Thứ nhất, đó là cuộc đối đầu
(stand-off) giữa Trung Quốc và Việt Nam quanh khủng hoảng Bãi Tư Chính,
từ nay đang bước sang tháng thứ ba. Thứ hai, đó là một đợt sóng ngầm
khác, trầm trầm mà cương quyết không kém “đòn cân não” Trung – Việt, đó
là cuộc đối đầu giữa xã hội dân sự Việt Nam với nhà nước cộng sản toàn
trị của nó[1]. Hai stand-off này tuy “hai là một”, đang hội tụ một số
đặc điểm gợi nhớ lại “cuộc chiến kỳ quặc” (strange war) từ thế kỷ
trước[2]
 |
| Biểu tình phản đối Trung Quốc ở thành phố Hồ Chí Minh hôm 11/5/2014 |
Hai trong một
Cả
hai sự đối đầu đều có cùng một xuất phát chung, đó là cuộc đấu trí kỳ
lạ đang diễn ra giữa những “người anh em thù địch” Việt – Trung (brother
enemy)[3], cũng như giữa những người Việt với nhau. Lịch sử ghi nhận
giai đoạn đầu của thế chiến hai (sau khi phát xít Đức xâm lược Ba Lan
tháng 9/1939 và trước khi chiếm Pháp tháng 4/1940) là một “cuộc chiến
cuội” (phoney war) – “cuộc chiến nhập nhèm” (twilight war). Winston
Churchill gọi như thế là để nhấn mạnh sự vắng bóng các hoạt động vũ
trang trong một thời điểm kế hoạch xâm lược trên thực tế đã được khai
triển.
Lần
này cũng vậy! Sau hai tháng dè chừng, quần thảo, thậm chí có lúc rượt
đuổi nhau, các tuyển thủ Hà Nội vẫn “vững tay lái”. Phía “bạn vàng” tăng
sức ép tối đa và mong sao cho Việt Nam nổ súng. Ngay đến màn diễn “bắt
mắt” giữa những vòi rồng khủng phun nước vào nhau hay cậy thế dùng tàu
to súng lớn để chèn, húc hoặc va đập vào các tàu cảnh sát biển Việt Nam
(như hồi HD-981) chưa thấy xẩy ra. Các quán bia hơi ở thủ đô và các
thành phố lớn vẫn chật ních khách nhậu. Ai đó sẽ cười vào mặt người hỏi
nếu “nhỡ” nêu vấn đề Biển Đông trong những ngày này. Phải chăng không
chỉ quanh Hồ Gươm, mà ngay trong lòng Hà Nội hay xung quanh Hà Nội cũng
chẳng mấy ai bàn đến câu chuyện Bãi Tư Chính?
Một
số giới tinh hoa từ xã hội dân sự buộc phải thảng thốt: “Tổ quốc có bao
giờ nhục như thế này chăng?” Thật ra thì chẳng có gì là nhục nhã cả!
“Rất đỗi tự hào” nữa là đằng khác! Đó là “niềm tự hào” không dấu diếm
của đảng và nhà nước. Sau bao nhiêu năm, giờ đây chính quyền đã thành
công trong việc liên tục “dội” nhiều gáo nước lạnh vào “các bếp than
hồng” ủ lòng yêu nước, biến một bộ phận “không nhỏ” các thần dân của
mình thành “những người ngoài hành tinh”. Họ dường như đến từ sao Hoả,
sao Kim. Chuyện Bãi Tư Chính đã có đảng và nhà nước lo, hơi đâu dây vào
cho mệt xác, lại còn bị xếp vào hàng ngũ lực lượng chống đối!
Nhưng
xin thưa, quý vị chớ có nhầm! Cái hiện tượng đang đánh lừa cái bản chất
đấy. Cả cái vắng lặng lẫn đô hội mà bạn đang cảm nhận, ẩn chứa trong cả
hai là sự yên tĩnh trước cơn bão, đồng thời đó cũng là sự sôi sục kìm
nén trước giờ phát lệnh. Thậm chí “cơn bão” ngoài Bãi Tư Chính hiện đang
tiến rất gần bờ, thậm chí những “vòng xoáy” đầu tiên của bão có thể đổ
bộ ngay vào đất liền, nếu đảng và nhà nước tỏ các dấu hiệu “nhường” Tư
Chính cho Trung Quốc.
Trên
thực tế, nếu như “cuộc chiến kỳ quặc” thứ nhất đang diễn ra giữa hai
nhà nước cộng sản với nhau thì trớ trêu thay, “cuộc chiến kỳ quặc” thứ
hai lại đang âm ỉ ngay trong lòng xã hội Việt Nam, giữa các tổ chức dân
sự với nhà nước toàn trị của nó. Sở dĩ hai “đòn cân não” này thực chất
chỉ là một, vì nó đều do chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc gây ra! Có
chính quyền nào lại cản phá công dân mình tham gia vào cuộc chiến chống
ngoại xâm, bảo vệ chủ quyền biển đảo? Ấy vậy mà VTV1 vừa mở ra một
chương trình ngay trong “giờ vàng” để cho các dư luận viên xỉ vả, kể cả
bằng thứ ngôn ngữ chợ búa, bôi nhọ các lực lượng dân chủ, lực lượng
chống Trung Quốc, tôn vinh sức mạnh và tính ưu việt của quân đội nhà
nghề Trung Quốc, với tần suất dữ dội như trong những tuần lễ gần đây[4].
Đến mức một FB đã phải đặt câu hỏi: “Tình báo Hoa Nam đang lãnh đạo báo
chí Việt Nam?”[5]
Bước ngoặt lịch sử – Khi nào?
Tâm
bão hiện nay nằm ở đâu? Tâm bão đang nằm trên lằn ranh giữa những kẻ
rắp tâm đầu hàng Trung Quốc với những con người quyết tâm giữ Bãi Tư
Chính. Hẳn nhiên là cả hai lực lượng này đều nằm ở mọi cấp, cả bên trong
lẫn bên ngoài quân đội (đặc biệt là hải quân, lực lượng chính được cho
là đang trấn giữ biển đảo) và cả ở trong lẫn ở ngoài chính quyền (nhưng
đặc biệt là giới hoạch định chính sách). Năm nay khi Trung Quốc leo
thang áp chế ép Việt Nam từ bỏ các hoạt động kinh doanh xung quanh Bãi
Tư Chính (như các năm 2016 và 2017 Việt Nam đã nhượng bộ), chắc chắn Bắc
Kinh theo dõi rất sát cái “hàn thử biểu” đo sức chịu đựng của thần dân
đôi bờ lằn ranh ở “thuộc quốc”.
Vào
năm 2014 trước đây, Trung Quốc rút giàn khoan khủng HD-981 về nước
trước một tháng (so với tuyên bố) không chỉ vì Trung Quốc đã hoàn thành
mục tiêu bồi đắp, cơi nới 7 thực thể địa lý trên Biển Đông, mà chủ yếu
là vì Trung Quốc “ngợp” trước làn sóng chống Tàu nổi lên dữ dội từ Bắc
chí Nam. Trung Quốc buộc phải tổ chức các cuộc phản-biểu tình khá lộ
liễu ngay trên đất Việt Nam để vô hiệu hoá những làn sóng yêu nước có
thể cuốn phăng mọi thứ, kể cả những kẻ “nằm vùng” trong chính quyền
“thân địch”. Hẳn nhiên, Trung Quốc thừa gian hùng để dừng bước trước
“khúc quanh ngoặt lịch sử ấy”.
Còn
lần này? Cả hai “stand-off” nói trên đang diễn ra trong bối cảnh cùng
lúc, Hà Nội vừa phải đối mặt để xử lý các âm mưu tranh giành quyền lực
nội bộ (vấn đề thừa kế tại Đại hội 13), vừa phải lo gấp rút cải thiện
môi trường quốc tế (thúc đẩy bang giao với Mỹ) để hoá giải cả hai “đòn
cân não” nói trên. “Cái khó bó cái khôn”. Trong cả hai trách vụ này, tay
chân của Tàu đã thọc quá sâu, nắm giữ quá nhiều “át chủ bài” khiến ông
Trọng và phe cánh phải nhìn trước nhìn sau rất lâu trước khi lấy quyết
định cuối cùng. Trong khí đó, như người Mỹ từng nhiều lần nhắc nhở:
“Thời gian và thuỷ triều chẳng chờ ai cả” (Time and Tide Wait for None).
Theo
một nguồn tin ngoại giao, Mỹ đã gợi ý với Việt Nam, năm 2019 này cần
nâng quan hệ song phương lên cấp “đối tác chiến lược”. Các quan chức
Lầu Năm Góc cũng yêu cầu Hà Nội tạo điều kiện cho các chuyến thăm hàng
năm của hàng không mẫu hạm nguyên tử của Hải quân Mỹ. Từ 20/8 đến nay,
Mỹ đã liên tục nhiều lần lên án mạnh mẽ thái độ bắt nạt và can thiệp
của Trung Quốc đối với hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam vốn đã
có từ lâu. Nếu ông Trọng thăm Nhà Trắng và gặp Tổng thống Trump vào
tháng 10 tới, đấy sẽ là thời điểm thuận lợi cho cả đôi bên đẩy mạnh
quan hệ song phương, đặc biệt là hợp tác về an ninh biển[6].
Nếu
việc hoá giải cả “hai đòn cân não” nói trên suôn sẻ, Việt Nam chắc chắn
sẽ giữ được Bãi Tư Chính. Giữ được Bãi Tư Chính là không chỉ giữ được
một trong những “yết hầu” của Hà Nội trên Biển Đông, Việt Nam sẽ có thời
cơ tốt hơn để thực hiện một cuộc bẻ lái “con thuyền không bến” hiện
nay, một mặt vẫn giữ được an ninh biên giới trên biển và trên bộ với
“bạn vàng”, mặt khác, môi trường quốc tế sẽ “hanh thông” hơn nhờ các
thoả thuận đa phương mới (với AOIP cũng như với EU) cũng như nhờ các nền
tảng song phương vững chắc hơn với khối dân chủ và tiến bộ./.
Chiến Thành
---------------
[1] Khủng hoảng bãi Tư Chính: Bước ngoặt mới cho VN | Nguyễn Quang Dy
[2] Phoney War (Wiki)
[3] Brother Enemy – The War After The War (Anh em Thù địch), Tác giả: Nayan Chanda (nhà báo Ấn Độ), Collier Book, New York, 1986
[5] Tình báo Hoa Nam đang lãnh đạo báo chí Việt Nam? | rfavietnam
[6] Ba khả năng nếu Chủ tịch Trọng thăm Mỹ tới đây
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
(RFA)
Không có nhận xét nào