Oregon: Tranh luận về những năm cuối của VNCH và TT Nguyễn Văn Thiệu

Trong ngày thứ hai của buổi hội thảo về Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), hôm 15 Tháng Mười, một vấn đề được tranh luận khá sôi nổi là thời gian cuối cùng của VNCH, và những hành động cũng như cá tính của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu.

Phần hội thảo về Tổng Thống Thiệu được tranh luận sôi nổi. (Hình: Nguyễn Hòa/Người Việt)

Tham gia thuyết trình có ba nhà nghiên cứu là ông Sean Fear, đến từ Đại Học Leeds, Anh Quốc; ông David Prentice, Đại Học Oklahoma, Hoa Kỳ; ông Edward Miller, Đại Học Dartmouth, Hoa Kỳ; và ông George Veith, Đại Học Monash, Úc.

Điều mà ông David Prentice đưa ra chưa được những người viết sử ở nhiều phía khác nhau nói tới. Đó là Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã có ý tưởng về “Việt Nam hóa chiến tranh” từ lâu, trước khi người Mỹ rút quân và đưa ra ý tưởng này.

Ý tưởng “Việt Nam hóa chiến tranh” từ trước đến nay hay được nói tới như là một ý tưởng của người Mỹ.

Ông David Prentice điểm lại sơ lược tiểu sử của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, người từng có kinh nghiệm với những người Cộng Sản khi ông tham gia vào mặt trận Việt Minh, trong những ngày đầu tiên của cuộc kháng chiến chống Pháp. Ông Thiệu tham gia mặt trận Việt Minh để chống Pháp, nhưng đã rời bỏ mặt trận này vì thấy rằng nó bị những người Cộng Sản kiểm soát.

Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã có trực giác rằng cần phải giảm sự hiện diện của người Mỹ trong cuộc chiến chống Cộng Sản, và sau trận Tết Mậu Thân năm 1968 kết thúc, ông càng khẳng định trực giác của mình.

Ông David Prentice đã dẫn ra một sự kiện sau Tết Mậu Thân là Tổng Thống Thiệu đã nói với Quốc Hội VNCH rằng: “Mọi thứ từ nay chỉ dựa trên chúng ta mà thôi.”

Ngoài ra ông cũng từng phản đối việc tái oanh tạc miền Bắc Việt Nam, vì cho rằng điều đó gây ra phản ứng bất lợi từ công chúng Mỹ chống chiến tranh, sẽ cản trở viện trợ tài chính và quân sự cho VNCH, trong khi miền Bắc vẫn nhận viện trợ từ Liên Xô và Trung Quốc.

Nhưng cuối cùng những cố gắng của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã thất bại khi người Mỹ tiến hành đàm phán bí mật với miền Bắc Việt Nam, và chính phủ của ông cũng đã thất bại khi không kiểm soát được miền nông thôn, không tổ chức thu thuế được, để có thể tự túc về mặt tài chánh cho quốc gia.

Trong khi đó, diễn giả George Veith trình bày về thất bại của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, khi ông không giữ được quan điểm cứng rắn của mình là đòi hỏi toàn bộ các lực lượng Cộng Sản phải rút ra khỏi miền Nam, vì những áp lực quá lớn từ chính quyền Mỹ của Tổng Thống Nixon, với đe dọa cắt toàn bộ viện trợ. Kết quả là hòa đàm Paris đã được ký kết, đảm bảo sự rút toàn bộ quân đội nước ngoài ra khỏi Việt Nam, nhưng lực lượng Cộng Sản lại không rút đi.

Điều này đã góp phần gây bất lợi cho quân đội VNCH, khi các lực lượng Cộng Sản bắt đầu tấn công quân sự trở lại sau khi hòa đàm Paris ký kết vào Tháng Giêng, năm 1973.

Điều gây tranh cãi nhất là bài thuyết trình của ông Sean Fear.

Trong bài thuyết trình, ông Sean Fear nhấn mạnh đến cuộc bầu cử tổng thống năm 1971 của VNCH, trong cuộc bầu cử này, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu là một ứng cử viên duy nhất.

Ông Sean Fear trích dẫn tài liệu nói rằng chính giới Mỹ đã rất bất bình về cuộc bầu cử này, như ông Henry Jackson, một thượng nghị sĩ rất có ảnh hưởng của Đảng Dân Chủ trong Quốc Hội Mỹ. Ông Jackson vốn là một người ủng hộ chính sách Việt Nam của Tổng Thống Nixon, giữ viện trợ tài chính và quân sự cho VNCH, nhưng sau cuộc bầu cử 1971 của VNCH, đã thay đổi ý kiến.

Bình luận về những vấn đề này, ông Hoàng Đức Nhã, từng là cố vấn thân tín của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu nói với báo Người Việt.

“Tôi thấy những nhà nghiên cứu đó đã dựa trên những tài liệu lưu trữ, nhưng không biết cái bối cảnh của vấn đề, và đó là cái thiếu sót của những giáo sư này. Có những vấn đề mà VNCH đã làm rất tốt.”

Về cá nhân Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, các tác giả Mỹ và Anh tại buổi hội thảo cho rằng, ông là một người khó “nắm bắt,” mặc dù là một gương mặt quan trọng trong suốt thời gian mà người Mỹ cho ra những quyết sách về chiến tranh Việt Nam theo cách nhìn của họ.

Nói về Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, ông Hoàng Đức Nhã cho Người Việt biết: “Điểm mạnh của Tổng Thống Thiệu là cố gắng giữ vững miền Nam Việt Nam trong bối cảnh quân đội phải chiến đấu với những phương tiện càng ngày càng thiếu thốn. Khuyết điểm của ông là đã quá tin người Mỹ với lời hứa sẽ tiếp tục giúp đỡ.”

Trả lời câu hỏi, có phải cho đến hiện nay những ý kiến về chiến tranh Việt Nam vẫn chỉ được nhìn bởi các nhà nghiên cứu nước ngoài, mà đặc biệt là người Mỹ, trong khi những người miền Nam Việt Nam vẫn chưa được cất lên tiếng nói?

Ông Hoàng Đức Nhã đồng ý và nói rằng, đó là lý do vì sao ông cố gắng đến những cuộc hội thảo như cuộc hội thảo này.

Nguyễn Hòa

(*) Loạt bài của phóng viên Nguyễn Hòa ghi nhận về cuộc hội thảo này sẽ tiếp tục trong các số báo sắp tới.

(Người Việt)