Việc Trung Quốc mới đây ngang
nhiên cho tàu khảo sát vào hoạt động, đồng thời tung tàu hải
cảnh vào phá quấy công việc thăm dò dầu khí của Việt Nam ngay
trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam
tiếp tục khiến dư luận quốc tế bất bình.
Phi đội không quân trên tàu sân bay USS Carl Vinson hoạt động tuần tra thường lệ trong vùng Biển Đông. Ảnh 02/2018. |
Trong
một bài phân tích được tạp chí Mỹ The National Interest công bố
hôm 07/11/2019 vừa qua, tiến sĩ Anders Corr, một chuyên gia về Biển
Đông, từng hoạt động trong ngành quân báo tại bộ Tư Lệnh Thái
Bình Dương của Mỹ, cho rằng để đối phó với dã tâm độc chiếm
Biển Đông của Bắc Kinh, Việt Nam cần phải có một chiến lược
thích ứng, trong đó yếu tố cực kỳ quan trọng là liên minh với
Hoa Kỳ, nước duy nhất hiện nay có đủ lực để ngăn chặn Trung
Quốc
Sau
khi nhắc lại vụ Trung Quốc cho tàu khảo sát Hải Dương Địa
Chất 8 và đoàn tàu hải cảnh tháp tùng vào gây hấn trong khu
vực Bãi Tư Chính, chuyên gia Anders Corr cho rằng Việt Nam đang
gặp nguy cơ thực sự vì trong những lần gây sự trước đây, từ vụ
Hoàng Sa năm 1974, cho đến vụ Gạc Ma ở Trường Sa năm 1988, Trung
Quốc luôn là kẻ gây sự trước, và kết quả là Việt Nam vừa bị
mất người, vừa bị mất lãnh thổ.
Theo
tác giả, lần này, nếu Trung Quốc thành công trong việc chiếm
trọn vùng Biển Đông mà họ đã gói trong tấm bản đồ đường chín
đoạn được gởi đến Liên Hiệp Quốc vào năm 2009, thì Việt Nam cùng
với các nước Đông Nam Á khác có tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông
sẽ bị mất quyền đánh bắt cá và khai thác dầu khí ngay trong vùng
đặc quyền kinh tế của mình.
Hơn
thế nữa Việt Nam có nguy cơ bị cô lập trong đất liền khi Trung
Quốc tiếp tục tăng cường các hoạt động nhằm kiểm soát đường biển
đi vào Việt Nam.
Việt Nam cần một chiến lươc mới
Để
chống lại Trung Quốc, tiến sĩ Anders Corr cho rằng Việt Nam cần
có một chiến lược mới trong đó có 4 thành tố quan trọng.
1/
Một là liên minh với các quốc gia có thể răn đe Trung Quốc ở mức cao
nhất là răn đe hạt nhân, ví dụ như với Mỹ, Pháp và Anh.
2/
Hai là liên minh với các quốc gia có đủ năng lực triển khai nhanh
chóng lực lượng quân sự thông thường (quy ước) để răn đe Trung Quốc,
ví dụ như Hoa Kỳ;
3/
Ba là sử dụng thành quả tăng trưởng kinh tế để nâng cao mức
chi tiêu quân sự để răn đe Trung Quốc ngay tại chỗ, ví dụ như thông
qua việc mua thêm tàu ngầm, tên lửa chống tăng và tên lửa phòng không;
4)
Và bốn là dân chủ hóa và cải thiện nhân quyền để tạo điều kiện
thuận lợi cho việc liên minh kinh tế và quân sự chặt chẽ hơn với các
quốc gia ít chịu ảnh hưởng nhất của Trung Quốc.
Ấn Độ, Nga, Úc không thể là đối tác liên minh cốt lõi ?
Danh
sách các nước mà Việt Nam cần liên minh không có các nước Ấn
Độ, Nga và Úc, mà Việt Nam đã kêu gọi hỗ trợ. Về vấn đề này, chuyên
gia Anders Corr đã giải thích như sau:
Nga,
Úc và Ấn có thể là đối tác chiến lược hữu ích cho Việt Nam, nhưng
các nước đó không đủ khả năng làm một đối tác liên minh cốt lõi vì
họ thiếu sức mạnh cần thiết để một mình đánh bại Trung Quốc.
Nga
có ghế trong Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, và cả Nga lẫn Ấn Độ đều
là các cường quốc hạt nhân có khả năng quan trọng để triển khai lực
lượng quân sự thông thường đối phó với Trung Quốc, nhưng hai nước
này không đủ sức mạnh về mặt kinh tế hay quân sự để đối đầu với Bắc
Kinh. Cả hai đều là thành viên của Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải, trong
thực tế do Trung Quốc lãnh đạo. Do đó, hai nước này không thể trở
thành đồng minh cốt lõi đáng tin cậy cho Việt Nam.
Úc
là một đồng minh đáng tin cậy tiềm tàng, nhưng lại không có sức răn
đe hạt nhân hay quy ước cần thiết để đối đầu với Trung Quốc. Úc cũng
không đặc biệt mạnh về mặt ngoại giao, quân đội Úc còn thiếu phương
tiện so với Trung Quốc, và nhất là Úc chịu ảnh hưởng chính trị của
Trung Quốc nhiều hơn là Hoa Kỳ, Pháp hoặc Anh Quốc.
Khoảng
40,8% hàng xuất khẩu của Úc được bán sang Trung Quốc, điều đó giải
thích tầm ảnh hưởng to lớn của Trung Quốc đối với các doanh nghiệp Úc
vốn có ảnh hưởng trên sân khấu chính trị Úc. Ngược lại, Hoa Kỳ, Pháp và
Anh có ít hàng xuất khẩu sang Trung Quốc nếu tính theo tỷ lệ trong
GDP của họ, do đó các nước này chịu ảnh hưởng chính trị ít hơn từ
Trung Quốc. Mỹ, Anh và Pháp cũng có thế mạnh là thành viên
thường trực Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc.
ASEAN chịu ảnh hướng của Trung Quốc lơ là trước hành vi ở Biển Đông
Còn
về các tổ chức khu vực và quốc tế mà Việt Nam đã kêu gọi giúp
đỡ để đối phó với Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông, tiến sĩ
Corr đã thẳng thắn cho rằng sự giúp đỡ của các định chế này
gần bằng con số không.
Hiệp
Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN) đã giúp đỡ rất ít cho Việt Nam
trong bối cảnh các nước thành viên ngày càng chịu ảnh hưởng lớn hơn
của Bắc Kinh, và phủ quyết mọi chỉ trích thực sự về Trung Quốc. Các
nước này chuẩn bị rất ít hay hầu như lơ là trong việc ngăn chặn
các hoạt động gặm nhắm Biển Đông của Trung Quốc.
Sau
khi Bắc Kinh phớt lờ phán quyết Biển Đông của Tòa Thường Trực La
Haye trong vụ Philippines kiện đường 9 đoạn của Trung Quốc, chính
Philippines chẳng hạn, lại là thành viên ASEAN mới nhất chịu ảnh
hưởng của Bắc Kinh.
Theo
chuyên gia Mỹ, hiện nay Việt Nam là nước bạo dạn nhất trong khối
ASEAN vẫn cố duy trì sự độc lập của mình đối với Trung Quốc,
nhưng điều này đã bớt có ý nghĩa trong bối cảnh Trung Quốc có
ảnh hưởng sâu rộng đối với thượng tầng quyền lực của Việt Nam và
khối giao dịch thương mại to lớn của Việt Nam với Trung Quốc…
Còn
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, với quyền phủ quyết của Trung
Quốc, hoàn toàn không đủ khả năng để bảo đảm sự toàn vẹn lãnh thổ cho
Việt Nam.
Mỹ có đủ điều kiện để hỗ trợ Việt Nam chống Trung Quốc
Đối
với ông Corr, trong tình hình như vừa kể, một liên minh hoặc thậm
chí một quan hệ sâu sắc hơn với Mỹ sẽ giúp Việt Nam củng cố tiềm
năng chống lại Trung Quốc, cải thiện sức mạnh răn đe của Việt Nam
nhờ dựa được vào một người bạn mạnh mẽ nếu xảy ra xung đột quân
sự.
Theo
tiến sĩ Anders Corr, chỉ có Hoa Kỳ mới có tất cả các điều kiện để
trở thành một đồng minh cốt lõi đáng tin cậy và đủ sức chống lại
Trung Quốc. Các điều kiện đó là một chính sách đối ngoại độc lập
với ảnh hưởng của Trung Quốc (so với các thành viên ASEAN và Nga), một
sức mạnh kinh tế cần thiết để trừng phạt Trung Quốc, một sức mạnh ngoại
giao cần thiết để phủ quyết Trung Quốc tại Hội Đồng Bảo An Liên
Hiệp Quốc.
Mỹ
cũng có đủ khả năng quân sự cần thiết để triển khai sức mạnh quân
sự quy ước đối phó với Trung Quốc, và sức răn đe hạt nhân cần thiết
để bảo vệ chính mình khỏi sự trả đũa hạt nhân tiềm tàng của Trung
Quốc.
Chuyên
gia Mỹ khẳng định: Nếu không có Hoa Kỳ để làm đối trọng với Trung
Quốc, an ninh Việt Nam không thể được bảo đảm. Sự tham gia của Hoa Kỳ là
điều kiện thiết yếu cho bất kỳ liên minh hiệu quả nào chống lại Trung
Quốc căn cứ vào tương quan lực lượng hiện tại.
Tuy
nhiên, Mỹ chỉ ưu tiên cho những đồng minh có giá trị tương tự về dân
chủ và nhân quyền. Vì vậy, để có được không chỉ liên minh với Hoa Kỳ, mà
cả việc Hoa Kỳ sẵn sàng hy sinh cho Việt Nam, chấp nhận rủi ro trước
một cường quốc hạt nhân, Việt Nam ít ra cần phải có những cải tiến
dần dần nhưng ổn định về dân chủ và nhân quyền.
Liên minh Mỹ - Việt còn vì lợi ích của Hoa Kỳ
Đối với giáo sư Anders Corr, một liên minh Mỹ-Việt sẽ không chỉ vì lợi ích của Việt Nam mà còn vì lợi ích của Hoa Kỳ.
Vào
lúc sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc vượt qua Mỹ trên một
số mặt, bao gồm từ GDP tính theo sức mua, tỷ lệ tăng trưởng, tốc
độ tăng trưởng của chi tiêu quân sự, cho đến tầm bắn của tên lửa
chống hạm, dân số trong hạn tuổi quân dịch, số lượng tàu hải quân
mới, trí thông minh nhân tạo và siêu máy tính, Hoa Kỳ và phần còn lại
của thế giới nên cân nhắc rất kỹ cách làm thế nào để kiềm chế sức mạnh
và ảnh hưởng của Trung Quốc trước khi Bắc Kinh lấn lướt được các cấu
trúc quyền lực hiện hữu…
Ảnh
hưởng chính trị toàn cầu của Trung Quốc được nền kinh tế đang giàu
lên hỗ trợ, kèm theo việc Bắc Kinh dùng tiền mua chuộc sự ủng
hộ chính trị của giới tinh hoa nước ngoài, kể cả giới tinh hoa Mỹ.
Một
liên minh mới với Việt Nam sẽ đảo ngược dòng chiến thắng ngoại giao mới
của Bắc Kinh và sẽ làm cho Trung Quốc không chiếm được vùng đặc
quyền kinh tế của Việt Nam để khai thác dầu khí và nguồn cá béo
bở. Liên minh đó sẽ là một ví dụ cho các quốc gia khác trong khu vực về
cách bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế của họ và chống lại ảnh hưởng của
Trung Quốc. Nếu được mở rộng từ Việt Nam sang Indonesia và Ấn Độ, hai
nơi cũng có chính sách không liên kết, Trung Quốc sẽ ngày càng bị ngăn
chặn ngay trong sân sau của chính họ.
(RFI)
Không có nhận xét nào