Trong những ngày gần đây Hà Nội sống
trong không khí mù mịt như bị sương mù đậm đặc bao phủ. Người dân lo
lắng nhưng không có phương pháp nào phòng chống lại đám bụi ấy. Cái khẩu
trang thô sơ có lẽ là vũ khí duy nhất làm cho người Hà Nội an tâm một
chút khi ra phố sinh hoạt mặc dù đa số biết rằng đối với loại bụi mịn
hàm lượng PM2.5 thì cái khẩu trang mỏng dính của họ chỉ là miếng vải
trang trí cho nỗi sợ hãi đang mỗi ngày một lớn.
 |
| Ảnh về ô nhiễm không khí ở Hà Nội hôm 30/9/2019. |
Chính
quyền Hà Nội chừng như bị bao vây bởi hàng ngàn câu hỏi và những trả
lời lấp lửng của cấp thẩm quyền càng gây bức xúc cho người dân hơn là
tạo cảm giác tin tưởng cho họ. Cách đây ít lâu ông Vũ Đăng Định - người
phát ngôn UBND TP Hà Nội, đưa ra 12 nguyên nhân gây ô nhiễm gồm: “khí xả
thải từ ôtô, xe máy; đun bếp than tổ ong, đốt củi; xây dựng, phá dỡ các
công trình; vận chuyển vật liệu; mùi hôi thối từ hệ thống thoát nước
chưa được xử lý; mùi từ các trại chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Ông
Định còn cho biết các nguyên nhân khác là: đốt rơm rạ, rác; thu gom rác
thải chưa tốt; ô nhiễm ao hồ lâu năm; bùn thải chưa được xử lý; khói
bụi từ các cơ sở sản xuất trên địa bàn thành phố và một số tỉnh lân cận;
tác động của khí hậu và thời tiết chuyển mùa.”
Trong
tất cả nguyên nhân gây cho Hà Nội phủ dày một màn bụi mà ông Định đưa
ra không có nguyên nhân nào thuyết phục. Người dân chỉ cần nhìn sang
những thành phố của các nước như Bangkok hay Phnom Penh có nước nào
không có những sinh hoạt giống như Hà Nội nhưng không khí của họ có dày
đặc bụi như Hà Nội đâu. Không nói đâu xa, ngay tại chính thủ đô này chưa
khi nào người dân ngưng các sinh hoạt như vừa nói nhưng hàng trăm năm
nay làm gì có hiện tượng bụi mù che phủ như bây giờ?
Có
lẽ thấy những nguyên nhân mà người phát ngôn của UBND TP Hà Nội đưa ra
chưa thuyết phục, trong cuộc họp chiều 19/12 về giải pháp cấp bách kiểm
soát chất lượng môi trường không khí tại các đô thị lớn, Bộ trưởng
TN&MT Trần Hồng Hà nêu ra hàng loạt nguyên nhân và giải pháp giải
quyết ô nhiễm môi trường trong đó Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng phương
tiện giao thông là một trong số những nguyên nhân gây ô nhiễm không
khí, Bộ TN&MT đề xuất xe từ ngoại tỉnh phải rửa sạch trước khi vào
Hà Nội!
Điều
đáng chú ý tuy là cuộc họp giải pháp cấp bách kiềm soát chất lương mội
trường là cuộc họp quan trọng và được trông đợi bởi những ngày qua, các
chỉ số ô nhiễm không khí ở Hà Nội, TP.HCM luôn ở ngưỡng nguy hại, ảnh
hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân nhưng chính ông Trần Hồng Hà
cho rằng báo chí sẽ loan tin vấn đề này một cách đồng bộ sẽ gây tác hại
cho nhận thức của người dân vì vậy ông không cho phép báo chí tham dự
cuộc họp sau 15 phút bắt đầu.
Hành
động này của ông Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho thấy hai vấn đề còn tồn tại
trong chính phủ Việt Nam hiện nay. Thứ nhất là quan liêu thứ hai là
thiếu minh bạch.
Báo
chí bị xem là công cụ tuyên truyền của nhà nước chứ không phải là cơ
quan truyền thông trung thực nhằm phản biện những chính sách sai trái
của nhà nước nên bất cứ cơ quan nào cũng có quyền hành xử như ông Bộ
trưởng Trần Hồng Hà nhằm che đậy những gì mà nhà nước không muốn người
dân biết tới.
Thiếu
minh bạch từ chuyện lớn tới chuyện nhỏ là thói quen, tập quán của cả hệ
thống. Trong vai trò Bộ trưởng TN&MT ông Trần Hồng Hà biết như
trong lòng bàn tay nguyên do xảy ra vấn đề bụi mịn xuất phát từ tham
vọng phát triển không bền vững của các nhà máy điện than trên khắp nước
mà Thủ đô Hà Nội là nạn nhân lớn nhất trong tất cả các đô thị trong Nam
ngoài Bắc.
Cả
hệ thống chính quyền không hề nhắc tới nguyên nhân gây ra bụi mịn đến
từ các nhà máy điện than chung quanh Hà Nội mới là nguồn cơn gây ô nhiễm
không khí hiện nay. Theo số liệu được các chuyên gia môi trường công bố
hồi gần đây thì chung quanh Hà Nội có đến 20 nhà máy điện than đang
hoạt động có công suất lớn. Theo Giáo sư Nghiêm Trung Dũng hiện đang
giảng dạy tại Đại học Quốc gia Hà Nội thì phần lớn các nhà máy này mới
chỉ có thiết bị xử lí bụi thường, một số có khả năng xử lí SO2, chưa có
nhà máy nào có thiết bị xử lí NOx. NOx là tên gọi chung của nhóm khí
thải ni tơ oxit – một trong những loại khí thải cực độc gây ảnh hưởng
trực tiếp tới sức khỏe con người, và là một trong những nguyên nhân
chính gây nên hiện tượng hiệu ứng nhà kính và gây ra mưa axit cũng như
bụi mịn.
Không
cần phải học hỏi đâu xa, chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc có thể ngồi
ngay tại Hà Nội, gõ vào Google về ô nhiễm bụi mịn PM2.5 sẽ có ngay bài
học từ Bắc Kinh nơi từng có những ngày tháng thê thảm vì bụi mịn bao phủ
như Hà Nội đang chịu đựng.
Bắc
Kinh không phải như Hà Nội nên họ không đưa ra những lý do khôi hài như
chính quyền của ngàn năm văn vật. Bắc Kinh biết ngay bụi mịn đến từ khí
thải của nhà máy điện than và tuyên chiến với nạn ô nhiễm không khí từ
năm 1998 nhưng phải đến năm 2013, thủ đô Trung Quốc mới thực sự hành
động với các biện pháp mạnh tay và đồng bộ. Nhà máy điện than cuối cùng ở
Bắc Kinh đã được đóng cửa vào tháng 3/2017 trong nỗ lực cải thiện bầu
không khí ở thủ đô Trung Quốc.
Trong
5 năm từ 2013 đến 2017, hàm lượng PM2.5 (bụi mịn có đường kính 2,5
micromet trở xuống) đã giảm 35%, theo báo cáo của Chương trình Môi
trường Liên Hợp Quốc (UNEP)
Không
phải chỉ Bắc Kinh mới biết tầm nguy hại của nhà máy điện than, Hàn Quốc
cũng xác định vai trò của các nhà máy điện than đã làm không khí của
nước này đã có dấu hiệu ô nhiễm, và hành động cụ thể của Seoul là có thể
đóng cửa tới 15 nhà máy điện than ở nước này từ tháng 12 tới tháng
2/2020 để hạn chế ô nhiễm không khí.
Còn Việt Nam thì sao?
Lý
do mà các cấp chính quyền che dấu tuyệt đối sự nguy hại của các nhà máy
điện than trên toàn quốc, điển hình tại Hà Nội hiện nay, vì không ai
dám thừa nhận sai lầm của cả bộ máy khi thi nhau ôm trọn các nhà máy
điện than đã phế đi của Trung Quốc về Việt Nam sử dụng. Không những vậy
hàng năm một số tiển kết sù vẫn được trả cho Trung Quốc đề nhập than về
cho các nhà máy hoạt động. Số tiền ấy chắc chắn không phải chỉ trả cho
Trung Quốc mà thôi, chúng còn được bùa phép tăng lên nhiều lần cho các
cấp có “quan tâm” đến thương vụ bạc tỷ này.
Chình
quyền Việt Nam nói chung và UBND TP Hà Nội nói riêng đang cố lấy tay
che trời thay vì nhìn nhận sự thật. Bàn tay nào đủ lớn để khỏa lấp hàng
tấn bụi mịn trong không khí đang giết lần mòn người dân yếu đuối không
những từ thiên nhiên mà còn từ sức mạnh của đồng tiền đến từ Trung Quốc?
Mặc Lâm
(Blog VOA)
Không có nhận xét nào