Biển Đông: Việt Nam tăng hợp tác quốc phòng vì căng thẳng leo thang

Việt Nam tăng cường hợp tác quốc phòng. Nhưng liệu điều đó có thực sự mang lại hiệu quả cho Hà Nội giữa bối cảnh căng thẳng gia tăng ở biển Đông? Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper sẽ đến thăm Việt Nam trong thời gian tới, theo một thông tin được Thông tấn xã Việt Nam loan hôm 9/10.

Một cảnh sát biển Việt Nam trong lúc quan sát tàu hải cảnh VN di chuyển gần dàn khoan của Trung Quốc tháng Năm, 2014.

Thông tin trên được ông Randall Schriver, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề an ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, người đang có chuyến thăm Việt Nam, đưa ra trong cuộc gặp ông Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam.

Một chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, nếu được thực hiện, sẽ mang đến nhiều kết quả tích cực trong hợp tác quốc phòng giữa hai nước, giữa bối cảnh Việt Nam đang ngày càng chịu nhiều sức ép từ Trung Quốc ở biển Đông.

Theo tin trên, thông qua chuyến thăm, hai nước sẽ đề ra các hoạt động, hợp tác cụ thể, nhằm thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương.

Trước đó, Hoa Kỳ cũng xác nhận rằng, họ đã tổ chức các cuộc tập trận thường niên với hải quân Ấn Độ và Nhật Bản.

Theo báo Express của Anh, cuộc tập trận mang tên Malabar 2019 này nhằm gửi thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc, quốc gia đang gia tăng sự chèn ép lên các nước nhỏ trong khu vực.

Cuộc tập trận có sự tham gia của các tàu từ hạm đội 7 của Hoa Kỳ, gồm các hoạt động tập dược tấn công trên biển, phòng không và các hoạt động tác chiến chống ngầm.

Chuẩn đô đốc George Wikoff, chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm 70, 0, nhóm tác chiến thuộc Hạm đội 7, nói với các phóng viên rằng, "Sự hiện diện của chúng tôi phản ánh cam kết của chúng tôi với các giá trị mà chúng tôi và các đối tác và đồng minh trong khu vực cùng chia sẻ. Chúng tôi sẵn sàng ngăn chặn những thế lực thách thức các giá trị chung này."

Việt Nam thúc đẩy hợp tác quốc phòng

Không chỉ Hoa Kỳ, gần đây, ViệtNam tăng cường hợp tác quốc phòng với nhiều quốc gia khác, nhất là Liên minh Châu Âu và Nhật Bản.

Việt Nam và Liên minh châu Âu sẽ sớm ký Hiệp định hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh (FPA) vì hòa bình, hợp tác và phát triển, theo thông cáo chung đưa ra nhân dịp bà Federica Mogherini, Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) và đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh đến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 3 đến 5/8.

Còn mới tuần đây trước thôi, Nhật Bản và Việt Nam cũng đã tổ chức cuộc tham vấn quốc phòng.

Theo tờ The Diplomat, cuộc tham vấn đã nhấn mạnh một số hoạt động hợp tác giữa hải quân hai nước.

Nhà báo Prashanth Parameswaran, trong bài viết nói trên, nhận xét rằng, "từ lâu, Nhật Bản và Việt Nam đã duy trì việc hợp tác quốc phòng như một phần trong mối quan hệ song phương ngày càng mở rộng.

Bên cạnh đó, vài năm qua, hai nước cũng tăng cường quan hệ an ninh như một phần trong quan hệ đối tác chiến lược.

Điều này là do cả hai bên đều tìm thấy lợi ích qua sự hợp tác.

Việt Nam đang tìm cách tăng cường quan hệ với một loạt các cường quốc như một phần trong chính sách đối ngoại đa phương. Còn Nhật Bản thì muốn thúc đẩy quan hệ với các quốc gia Đông Nam Á, kể cả trong lĩnh vực quốc phòng.

Đáng chú ý‎‎, những tiến triển trong quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Nhật Bản - Việt Nam cũng gồm nâng cao năng lực trong lĩnh vực hàng hải, giữa khi hai quốc gia đang có cùng mối lo chung liên quan đến những leo thang của Trung Quốc trong các đòi hỏi chủ quyền ở biển Hoa Đông và biển Đông.

Cũng theo bài báo trên, gần đây, những lợi ích này không chỉ còn bao gồm các mục tiêu như hỗ trợ an ninh hàng hải định kỳ, mà còn gồm những động thái khác như tập trận hải quân, thỏa thuận hợp tác bảo vệ bờ biển và thảo luận về việc chuyển giao nhiều hơn các thiết bị quốc phòng.

Theo tác giả Prashanth Parameswaran, trong cuộc họp, phái đoàn Nhật Bản đã cập nhật thông tin cụ thể về các chương trình hợp tác từ năm 2019 đến năm 2022, trong đó có các hoạt động hợp tác đã được hai bên thống nhất từ trước.

Điển hình là vào tháng 12 tới, Nhật Bản sẽ cử tàu rà phá bom mìn dưới nước sang thăm Đà Nẵng; hai bên dự kiến cũng sẽ tổ chức hội thảo cũng như có các chương trình đào tạo và hợp tác trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên nhiều dấu hiệu cho thấy có lẽ Việt Nam chưa dám bước sang "lằn ranh" để đưa quan hệ Mỹ-Việt trở thành "đối tác chiến lược" khiến Việt Nam chưa thể xây dựng lòng tin với các đối tác và cũng không khiến Trung Quốc chùn tay ở biển Đông.

Viết trên Asia Times, nhà báo Mỹ David Hutt từng cho rằng. một trong những lý do khiến lần này Việt Nam cứng rắn hơn trước Trung Quốc là do Việt Nam đã có các đồng minh mạnh hơn. Ngoài Mỹ, Nhật, Pháp, Liên minh châu Âu, Việt Nam còn có Nga.

Tổng thống Philipines Rodrigo Duterte muốn trong thăm dò dầu khí ở biển Đông

Phillipines muốn kéo Nga vào thăm dò dầu khí

Liên quan đến biển Đông, Phillipines gần đây cũng muốn hợp tác với Nga trong thăm dò dầu khí ở biển Đông, giữa bối cảnh tình hình tại vùng biển này đang căng thẳng.

Cụ thể, theo báo Express của Anh, sau chuyến thăm gần đây của Tổng thống Philipines, ông Rodrigo Duterte tới Nga, người phát ngôn của ông Duterte xác nhận rằng, ông đã gặp các giám đốc và giám đốc điều hành của tập đoàn Rosneft, Igor Sechin.

Tại cuộc gặp, ông Duterte đã mời ông Sechin thiết lập quan hệ đối tác với Philippines để khai thác dầu ở Biển Đông.

Ông Duterte được nói rằng, đã trấn an các tập đoàn dầu khí Nga là các khoản đầu tư của họ sẽ được an toàn bất kể có sự can thiệp của Trung Quốc cũng như trước nạn tham nhũng.

Bản quyền hình ảnh NOEL CELIS/Getty Images

Image caption Tổng thống Philipines Rodrigo Duterte muốn trong thăm dò dầu khí ở biển Đông

Còn Đại sứ Philippines tại Nga, Carlos Sorreta, tuyên bố trong cuộc họp hồi tuần trước rằng, các công ty năng lượng của Nga rất muốn đầu tư vào lĩnh vực dầu khí ở biển Đông.

Biển Đông mang đến những cơ hội lớn cho ngành dầu khí Nga, và lời mời này xem ra khá hấp dẫn.

Vai trò của các công ty dầu khí của Nga được chú ý sau khi Trung Quốc đưa tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 và các tàu hộ vệ xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cản trở hoạt động của giàn khoan của Việt Nam và tập đoàn Rosneft ở Bãi Tư Chính.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 17/5 từng tuyên bố là không đối tượng nào được tiến hành khai thác dầu khí hoặc các tài nguyên khác "ở vùng biển của Trung Quốc" khi chưa được sự đồng ‎ý của Bắc Kinh.

Rosneft, trong một tuyên bố đưa ra cùng ngày 17/5, nói hoạt động khoan thăm dò của hãng diễn ra trong vùng lãnh hải của Việt Nam.

Bennet Murray, nhà báo Mỹ hiện đang làm việc cho Thông tấn xã Đức tại Việt Nam, từng viết trên Foreign Policy rằng,"Trong khi Repsol chỉ là một công ty tư nhân đến từ một nước không phải cường quốc, với chút ít vị thế địa chính trị, Nga được kỳ vọng sẽ dùng sức mạnh chính trị của mình để đảm bảo dòng tiền của chính phủ. Dẫu rằng Nga chưa bao giờ chính thức đứng về phía Việt Nam trong vấn đề Biển Đông, và thậm chí ông Putin từng tuyên bố ủng hộ quan điểm của Trung Quốc, hiện chỉ có Nga đang vận hành [hoạt động dầu khí] tại khu vực Việt Nam khẳng định chủ quyền và nằm trong Đường Chín Đoạn của Trung Quốc."

(BBC)