Vụ Thuận Phong: Tiếp tục kéo dài, không rõ khởi tố hay không

Phiên chất vấn của Quốc hội Việt Nam với Bộ trưởng Công an Tô Lâm ngày 4/6 gây chú ý, khi một đại biểu tiếp tục nhắc vụ Thuận Phong.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân

Đây là một vụ việc đã kéo dài bốn năm chưa xong, dù đã có hai lần giám định, cùng văn bản liên quan của 6 bộ, ngành ở Việt Nam.

Vào cuối tháng 5, trong diễn tiến mới nhất, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam nói Thuận Phong "cũng là đối tượng có hành vi sản xuất hàng giả".

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân (Cà Mau) đặt hai câu hỏi, trong đó một câu về vụ Thuận Phong:

"Vụ sản xuất phân bón giả Thuận Phong, đã được nhiều đại biểu quốc hội liên tiếp hai khóa và hai vị hai phó thủ tướng, trong đó có một vị nay đã là thủ tướng, quan tâm chỉ đạo quyết liệt, nhưng vì sao đến nay chưa khởi tố?"

Khi Bộ trưởng Tô Lâm bắt đầu nói "đại biểu hỏi về công ty sản xuất thương mại Thuận Phong…", thì Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân ngắt lời.

Bà Kim Ngân nói: "Câu này rất cụ thể, có trách nhiệm của cả Viện Kiểm sát, do đó nó không nằm trong chuyên đề này."

"Tôi đề nghị những vụ việc cụ thể, sẽ trả lời bằng văn bản vì sao chưa khởi tố công ty Thuận Phong mà Quốc hội cũng nhiều lần nhắc ở đây."

"Bộ trưởng và Viện Kiểm sát sẽ trả lời bằng văn bản cho đại biểu Lê Thanh Vân."

Tại phiên họp của Quốc hội hôm 4/6, có mặt Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, là người cũng được thông báo nhiều lần về vụ Thuận Phong.

Trước đây, nói chuyện với BBC ngày 23/10, Đại biểu Quốc hội Việt Nam Lê Thanh Vân, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, nói ông đã đề nghị cần khởi tố vụ án.

"Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo là phải làm rõ những sai phạm của công ty phân bón Thuận Phong."

Ngày 21/5/2019, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam có văn bản cho hay đã có kết luận của tổ giám định tư pháp về vụ Thuận Phong.

Bộ Khoa học và Công nghệ nói quan điểm mới nhất của họ là: Việc nhãn gắn trên chai phân bón 1 lít do Thuận Phong sang chiết, đóng gói mà ghi "phân Mỹ nhập khẩu" và "Made in USA" là "chỉ dẫn có giả mạo về nguồn gốc hàng hóa, nơi sản xuất, đóng gói hàng hóa".

Bộ Khoa học và Công nghệ nói tiếp Thuận Phong "cũng là đối tượng có hành vi sản xuất hàng giả".

Văn bản này gửi cho cơ quan điều tra và công an Đồng Nai. Văn bản này nói "đề nghị cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Đồng Nai xem xét và xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật".

Ý kiến Bộ tư pháp

Một văn bản ngày 13/3/2018 của Bộ tư pháp gửi văn phòng chính phủ cho biết quan điểm của họ là hành vi của công ty Thuận Phong "không có dấu hiệu cấu thành Tội kinh doanh trái phép".

Nhưng văn bản này nói việc nhãn hàng hóa gắn trên chai phân bón 1 lít của Thuận Phong sang chiết, đóng gói có ghi "Made in USA" là "có dấu hiệu giả mạo tên thương nhân, địa chỉ thương nhân khác; giả mạo về nguồn gốc hàng hóa, nơi sản xuất".

Bộ tư pháp nói họ cũng cho rằng hành vi sản xuất 19 loại phân bón của Thuận Phong là "hành vi sản xuất phân bón giả".

Tuy nhiên, Bộ tư pháp nói thêm "phải có số lượng lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng thì mới cấu thành tội phạm. Do đó, đề nghị các cơ quan chức năng xác định rõ thêm các mức định lượng này trước khi quyết định".

Nguồn gốc

Vụ việc liên quan công ty phân bón Thuận Phong bắt đầu từ ngày 24/4/2015, khi Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389 quốc gia) tiến hành kiểm tra nơi sản xuất của Công ty Thuận Phong, tỉnh Đồng Nai.

Một bản tin năm 2015 của trang web Chính phủ Việt Nam cho hay tại thời điểm kiểm tra, Đoàn kiểm tra liên ngành đã phát hiện "hành vi sang chiết, đóng chai phân bón (dạng nước) mang nhãn hiệu VITOL, làm giả nguồn gốc, xuất xứ "MADE IN USA" của Công ty Thuận Phong".

Vào tháng 10/2015, ông Nguyễn Xuân Phúc, thời điểm đó là Phó Thủ tướng và Trưởng ban chỉ đạo 389 quốc gia, chỉ đạo giao Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương - Phó Trưởng ban chỉ đạo 389 quốc gia - tiến hành điều tra.

Vài tháng sau, ngày 24/3/2016, tại một cuộc họp của Bộ Công an, Thứ trưởng Lê Quý Vương kết luận những sai phạm của Công ty Thuận Phong "không có dấu hiệu tội phạm, không có căn cứ để xử lý hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả", theo tường thuật trên báo Hải Quan

Tiếp đó, công an tỉnh Đồng Nai ra quyết định không khởi tố vụ án.

Nhưng sau ý kiến phản đối của một số bộ, ngành, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, lúc này đã thay Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm Trưởng ban chỉ đạo 389 Quốc gia, chủ trì cuộc họp ngày 12/11/2016.

Tại đây, ông Trương Hòa Bình đồng ý với ý kiến của 4 bộ: Công Thương, Khoa học và Công nghệ, Tư pháp, Quốc phòng rằng công ty Thuận Phong "có dấu hiệu sản xuất, buôn bán hàng giả là phân bón", theo báo Quân đội Nhân dân.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình sau đó yêu cầu các bộ "truy cho ra tận gốc" vụ việc.

Vụ việc vẫn tiếp tục kéo dài, mặc dù sang tháng 5/2017, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao yêu cầu hủy quyết định không khởi tố vụ án hình sự để tiếp tục điều tra.

(BBC)