Hàng chục tàu của Trung Quốc, trong
đó có lực lượng hải cảnh vừa tiếp tục 'quấy' giàn khoan của nước ngoài
hợp tác với Việt Nam ở vùng biển Bãi Tư Chính, đồng thời ngăn cản hoạt
động của các tàu dịch vụ thuộc ngành công nghiệp dầu khí của Việt Nam,
một nhà phân tích chính trị và an ninh khu vực nói với BBC News Tiếng
Việt.
 |
| Tàu của Trung Quốc các loại 'quấy nhiễu' tại vùng biển bãi Tư Chính trong mấy tháng qua, kể từ đầu tháng Sáu 2019, theo giới quan sát |
Đã
xuất hiện khả năng là Việt Nam sẽ khởi kiện Trung Quốc, vẫn nguồn quan
sát này chia sẻ ngay trước một chương trình hội luận thời sự hàng tuần
của BBC.
"Cho
đến hôm nay, ở khu vực Bãi Tư Chính vẫn có mấy sự kiện như thế này. Thứ
nhất là tàu Hải Dương Địa chất 8 sau một thời gian mấy hôm chạy dọc Bắc
- Nam, thì bây giờ bắt đầu chạy Đông - Tây," Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, nhà
nghiên cứu cao cấp khách mời thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Iseas của
Singapore) trả lời Chương trình Bàn tròn thứ Năm hôm 10/10/2019 từ Hà
Nội.
"Thế
rồi tàu này 'đan lưới' ở chỗ mà mấy hôm trước, nó chạy Bắc - Nam. Việc
gần nhất với Việt Nam, như chúng ta đều biết, nó vào khoảng hơn 100 km,
150 km. Đó là chuyện của cái tàu.
"Còn
chuyện khác là các tàu hải cảnh có hơn 30 chiếc, nó quấy giàn khoan
Hakuryu số 5 của Nhật Bản ở chỗ Lô 06-1, quấy trực tiếp vào giàn khoan
và nó ngăn cản hai tàu dịch vụ dầu khí của PTSC (Tổng công ty Cổ phần
Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam). Chuyện này nó làm liên tục từ
06/6/2019 cho đến bây giờ.
"Ngắt
quãng thì nó có một vài ngày không quấy, nhưng kể như là từ đó là nó
quấy suốt. Hôm 09/10, có một tàu Hải cảnh là tàu 37111 đã xông thẳng vào
Giàn khoan nhưng vào cách khoảng hơn 30 hải lý thì phía Cảnh sát Biển
Việt Nam đã đẩy ra.
"Số
lượng tàu hải cảnh cũng như là tàu dân binh của Trung Quốc đổ vào vùng
quanh bãi Tư Chính, vùng có Lô 06-1, và cả vùng có những lô từ 130 cho
đến 137... rất đông, trên 200 chiếc. Vùng mà có bảy lô đó cộng với hai
lô nữa hiện nay đúng là trung với khu vực mà tàu Hải Dương Địa chất 08
đang 'đan lưới' ở đấy. Đấy là sự kiện."
Ứng phó và đối sách của Việt Nam?
Hiện
tại, từ ngày 7/10 đến ngày 13/10/2019, đang diễn ra Hội nghị Ban chấp
hành Trung ương lần thứ 11 khóa 12 của Đảng Cộng sản Việt Nam, khi được
hỏi về phản ứng và ứng phó của phía Việt Nam trước các sự kiện, diễn
biến trên, nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp nói:
"Cho
đến nay đối sách của Việt Nam vẫn là điều tàu ra để xua họ đi thôi,
nhưng mà không xua được. Họ chặn, họ không cho vào sát tàu Hải Dương 08.
Với việc quấy phá xung quanh giàn khoan của Nhật Bản, phía Việt Nam
chặn được, không để cho tàu Hải cảnh của Trung Quốc đến gần và họ cũng
phá được sự khiêu khích từ các tàu hải cảnh và tàu dân binh của Trung
Quốc.
"Còn
về mặt bên ngoài thực địa, như chúng ta biết, căng thẳng căng nhất và
mạnh mẽ là mấy lần nói thẳng tên Trung Quốc ra và yêu cầu Trung Quốc
phải rút. Nhưng Trung Quốc không rút. Rồi nhân chuyện có họp Hội đồng
Liên Hợp quốc, thì Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam cũng đặt vấn đề ở Biển
Đông, Bãi Tư Chính, nhưng không nói tên là Trung Quốc.
"Nhưng sắp tới định làm gì, thì chúng ta chưa biết, nhưng cũng có khả năng là sẽ khởi kiện Trung Quốc."
Trả lời câu hỏi về kịch bản cụ thể và khả dĩ trong trường hợp Việt Nam quyết định và khởi kiện Trung Quốc, ông Hà Hoàng Hợp nói:
"Nếu
mà người ta cứ như bây giờ, chần chừ, chưa khởi kiện vội, thì nếu Giàn
khoan 982 hay một giàn khoan nào đó của Trung Quốc kéo vào khoan ở chỗ
bẩy lô kia c với hai lô vừa nói, hoặc là ở phía gần sát bãi Tư Chính,
thì lúc ấy bắt buộc là sẽ phải kiện.
"Và
có thể sẽ xảy ra chuyện đụng chạm vì giàn khoan ấy vào, lúc ấy là lúc
tạo ra một cái cớ để họ gây rủi ro lớn, gây ra xung đột, nên Việt Nam
bắt buộc phải khởi kiện. Còn nếu không có chuyện ấy thì cũng vẫn phải
khởi kiện, vẫn nên, người ta vẫn có ý định khởi kiện.
"Bởi
vì chuyện nghiêm trọng nhất là ngày 18/9/2019, Trung Quốc tuyên bố, gần
như là lần đầu tiên Trung Quốc tuyên bố, rằng bãi Tư Chính là của họ.
Đó là một chuyện chưa bao giờ họ nói cả. Cái đấy rất nghiêm vì nó phá bỏ
mọi nền tảng pháp lý quốc tế ở đó, nó là một chuyện nghiêm trọng và họ
yêu cầu Việt Nam phải rút.
"Thì
đấy là chuyện nghiêm trọng sẽ dẫn đến chuyện kia, tức là chuyện kiện,
nếu như để họ khẳng định trên thực địa mạnh mẽ hơn, bằng các biện pháp
không phải như bây giờ nữa, mà khoan, hoặc đưa tàu chiến vào, lúc ấy bắt
buộc, chẳng có cách nào khác là phải kiện."
 |
| Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng được kỳ vọng có vai trò công khai và tích cực hơn trong đối sách với vấn đề bãi Tư Chính và Biển Đông |
Trách nhiệm của người lãnh đạo?
Ngay
tại Bàn tròn thứ Năm, hôm 10/10, nhà văn Võ Thị Hảo, khách mời đến từ
Berlin, CHLB Đức và tham dự tại Studio London của chương trình, bình
luận ý kiến của Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp:
"Ý
kiến của Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, tôi nghĩ là đã nói lên tất cả sự nguy
ngập đến mức nào và rõ ràng tôi không rõ rằng nhà cầm quyền Việt Nam có
rất nhiều quan chức được đào tạo từ Trung Quốc về, họ đã thỏa thuận với
Trung Quốc những gì, nhưng rõ ràng về mặt nội dung và hình thức, cũng
như hành động của Trung Quốc hiện nay, rõ ràng là 'một cuộc xâm lấn',
không còn có thể nói một từ nào khác được.
"Và
chúng ta (Việt Nam) cũng đừng chỉ chú ý đến Biển Đông, mà cần chú ý đến
hành động của Trung Quốc 'xâm lấn' dọc vùng biên giới với Việt Nam và
xâm lấn về kinh tế, xâm lấn về thương mại, cũng là độc hại về môi
trường.
"Tất cả những cái đó tạo
nên một cuộc xâm lấn, thực ra đó là một cuộc 'chiến tranh' rồi, nhưng
bây giờ vấn đề là giải pháp của Việt Nam như thế nào? Tôi nghĩ hiện nay,
ông Nguyễn Phú Trọng có một trách nhiệm hết sức nặng nề, ông ấy không
những là một Tổng Bí thư của Đảng mà cầm quyền duy nhất ở Việt Nam, mà
ông còn là một Chủ tịch nước, khi ông đã kiêm hai chức đó sau cái chết
bất ngờ của ông Trần Đại Quang, thì ông phải, nhất là Chủ tịch nước, cần
phải lên tiếng.
"Ông
cần phải lên tiếng vì Chủ tịch nước là người đứng ra bảo vệ đất nước và
có những tuyên bố chiến tranh hay là không chiến tranh, hành xử của
quân đội. Ông ấy nắm lực lượng quân đội, rồi lực lượng an ninh và mọi
thứ, thì ông cần phải có, nếu ông không hành động đúng và kịp thời, thì
rõ ràng là ông ấy sẽ bị người dân Việt Nam phản ứng.
Hệ
thống lãnh đạo sẽ bị chỉ trích nặng nề và chịu trách nhiệm với lịch sử
'nếu không làm một điều gì để bảo vệ đất nước", nhà văn Võ Thị Hảo nói
thêm:
"Không
phê phán thì mới là điều lạ, nếu thực là công dân Việt Nam, không ai
không đau lòng vì xảy ra những chuyện này mà chúng ta không phản ứng gì
cả. Bởi vậy tôi nghĩ một hành động mà kiện Trung Quốc ra tòa thì đáng lẽ
phải làm lâu rồi và bây giờ vẫn cần phải làm. Thứ hai nữa là những giải
pháp, chúng ta quan tâm đến giải pháp nào để bảo vệ Việt Nam hiện nay
mà không đổ máu.
"Tôi
nghĩ là có giải pháp. Giải pháp ấy luôn luôn để ngỏ, mà tại sao lại
không làm? Vấn đề là những người lãnh đạo, những người đứng đầu đất nước
hiện nay họ đang suy tính điều gì?"
Nguồn gốc không khởi kiện?
Từ
Houston, Texas, Hoa Kỳ, blogger Mẹ Nấm, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bình luận
vấn đề khiếu kiện này và đề cập một tọa đàm mới đây, hôm 06/10/2019 ở
Hà Nội về vùng Biển bãi Tư Chính và pháp luật quốc tế:
"Thực
ra thì chuyện kiện hay không kiện đã được đem ra bàn từ năm 2014, chứ
không phải là mới đây. Và khi nói về chuyện kiện hay không kiện, thì tôi
chính là một trong những người làm việc với an ninh Việt Nam.
"Và
ở thời đó, họ dỗ những người lên tiếng về Trung Quốc từ năm 2014 rằng
là sẽ kiện, nhưng đến đây 5 năm rồi, chúng ta vẫn chưa thấy kết quả mà
mình muốn thấy.
"Trong
khi đó một điều mà tôi rất quan tâm, chính là chia sẻ trong Hội thảo về
Biển Đông, Thiếu tướng Lê Văn Cương, cựu Viện trưởng Viện chiến lược
của Bộ Công an, có nói sau phán quyết PCA (Tòa trọng tài thường trực
quốc tế) về Philippines công nhận là Philippines thắng, thì Trung Quốc
đã cử người sang phía Việt Nam để đưa ra 5 không, trong đó có yêu cầu,
Việt Nam không được đưa ra phán quyết về PCA và điều thứ năm là 'các
đồng chí' không được kiện Trung Quốc.
"Nhìn
lại những chia sẻ từ hội thảo này về bãi Tư Chính, chúng ta có thể
thấy, đặc bi tôi thấy rất rõ, nó giải thích cho tôi thấy là tại làm sao
mà an ninh Việt Nam trong năm 2014 và báo chí bắt đầu tuyên truyền rằng
phán quyết PCA là 'bất lợi' cho Việt Nam, để từ đó tránh dần con đường
đưa vụ biển Đông ra, trước sự kiện bãi Tư Chính.
"Và
thực ra, nếu như ai đó nói rằng ủng hộ chính phủ kiện từ năm 2014 mà
chúng ta đến giờ vẫn còn chờ đợi, ở thời điểm hiện tại, điều mà chúng ta
có thể thấy là chính phủ Việt Nam đang đi trên thế 'đu dây', đu dây
trong đối ngoại với các nước và đu dây với cả người dân.
"Quan
sát tất cả các việc, thì tôi thấy ngoài việc ông Tổng bí thư Nguyễn Phú
Trọng, Chủ tịch nước, xuất hiện, thì phát ngôn đầu tiên không liên quan
gì tới chủ quyền hết, mà phát ngôn đầu tiên là phải yêu cầu không được
để cho các thế lực thù địch lợi dụng lòng yêu nước.
"Nếu
nhìn tất cả các tuyên bố và phản ứng, sẽ thấy cái mà Đảng Cộng sản lo
sợ trước thềm Đại hội, đó chính là ổn định nhân sự và chủ quyền không
phải là vấn đề quan trọng ở thời điểm này," blogger Mẹ Nấm, Nguyễn Ngọc
Như Quỳnh nói với BBC.
Từ Hà Nội, nhà nghiên cứu Trung Quốc, cựu Trung tá quân đội Việt Nam, Nguyễn Nguyên Bình đưa ra ý kiến:
"Thực
ra tôi thấy từ năm mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng còn làm, thì cũng đã có
dư luận nói đã chuẩn bị sẵn sàng tất cả hồ sơ để có thể đưa vấn đề Biển
Đông của Việt Nam ra quốc tế.
"Thế
nhưng từ hồi đó đến bây giờ, bao nhiêu năm rồi vẫn rục rịch như thế và
tôi nghe đài VOV5 nói tiếng Trung Quốc, thì gần như tuần nào cũng có cái
họ thông báo rằng có những cuộc triển lãm về chứng cứ chủ quyền biển
đảo Việt Nam ở tỉnh này, tỉnh kia.
"Việc
ấy bao nhiêu năm nay, tôi thấy vẫn làm, nhưng tất cả những cái đấy chỉ
để cho nhân dân Việt Nam xem thôi, chứ còn chính thức đưa ra quốc tế thì
chưa, mà như theo tôi biết, thì nhà nghiên cứu Hoàng Ngọc Giao có nói
rằng, đã kiện thì có rất nhiều nội dung có thể kiện, chứ không phải có
một nội dung là kiện về chủ quyền biển đảo của Việt Nam, tức là hai quần
đảo Trường Sa, Hoàng Sa là của Việt Nam.
"Cái
đấy nhiều người trong dư luận, những người hay sợ hãi thì cứ nói là
mình không kiện được đâu, cái đấy là phải để con cháu mình giải quyết.
Nhưng chưa cần phải kiện đến cái đấy, ngay hiện diện Trung Quốc ở bãi Tư
Chính này, thì có kiện họ về chuyện mà họ xâm phạm vùng đặc quyền kinh
tế (EEZ) của Việt Nam, mà vi phạm Công ước về Luật biển Quốc tế (UNCLOS)
1982.
"Thế
thì những việc ngay trước mắt và cũng không có gì trở ngại khó khăn,
nhưng mà vẫn cứ không dám kiện, mà nếu theo tinh thần của Bộ trưởng
Ngoại giao Phạm Bình Minh nói, mình không dùng vũ lực, mình dùng biện
pháp hòa bình để giải quyết, thì tôi nghĩ kiện cũng là một biện pháp hòa
bình chứ đâu có gì mà vũ lực.
"Có
lẽ là sự hay nói lớn và hay đe dọa của Trung Quốc, hình như nó cũng có
tác động đến các vị lãnh đạo của Việt Nam hay sao đó. Ở đây tôi có tài
liệu là lá thư của Chủ tịch Hội luật Quốc tế của Trung Quốc trả lời Chủ
tịch Hội luật quốc tế của Việt Nam là ông Nguyễn Bá Sơn, trong này họ
nhấn mạnh là tàu Địa chất Hải dương 8 của Trung Quốc đã "luôn luôn hoạt
động tại vùng biển thuộc chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc và
tuân thủ tuyệt đối luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS."
"Họ
nói như thế, nhưng mà tài sao họ lại sợ kiện? Như chị Như Quỳnh vừa
nói, ông Lê Văn Cương nói Trung Quốc "đe dọa" Việt Nam 5 điểm ấy, họ nói
là không được kiện, tại sao một mặt Trung Quốc nói là tuân thủ tuyệt
đối luật pháp quốc tế và không có gì vi phạm UNCLOS cả, thế nhưng cuối
cùng lại bảo Việt Nam không được kiện.
"Như
thế, thực chất là Trung Quốc rất đuối lý! Thế nhưng âm mưu của họ là họ
muốn độc chiếm Biển Đông, cho nên họ cứ nói đại ngôn như thế, rồi họ
dọa là sẽ nổ súng, chiến tranh, bao nhiêu việc khác, rồi họ mang máy bay
và bao nhiêu tàu chiến. Vừa rồi duyệt binh kỷ niệm quốc khánh nước của
họ, họ đem ra bao nhiêu vũ khí, rồi họ nói là có thể bắn đến tận nước Mỹ
v.v..., thế thì tức là Trung Quốc hay đe dọa dùng vũ lực.
"Và
việc đe dọa dùng vũ lực cũng là cái ta (Việt Nam) phải kiện mới đúng,"
nhà nghiên cứu Nguyễn Nguyên Bình nêu bình luận với hội luận của BBC từ
Hà Nội.
(BBC News)
Không có nhận xét nào