Vụ cháy ngày tại nhà máy Bóng đèn, phích
nước Rạng đông (RĐ) xảy ra chiều 28/8/2019. Tính đến nay đã là nửa
tháng. Suốt thời gian đó, Chính quyền Hà Nội, đứng đầu là Nguyễn Đức
Chung đã vô cùng lúng túng, bị động. Các cơ quan ban ngành trung ương và
địa phương mạnh ai nấy làm, mỗi bên một mảng thiếu sự phối hợp đồng bộ.
Đã có mâu thuẫn trong phát ngôn và hành động giữa các đơn vị liên quan.
Do hạn chế trong tầm nhìn, kém hiểu biết trong việc đề ra các kịch bản
ứng phó thảm họa khiến cho quá trình khắc phục hậu quả vụ cháy rơi vào
hỗn loạn, càng lúc càng rối rắm, phức tạp. Bây giờ, Hà Nội vừa phải gồng
mình ứng phó hậu quả vụ cháy vừa phải lấy lại lòng tin của Nhân dân đối
với chính quyền. Có thể khẳng định, đây là thảm họa kép. Thảm họa môi
trường do vụ cháy gây ra và thảm họa mất lòng tin của Nhân dân đối với
các biện pháp mà Chính quyền đưa ra.
 |
| Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND Hà Nội |
Mọi
người đều biết, chiều muộn 28/8/2019, khi vụ cháy cơ bản được dập tắt.
Chính quyền Phường Hạ Đình, ngày 29/8/2019 đã có ngay thông báo khuyến
cáo nhân dân trong vùng ảnh hưởng (Bán kính 1 km tính từ tâm đám cháy)
nên làm gì để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng. Nội dung thông báo
ngắn gọn, khúc chiết, mạnh lạc và tỏ ra rất có nghề. Phải có trình độ
mới viết được văn bản này. Đúng là đọc thông báo đó thì ai cũng có phần
hoang mang, vì vụ cháy nhà máy có gì phải nghiêm trọng thế. Có thể nói
không ngoa thông báo này đã làm các các nhà khoa học am hiểu về môi
trường và thảm họa môi trường giật mình. Ngay trong đêm đó, đã có rất
nhiều bài báo của các nhà khoa học tâm huyết tung lên mạng xã hội, phân
tích, khuyến cáo cả đề xuất các biện pháp giảm thiểu thiệt hại. Đã có ý
kiến cho rằng Chính quyền Hà nội không cần phải làm gì thêm. Chỉ cần
động viên Nhân dân thực hiện đầy đủ khuyến cáo của UBND Phường Hạ đình,
rồi Bộ TNMT sẽ làm phận sự như họ đã làm (nhìn chung là phù hợp với đề
xuất của các nhà khoa học đã nói ở trên). Vậy nhưng, Hà Nội đã không làm
như vậy.
Ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND Hà nội (Ảnh internet)
Lĩnh
ấn tiên phong là UBND Quận Thanh Xuân. Ngay trong sáng 30/8/2019, không
cần đọc kỹ văn bản của cấp dưới là UBND Phường Hạ đình, không để ý tình
hình hiện trường vụ cháy có biểu hiện rối ren, mà chỉ cần lĩnh hội chỉ
đạo từ cấp trên để đình chỉ lập tức văn bản của Hạ đình đồng thời yêu
cầu cá nhân có liên quan kiểm điểm trách nhiệm vượt quyền này nọ. Đến
đây, Nhân dân đã không thể hiểu chuyện gì đang xẩy ra và mức độ hoang
mang lại tăng thêm 1 bậc. Mấy tiếng sau, Quận Thanh xuân nghe hơi nồi
chõ từ mấy ông Sở TNMT Hà Nội, không cần kiểm chứng, không cần thu thập
số liệu làm tin, vội vàng loan báo các chỉ số liên quan đến sức khỏe con
người nằm trong giới hạn cho phép?!. Rằng các bóng đèn huỳnh quang được
sản xuất từ amalgam chứ không phải từ thủy ngân nên có thể yên tâm ?!
Cách làm việc thiếu trách nhiệm, có phần liều lĩnh, cho qua chuyện, thể
hiện sự coi thường sức khoẻ, tính mạng của Nhân dân của UBND Quận Thanh
Xuân. Sự hoang mang của Nhân dân sau thông báo này không những không
giảm mà lại còn tăng cao thêm bậc nữa. Rất may, tối cùng ngày, lãnh đạo
viện sức khoẻ nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế), thành viên nhóm quan
trắc, khảo sát tại hiện trường khi đọc tin này đã ý thức được trách
nhiệm của mình và lên tiếng. Ông này nói thẳng, các số liệu quan trắc
môi trường từ hiện trường vụ cháy chưa xử lý xong và chưa cung cấp cho
bất kỳ cơ quan, cá nhân nào. Ông cũng khuyến cáo Chính quyền Hà nội phải
thận trọng khi cung cấp những thông tin như thế này…
Đây
là thời điểm khởi phát khủng hoảng lòng tin của Nhân dân với Chính
quyền Hà nội. Cấp độ hoang mang, không biết bấu víu vào đâu của người
dân lúc này không phải tăng từng bậc nữa mà tăng theo cấp lũy thừa.
Trường học tán loạn, chợ búa, nhà hàng, hệ thống dịch vụ tán loạn, bệnh
viện tán loạn, Nhân dân dời đi hay ở lại cũng tán loạn…
Đến
khi Nhà máy Rạng Đông nói lại cho rõ rằng 480 k bóng đèn huỳnh quang bị
cháy được sản xuất từ thủy ngân lỏng chứ không phải từ amalgam như
thông báo trước đó. Thông tin này như quả bom hủy hoại chút lòng tin
cuối cùng của những người quan tâm sự kiện. Nó cũng là thông tin xấu
nhất đến thời điểm hiện tại. Không thể biết nay, mai còn thêm quả bom
nào nữa không.
Khi
vụ cháy được dập tắt, Công an Hà nội đã vào thu thập chứng cứ để điều
tra. Thế nhưng những thông tin quan trọng nhất phục vụ khắc phục hậu quả
thì Công an chẳng nắm được gì, toàn là do đoàn quan trắc của Bộ TNMT
phát hiện ra. Đây cũng là điểm yếu của Hà nội.
Cháy
nổ là rủi ro đáng tiếc, không ai mong muốn (Tất nhiên cháy do phá hoại
thì phải có thái độ khác). Nhưng khắc phục hậu quả cháy nổ mà dẫn tới
khủng hoảng lòng tin thì đây là trách nhiệm của con người, không thể
thoái thác. Chính quyền Hà nội lẽ ra ngay từ đầu phải ý thức được tính
chất nghiêm trọng của sự cố. Không được chủ quan đơn giản hóa sự việc,
không liều lĩnh phán đoán vô căn cứ mức độ nhiễm độc môi trường. Vì đây
là tính mạng và tài sản của Nhân dân. Phán đoán sai 1 ly, đi 1 dặm luôn.
Hà nội còn phải bình tĩnh, khẩn trương nhưng thận trọng; phối kết hợp
tốt với các bộ ngành liên quan như TNMT, Y tế, Điều tra, PCCC, Quân đội …
để thống nhất từ lời nói đến hành động. Đằng này, Hà nội đã làm hỏng sự
giúp đỡ của các Bộ ngành.
Toàn
bộ quá trình xử lý thảm họa có xuất hiện hình ảnh Ông Nguyễn Đức Chung,
Chủ tịch Hà nội. Nghịch lý ở chỗ, Ông Chung càng xuất hiện thì thảm họa
càng trầm trọng. Tuy vẫn giữ được phong thái ung dung, bình tĩnh nhưng
nghe ông phát biểu chỉ đạo thì không ai bình tĩnh được. Nguyễn Đức Chung
đã nói những câu mang tầm…thiểu năng trí tuệ. Ông chê những người làm
nhiệm vụ quan trắc môi trường tại hiện trường vụ cháy mà đeo mặt nạ
phòng độc là phản cảm. Không biết ngày xưa, khi Ông còn làm công an, mỗi
lần khám nghiệm tử thi, mổ tử thi, khai quật tử thi…Ông có đeo găng tay
và các dụng cụ bảo hộ cần thiết khác không?
Rồi
Ông Chung lại nói người dân quanh đây không ai bức xúc gì ?! (Tất nhiên
Ông nói trong ngữ cảnh tại cuộc họp có một số người dân được mời tham
gia). Dẫu vậy, chúng tôi cho rằng câu nói này là dối trá. Xin được trao
đổi thêm với Ông thế này. Chúng tôi biết khi mở miệng nói thế, tâm ông
không có ý định dối trá. Nhưng bản chất câu nói này, đặt trong toàn cảnh
thảm họa hiện nay, nó là dối trá hoàn toàn. Thưa các ông, nhìn phố xá
ảm đạm trống hơ, trống hoác của Hạ đình mấy hôm nay, Trâu, Bò, Chó, Lợn
còn không chịu nổi, nói chi Người.
Thật
lòng, chúng tôi thất vọng. Thời đại 4.0, giữa thủ đô nghìn năm văn
hiến, mà Chủ tịch Hà nội để lại những phát ngôn như thế. Nói về Ông còn
rất nhiều chuyện nhưng nhân đây, xin kể lại trường hợp Đồng Tâm. Ông đã
từng là tướng công an nhưng ông quên dấu vân tay là không thể thay đổi.
Ông đã lăn tay làm dấu, nhưng sau một đêm ông quên mất, coi như chưa có
chuyện gì xẩy ra. Đời người được mấy đâu Ông Chung. Thiếu gì kiểu sống.
Ông có thua Nhân dân 1, 2 lần, phúc phận nhà Ông nào có kém đi, tương
lai của Ông cũng vận theo nhân - quả mà. Cứ làm điều lành đi, vỗ về Nhân
dân đi, chăm lo cho Nhân dân đi, lo gì không thăng tiến.
Thảm
họa thì đã xẩy ra. Không biết thời gian tới còn ẩn số nào nữa không?
Phía trước là hàng loạt nhiệm vụ, trong đó khó nhất là an dân, lấy lại
lòng tin của Nhân dân. Hy vọng Người đứng đầu Chính quyền Hà nội trung
thực, thông thái; lắng nghe nhân dân, lấy dân làm gốc để nhanh chóng
khắc phục thảm họa.
Mạnh Quân
(FB Mạnh Quân)
Không có nhận xét nào