Giới quan sát nhận định rằng chuyến thăm Việt Nam của tân Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga sẽ nhằm tăng cường quan hệ an ninh quốc phòng trong bối cảnh khu vực ngày càng lo ngại về sự hung hăng của Trung Quốc, nhưng ông sẽ mềm mỏng hơn những người đồng cấp Hoa Kỳ. Cùng lúc, cộng đồng người gốc Việt tại Nhật cũng kêu gọi ông Suga gây áp lực với Hà Nội về vấn đề nhân quyền.
Biển Đông và An ninh khu vực
Hãng tin Reuters hôm 16/10, dẫn lời cựu nhà giao Nhật Kunihiko Miyake, cố vấn đặc biệt của Suga, nêu ý kiến về chuyến thăm Việt Nam và Indonesida của ông Suga từ ngày 18/10: “Tôi nghĩ điều quan trọng là phải cho thấy… chúng ta đặt tầm quan trọng hơn đến khu vực đó và chúng ta quan tâm đến tình hình an ninh, đặc biệt là ở Biển Đông.”
Ông Scott Harold, Phó Giám đốc Trung tâm Chính sách Châu Á - Thái Bình Dương của Tập đoàn Rand của Hoa Kỳ, cho Reuters biết rằng cách tiếp cận của Nhật là “kiên định, bình tĩnh và thúc đẩy lợi ích của mình mà không yêu cầu các nước đẩy lùi Trung Quốc một cách rõ ràng.”
Tăng cường hợp tác quốc phòng sẽ là “điểm mấu chốt” trong chuyến đi của ông Suga tới Việt Nam sau chuyến thăm cảng Cam Ranh vào tuần trước của ba tàu chiến Nhật, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore cho biết.
Trong tuần, tờ Nikkei đưa tin rằng Nhật có kế hoạch ký một thỏa thuận với Việt Nam để cho phép nước này xuất khẩu thiết bị và công nghệ quốc phòng sang Việt Nam. Một quan chức Nhật cho biết Nhật đang thảo luận về việc tăng cường hợp tác quốc phòng với cả Hà Nội và Jakarta nhưng không thể bình luận về kết quả.
Hãng tin Mainichi hôm 15/10 cho biết thỏa thuận với Việt Nam về chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng sẽ cho phép Nhật xuất khẩu máy bay tuần tra và radar cùng nhiều thiết bị khác, điều này có thể giúp Việt Nam đối phó tốt hơn với các yêu sách lãnh thổ ngày càng tăng của Trung Quốc ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.
Hôm 16/10, hãng tin Nippon dẫn lời Chánh Văn phòng Nội các Nhật Katsunobu Kato cho biết: “Thủ tướng Suga sẽ trao đổi quan điểm với các nhà lãnh đạo hai nước về hợp tác nhằm hiện thực hóa tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở.”
Chuyến đi của ông Suga diễn ra sau cuộc họp tuần trước tại Tokyo của nhóm QUAD (còn gọi là Bộ Tứ - một nhóm không chính thức gồm Ấn Độ, Úc, Nhật Bản và Hoa Kỳ) mà Washington coi như một bức tường thành chống lại Trung Quốc.
Bắc Kinh từng lên án nhóm Bộ Tứ này là một “NATO nhỏ” nhằm kiềm chế Trung Quốc.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho biết Việt Nam có thể ủng hộ nhóm Bộ Tứ khi nhóm này trở nên bao trùm hơn và khi Bắc Kinh trở nên hung hăng hơn ở Biển Đông.
Chuyến thăm Việt Nam và Indonesia của ông Suga diễn ra trong bối cảnh Nhật Bản đang đẩy mạnh năng lực quốc phòng của các nước trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm đối trọng với những lợi thế hàng hải của Trung Quốc.
Giảm lệ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc
Hôm 16/10, báo Tuổi Trẻ dẫn nguồn tin từ Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cho biết Thủ tướng Suga và phu nhân sẽ đến thăm Việt Nam từ ngày 18 tới 20-10.
Theo thông tin của Đại sứ quán Nhật Bản, dự kiến phu nhân Thủ tướng Suga sẽ thăm Văn Miếu vào sáng 19/10 và thăm Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Chuyến thăm của ông Suga cũng đồng thời với nỗ lực của Nhật nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc bằng cách đưa hoạt động sản xuất về nước hoặc đặt trụ sở nhiều hơn ở Đông Nam Á.
Hãng tin Nikkei cho biết ông Suga có thể sẽ thông báo về việc mở rộng trợ cấp của Nhật cho ngành sản xuất ở Đông Nam Á trong chuyến công du này.
Hôm 15/10, hãng tin Mainichi dẫn các nguồn tin chính phủ Nhật cho biết Nhật và Việt Nam có kế hoạch đồng ý tạo thuận lợi cho dòng chảy qua biên giới đối với thiết bị y tế và các hàng hóa khác khi Thủ tướng Suga thăm Hà Nội vào tuần tới, một phần trong nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng do bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 và giảm sự lệ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.
Trong nỗ lực giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, Nhật đang trợ cấp cho các công ty chuyển hoạt động sản xuất sang Đông Nam Á, nơi vừa có vị trí địa lý tốt và có thể cung cấp lao động tương đối rẻ.
Trong số 30 công ty đã được chọn để nhận trợ cấp, bao gồm các nhà sản xuất hàng hóa từ áo choàng y tế đến các bộ phận động cơ ô tô, một nửa đang có kế hoạch thành lập tại Việt Nam, cũng theo Mainichi.
Còn theo Reuters, một nửa trong số 30 công ty Nhật đã tận dụng kế hoạch trợ cấp trị giá 23,5 tỷ yên (223,28 triệu USD) của chính phủ nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng ở Đông Nam Á đã nhắm mục tiêu đến Việt Nam, vốn đã tích cực thu hút đầu tư của Nhật.
Tuyệt thực nhân quyền
Chính phủ Nhật ít khi lên tiếng chính thức về tình hình vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, cộng đồng người gốc Việt và các nhóm nhân quyền tại Nhật thường kêu gọi lãnh đạo Nhật nêu vấn đề này mỗi khi gặp gỡ chính giới ở Hà Nội.
Chúng tôi muốn đề nghị Thủ tướng Suga mạnh dạn trình bày quan điểm của Nhật Bản rằng Việt Nam cần phải tăng cường cải thiện và giải quyết từ gốc rễ vấn đề nhân quyền.
Cộng đồng người Việt tại Nhật
Trong nhiều năm qua, Nhật đã trở thành đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam, đặc biệt là kim ngạch viện trợ ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam dẫn đầu danh sách các nước tài trợ trên thế giới.
“Tuy nhiên, một số vụ việc tham nhũng hối lộ và thi công giả dối xảy ra của nhà nước Việt Nam đã đặt nhiều nghi vấn đối với việc sử dụng hiệu quả và minh bạch nguồn vốn quý báu này. Phát triển bền vững và thực thi dân chủ hóa được xem là 2 mục tiêu quan trọng nhất và cũng là tiền đề cho Nhật Bản khi hợp tác viện trợ một quốc gia khác bằng tiền thuế mồ hôi nước mắt của người dân mình,” Hiệp hội Người Việt tại Nhật cho biết trong một thông báo tuyệt thực nhân quyền.
Bà Hoàng Dung, đại diện cho ban tổ chức đợt tuyệt thực, nói với VOA:
“Mục đích của cuộc tuyệt thực là xóa bỏ tất cả những bản án phi lý đối với người dân Đồng Tâm, bồi thường thiệt hại vật chất lẫn tinh thần cho họ; trả tự do và vô điều kiện cho tất cả tù nhân lương tâm, các nhà báo độc lập, bao gồm cả nhà báo Phạm Đoan Trang vừa bị bắt... Chúng tôi muốn chuyển thông điệp này đến ông Suga trước khi ông lên đường đi thăm Việt Nam.”
Theo ban tổ chức buổi tuyệt thực diễn ra từ 18h00 ngày16/10 đến 18h00 ngày 17/10, trước tòa Quốc Hội và Dinh Thủ tướng ngay trước khi ông Suga rời Tokyo đi Hà Nội.
Trong thỉnh nguyện thư gửi đến Thủ tướng Suga ngày 16/10, Cộng đồng người Việt tại Nhật viết: “Nhân chuyến đi mang đầy ý nghĩa ngoại giao này, chúng tôi muốn đề nghị Thủ tướng Suga mạnh dạn trình bày quan điểm của Nhật Bản rằng Việt Nam cần phải tăng cường cải thiện và giải quyết từ gốc rễ vấn đề nhân quyền.”
https://www.voatiengviet.
Không có nhận xét nào