã khiến COVID-19 lan rộng ra gần 40 quốc gia, chỉ trong một thời gian ngắn.
Bệnh nhân có miễn dịch yếu là một “điểm nóng” của đột biến virus
Các nhà khoa học hiện suy đoán, biến thể của Anh có thể đến từ những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu. Ví dụ, những người bị AIDS, một số bệnh nhân ung thư, và những người sử dụng các chất ức chế miễn dịch sau khi cấy ghép nội tạng. Những đối tượng này không chỉ dễ bị nhiễm trùng, mà môi trường trong cơ thể họ cũng là một “điểm nóng” cho sự đột biến của virus.
Ở người khỏe mạnh, cơ thể có hai hàng rào miễn dịch: tự nhiên và thích ứng, giúp tạo ra miễn dịch hoàn chỉnh để chống lại sự xâm nhập của vật lạ. Nhờ hệ thống miễn dịch hoàn chỉnh này, virus xâm nhập khó có cơ hội để tồn tại, nên gần như không có thời gian đột biến.
Tuy nhiên, điều này hoàn toàn khác ở những người suy giảm miễn dịch. Họ khó đào thải virus hơn, nên thời gian mang virus thường lâu hơn nhiều so với người bình thường. Do đó, virus có nhiều cơ hội để sống và đột biến. Nó có thể thay đổi từ từ, và các protein mới và cấu trúc mới xuất hiện để giúp nó thoát khỏi hệ thống miễn dịch. Đó có thể là cách tạo nên biến thể virus Vương quốc Anh.
3 biến thể ở Anh và châu Phi có cùng một xu hướng?
Gần đây, các loại virus biến thể đã xuất hiện không chỉ ở Vương quốc Anh, mà còn ở Nam Phi, và Nigeria.
Virus biến thể Nam Phi 501Y.V2 có một điểm tương đồng lớn với biến thể Anh: cả hai đều có đột biến N501Y trên protein đột biến. Tuy nhiên, virus biến thể Nam Phi còn đáng báo động hơn. Nó có một đột biến quan trọng khác ở điểm E484K trong protein đột biến.
E484K giúp virus có 6 điểm tiếp xúc đối với tế bào. Biến thể của Anh đã thay đổi một điểm tiếp xúc và biến thể Nam Phi đã thay đổi hai, điều này đáng được chú ý nhiều hơn.
Trong khi, biến thể virus mới nổi ở Nigeria không có đột biến N501Y, nhưng lại có một đột biến P681H. Mặc dù không phải ở điểm tiếp xúc chính, nhưng nó nằm ở vị trí phân cắt furin bên cạnh protein đột biến - vị trí gây ảnh hưởng lớn đến sự dung hợp của virus với màng tế bào. Điều đó có nghĩa là gì?
Virus xâm nhập vào tế bào cơ thể chúng ta theo hai bước. Bước đầu tiên là kết hợp và bước thứ hai là bắt đầu dung hợp màng, sau đó virus mới xâm nhập được vào tế bào. Nếu quá trình dung hợp màng bị ảnh hưởng, nó sẽ tác động không nhỏ đến khả năng virus tấn công tế bào người.
Một xu hướng chung của các biến thể virus mới nổi chính là ảnh hưởng đến sự gắn kết của chúng với màng tế bào người. Hơn nữa, chúng dường như đều thay đổi theo hướng cải thiện khả năng lây truyền . Đây là điều đáng báo động và đáng để chúng ta tiếp tục phải chú ý.
Thiện Đức
Không có nhận xét nào