Trong một bài bình luận gần đây trên tờ Nikkei, biên tập viên cấp cao Katsuji Nakazawa đã phân tích mối quan hệ của ông Joe Biden với ông Tập Cận Bình trước đây, trong bối cảnh ông Biden được giới truyền thông cánh tả tuyên bố là ‘tổng thống đắc cử’.
Ông Nakazawa cho hay sau cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào đầu tháng 11, đã xuất hiện nhiều tin tức trên báo chí về nhà hàng Yaoji Chaogan ở ở Bắc Kinh.
Là một quán ăn lâu đời, trong một khu phố cổ kính của thủ đô Trung Quốc, nhà hàng Yaoji Chaogan chuyên phục vụ món cháo ngan, một món ăn rất được ưa thích của người bình dân Bắc Kinh, được chế biến bằng cách hầm gan và lòng lợn.
9 năm trước, ông Joe Biden, khi đó là cấp phó của Tổng thống Barack Obama, đã đến nhà hàng này để ăn trưa cùng với cháu gái Naomi của mình.
Trước đó, ông Biden vừa có cuộc gặp với Phó chủ tịch Trung Quốc lúc bấy giờ là ông Tập Cận Bình. Hình ảnh một ông Biden tươi cười đã được đăng trên các tờ báo Trung Quốc ngày hôm sau, ghi lại “tính cách ấm áp và thân thiện” trong chuyến đi du lịch 6 ngày của ông Biden vào mùa hè 2011.
Được biết, chính quyền ông Obama đã sắp xếp một chuyến công du dài ngày bất thường đến Trung Quốc, để ông Biden có thể tạo ra mối quan hệ cá nhân sâu sắc với ông Tập, vốn mặc dù là người kế thừa rõ rành rành của ông Hồ Cẩm Đào, nhưng có rất ít tương tác trực tiếp với các nhà lãnh đạo nước ngoài.
“Cả hai ông đã dành nhiều giờ bên nhau trong chuyến đi đó, và các chuyến thăm lẫn nhau sau đó, nhưng quá khứ này không đảm bảo những cải thiện trong tương lai trong quan hệ Mỹ-Trung”, ông Nakazawa nhận xét.
Theo ông Nakazawa, trước cuộc bầu cử Mỹ, nhiều nhà phân tích Trung Quốc đã dự báo rằng bất kể người chiến thắng là ai, ông Biden hay Tổng thống Donald Trump, quan hệ giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ, sẽ tiếp tục căng thẳng. Câu hỏi quan trọng là Chủ tịch Tập nhìn nhận nó như thế nào?
“Chủ tịch của chúng ta phải bình tâm một chút. Ông ấy biết rõ về ông Biden. Họ đã đi du lịch cùng nhau cách đây 9 năm, nên ông Tập có lẽ hiểu theo cách riêng của mình về ông Biden là người như thế nào. Ít nhất thì ông Biden cũng không khó đoán như ông Trump”, một nguồn tin từ Trung Quốc, vốn am hiểu về những mối quan hệ Mỹ-Trung, nhận định.
Ông Nakazawa cho rằng chuyến đi du lịch 6 ngày của ông Biden đến Trung Quốc vào tháng 8/2011 là một chuyến đi ‘thư giãn’. Ông Biden ở lại Bắc Kinh trong 3 ngày, bao gồm cả các cuộc hội đàm với ông Tập. Ông Biden cũng đã đến thăm Thành Đô, thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên, ở tây nam Trung Quốc, để có bài phát biểu, và tham quan thành phố.
“Trong hầu hết chuyến đi của mình, ông Biden được tháp tùng bởi người đồng cấp lúc bấy giờ là ông Tập. Nhà ngoại giao kỳ cựu Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai) đóng vai trò là người phục vụ, và trên thực tế cũng là người phiên dịch. Ông Thôi lúc đó đang giữ chức thứ trưởng ngoại giao. Hai năm sau, ông Thôi đến Washington, với tư cách đại sứ [Trung Quốc] tại Mỹ”, ông Nakazawa lưu ý.
Trong chuyến công du Trung Quốc của mình, ông Biden và ông Tập đã dành nhiều thời gian bên nhau, hội đàm ở Bắc Kinh và Tứ Xuyên, và ngồi cùng bàn ăn. Có lẽ không phải là bạn thân, nhưng họ có thể đã biết tính cách của nhau ở một mức độ nào đó.
“Sử dụng tất cả các công cụ ngoại giao của mình để tiếp đãi khách và khiến họ cảm thấy dễ chịu, là một đặc tính của Bộ Ngoại giao Trung Quốc”, ông Nakawawa nhận xét.
Ông Biden không quên khen ngợi những người tiếp đón của mình.
Trong bài phát biểu của mình tại Đại học Tứ Xuyên ở Thành Đô, ông Biden thông báo: “Tôi muốn giới thiệu với các bạn 2 thành viên trong gia đình mà tôi đã dẫn theo, [đó là] con dâu tôi Kathleen Biden và cháu gái Naomi Biden”.
“Sẽ chính xác hơn nếu nói Naomi dẫn tôi đi theo, vì cháu ấy là một người mới bắt đầu nói tiếng Trung, đã học tiếng Trung được 5 năm, vì vậy tôi đã lắng nghe cháu trong suốt chuyến đi”, ông Biden chia sẻ.
Ông Biden cũng nói đến kinh nghiệm của một thành viên khác trong gia đình, người mà ông ấy nói, “đã học tiếng Quan Thoại tại Harvard, và dành một năm ở Bắc Kinh để trau dồi kỹ năng ngôn ngữ của cô ấy, và cuối cùng làm việc tại Bộ Tài chính của chúng tôi về quan hệ Mỹ-Trung”.
Chuyến đi đã giúp ông Tập, ông Biden và ông Thôi duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa Mỹ và Trung Quốc trong những năm sau đó.
Vào tháng 2/2012, nửa năm sau khi ông Biden đến thăm Trung Quốc, ông Tập đã đến Mỹ.
Trong một cuộc gặp vào ngày Lễ tình nhân tại Tòa Bạch Ốc, ông Biden đã đưa ông Tập đến chào xã giao Tổng thống Barack Obama tại Phòng Bầu Dục, nơi 2 người đã trao đổi, làm việc trong 85 phút.
Sau đó, ông Biden tháp tùng ông Tập đến Los Angeles. Một thỏa thuận được công bố ở đó, cho phép có nhiều bộ phim Hollywood hơn vào Trung Quốc mỗi năm. Đây được coi là một minh chứng cho sự hợp tác tốt đẹp Mỹ-Trung.
Tuy nhiên, theo ông Nakazawa, sau đó mối quan hệ của Tập với ông Trump, người kế nhiệm ông Obama, lại trở nên phức tạp hơn.
Ông Nakazawa cho rằng ông Tập có một kỷ niệm cay đắng về cuộc gặp đầu tiên với ông Trump.
“Vào tháng 4/2017, trong khi tiếp đón ông Tập tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của mình, ông Trump đã ra lệnh tấn công tên lửa vào Syria”, ông Nakazawa lưu ý.
Ông Tập và vợ, bà Bành Lệ Quyên (Peng Liyuan), đã được chào đón tại biệt thự ở Florida bởi cô Ivanka, con gái ông Trump, chồng cô, anh Jared Kushner, và các con của họ, cũng như vợ chồng Tổng thống Donald Trump.
Các con nhỏ của anh Kushner là Arabella và Joseph, đã hát bài hát dân gian nổi tiếng của Trung Quốc “Mo Li Hua (Hoa Lài)” cho các vị khách Trung Quốc. Bản thân bà Bành cũng là một ca sĩ nổi tiếng.
Hình ảnh của ông Trump và gia đình, tiếp đãi ông Tập và bà Bành, đã lan truyền ở Trung Quốc. Nhưng ngay trước khi ca hát, chính quyền ông Trump đã quyết định phóng tên lửa, mặc dù biết rằng Trung Quốc đã chống lại một cuộc tấn công của Mỹ.
Trong bữa tối kéo dài sau đó, các cuộc tấn công bắt đầu. Ông Tập không biết gì. Chỉ khi bữa tiệc sắp kết thúc, ông Tập mới được ông Trump thông báo về các cuộc không kích.
Ông Nakazawa cho rằng điều bất ngờ này cũng tương tự như bất ngờ mà ông Tập đã dành cho ông Biden vào tháng 12/2013, sau khi ông Tập trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc. Khi đó, ông Biden đang có chuyến thăm khác đến Trung Quốc. Lần lần ông Biden đi cùng một cháu gái khác, cháu Finnegan, là em gái của Naomi.
“Ý tưởng là để tạo ra một ‘tình bạn giữa gia đình và gia đình’. Nhưng kịch bản đó đã bị ‘ném vào sọt rác’ khi có tin Trung Quốc đột ngột thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở Biển Hoa Đông, như thể là trùng với chuyến thăm của của ông Biden”, ông Nakazawa nhận xét.
Khu vực này ảnh hưởng đến việc bảo vệ quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý, mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền, và gọi là Điếu Ngư.
“Ông Tập, người lúc đó nắm quyền chỉ huy quân đội Trung Quốc, đang chơi một trò chơi mạo hiểm, thử thách liên minh an ninh Mỹ-Nhật”, ông Nakazawa đánh giá.
Sáu tháng trước đó, vào tháng 6/2013, ông Tập đã có chuyến thăm đầu tiên tới Hoa Kỳ, với tư cách là nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc.
Ông Tập đã hội đàm với ông Obama tại thị trấn nghỉ mát sa mạc Palm Springs, tiểu bang California, và đề xuất “một kiểu quan hệ cường quốc mới” giữa các nước, trong đó các cường quốc dẫn đầu thế giới hợp tác trên cơ sở bình đẳng.
“Thái Bình Dương có đủ không gian rộng lớn cho cả Trung Quốc và Mỹ”, ông Tập nói với ông Obama, ám chỉ rằng các nước chia sẻ hoặc phân chia các lợi ích thương mại, kinh tế và an ninh ở Thái Bình Dương.
“Trên thực tế, ông Tập đang tuyên bố chủ quyền đối với nửa phía tây của Thái Bình Dương cho Trung Quốc. Nếu Mỹ đồng ý, cán cân quyền lực ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ sụp đổ”, ông Nakazawa nhận định.
Trật tự quốc tế đang ở một thời điểm quan trọng, và vào tháng 11/2013, bà Susan Rice, cố vấn an ninh quốc gia của ông Obama, đã có bài phát biểu về chính sách châu Á-Thái Bình Dương, trong đó bà bày tỏ sẵn sàng chấp nhận khái niệm này.
Bà Rice nêu rõ: “Khi nói đến Trung Quốc, chúng tôi đang tìm cách vận hành một mô hình quan hệ cường quốc mới. Điều đó có nghĩa là quản lý sự cạnh tranh không thể tránh khỏi, trong khi tăng cường hợp tác sâu sắc hơn về các vấn đề mà lợi ích của chúng ta hội tụ – ở châu Á và hơn thế nữa”.
“Trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, thế giới đang ở đỉnh cao của kỷ nguyên ‘G-2’, trong đó hai cường quốc – Mỹ và Trung Quốc – thống trị như những kẻ đồng bá chủ. Nó đánh dấu đỉnh cao của quan hệ Mỹ – Trung”, ông Nakazawa nhận xét.
Khi Trung Quốc thiết lập ADIZ ở Biển Hoa Đông vào tháng sau, căng thẳng bùng lên.
Điều thú vị là sau cuộc gặp Tập-Biden vào cuối năm 2013, Mỹ đã ngừng sử dụng thuật ngữ “quan hệ cường quốc lớn”.
Ông Nakazawa cho rằng “ông Biden đã hy vọng ông Tập sẽ là một nhà lãnh đạo cởi mở, và duy trì quan điểm thân thiện với Trung Quốc. Nhưng với việc ông Tập có đường lối quân sự cứng rắn, nên ông Biden không còn lựa chọn nào khác, ngoài việc thay đổi lập trường của mình”.
Sau đó, ý thức cảnh giác ngày càng tăng trong chính quyền ông Obama, và 3 tháng sau, khi ông Obama gặp ông Tập tại thành phố Hague ở Hà Lan, nhà lãnh đạo Mỹ đã không đề cập đến “các mối quan hệ cường quốc”.
Tình tiết đó đã đánh dấu sự khởi đầu của mối quan hệ Mỹ-Trung xấu đi một thời gian dài – rất lâu trước khi ông Trump thắng cử tổng thống Mỹ năm 2016, với chương trình nghị sự “Nước Mỹ trên hết” của mình.
Mặc dù bị Mỹ từ chối cùng thống trị thế giới, nhưng Trung Quốc đã đưa ra kế hoạch B, với mục tiêu đưa nước này vào hàng ngũ các nước tiên tiến tầm trung, sau đó bắt kịp và vượt Mỹ về kinh tế vào năm 2035. Một mục tiêu khác là đạt được bước đột phá đáng kể, hướng tới ưu thế công nghệ.
Về mặt quân sự, Trung Quốc đã trở nên mạnh mẽ hơn theo thời gian, và việc tiến vào Thái Bình Dương đã ở giai đoạn không thể bỏ qua.
“Tất cả mọi người đều nhận thấy rõ tham vọng của Trung Quốc. Bắc Kinh không còn bận tâm đến việc che giấu chúng. Chính quyền của Biden [nếu thắng cử] sẽ phải đưa ra một kế hoạch [cạnh tranh với Trung Quốc]. Ngồi yên không phải là một lựa chọn”, ông Nakazawa khẳng định.
Khi ông Biden đến thăm nhà hàng Yaoji Chaogan 9 năm trước, ông Biden đã không gọi món ăn đặc sản của nhà hàng. Gan và lòng heo hầm, là hơi quá xa lạ đối với người Mỹ, mặc dù hương vị tuyệt vời của món ăn.
“Liên quan đến việc hình thành chính sách đối với Trung Quốc, liệu ông Biden nếu thắng cử có nao núng như ông đã từng nghĩ đến việc ăn gan và lòng lợn? Nhật Bản, Hàn Quốc và các quốc gia châu Á khác đang theo dõi sát sao”, ông Nakazawa đặt câu hỏi, khi kết thúc bài bình luận.
https://vietluan.com.au/
Không có nhận xét nào