Vietjet có thật sự ‘mua 100 máy bay’ của Boeing?

Nghệ sĩ Trần Lâm Bình đang vẽ những nét chót bức tranh gương mặt TT Trump nhân dịp Thượng Đỉnh Trump-Kim tại Hà Nội ngày 27 Tháng Hai. (Hình: AP Photo/Tran Van Minh)

HÀ NỘI, Việt Nam – Hôm 1 Tháng Ba, một số blogger tiếp tục đặt dấu hỏi về việc liệu Hãng Hàng Không Vietjet có thật sự ký hợp đồng đặt mua 100 phi cơ Boeing trị giá $18 tỉ như báo chí nhà nước loan tải.

Trước đó, trưa 27 Tháng Hai, Vietjet và Tập Đoàn Boeing đã chính thức ký kết hợp đồng mua 100 phi cơ 737 MAX trị giá $12.7 tỉ theo giá niêm yết của nhà sản xuất, theo báo Zing. Lễ ký kết được ghi nhận diễn ra long trọng tại Phủ Chủ Tịch ở Hà Nội dưới sự chứng kiến của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ Tịch Nước CSVN Nguyễn Phú Trọng.

Hồi năm 2016, Vietjet cũng đã ký đơn đặt hàng 100 phi cơ B737 MAX, đánh dấu thỏa thuận mua bán máy bay thương mại lớn nhất trong ngành hàng không Việt Nam. Báo Zing cũng cho hay Vietjet “là hãng hàng không có đơn hàng B737 MAX lớn nhất châu Á”.

Trong khi đó, bản tin hồi Tháng Bảy, 2018 của báo The Leader cho biết ở thời điểm đó, Hãng Vietjet Air tuyên bố vừa một ‘văn bản ghi nhớ’ (MOU) đặt hàng 80 phi cơ 737 MAX 10 và 20 phi cơ 737 MAX 8 cũng của Boeing, với giá trị hợp đồng $12.7 tỉ, chưa gồm các khoản thỏa thuận giảm giá.

Như vậy, sau ba lần, Vietjet được cho là đã “đặt mua” tổng cộng 300 phi cơ của Boeing. Đó là chưa kể trong vòng ba năm, tính từ Tháng Năm, 2016, Vietjet đã hai lần ký các hợp đồng 170 phi cơ của Airbus.

Sở dĩ công luận bàn tán là vì theo trang web dữ liệu hàng không dân dụng quốc tế Planespotter, đội hình bay của Hãng Vietjet đến nay chỉ ghi nhận gồm 64 phi cơ, gồm 23 chiếc A320 và 43 chiếc dòng 321, đều của Airbus. Đáng lưu ý, cũng theo trang này, Vietjet chỉ sở hữu chưa đến ⅓ trong số 64 phi cơ, 2/3 còn lại đều là thuê.

Việc số lượng phi cơ “đặt mua” và trên thực tế của Vietjet khá chênh lệch được hiểu là còn hàng trăm chiếc phi cơ chưa được giao. Theo Reuters, trong giai đoạn 2022-2025, Boeing dự trù giao cho Vietjet 100 chiếc 737.

Cũng có ý kiến cho rằng các thương vụ đặt mua cả trăm phi cơ của Vietjet thực chất là hoạt động tô điểm cho các sự kiện lãnh đạo Việt, Mỹ gặp nhau vì các lễ ký kết đều diễn ra trong khuôn khổ các chuyến công du của hai nước.

Báo The Leader giải thích, nguồn vốn cho những bản hợp đồng trị giá hàng chục tỉ đô la “không phải là khúc mắc lớn nhất” của Vietjet vì hãng này “giảm tải rất nhiều gánh nặng chi phí mua máy bay thông qua hoạt động bán và cho thuê lại (sell and leashing back) các phi cơ mà họ đặt mua.

Facebooker Nguyen Son, phóng viên ảnh của hãng AP ở Hà Nội bình luận trên trang cá nhân: “Tôi muốn nhắc anh em báo chí trong nước đấy là văn bản ghi nhớ về việc mua phi cơ, chứ không phải hợp đồng mua nhé! Ghi nhận mong muốn thế thôi cho đẹp lòng lãnh tụ đôi bên, khi nào mua, mua như thế nào thì còn phải chờ. [Viết báo thì] câu chữ phải chuẩn, không lại hố bây giờ!”

Trong một diễn biến khác, mạng xã hội hôm 1 Tháng Ba lan truyền một clip cho thấy một nhóm hành khách ở phi trường bực tức vì chuyến bay của Hãng Vietjet nhiều lần bị hoãn mà không rõ lý do. Trong clip này, một nữ đại diện Vietjet được thấy nói lớn tiếng với hành khách: “Em nhắc lại là ai không hài lòng với dịch vụ thì an ninh sân bay sẽ mời ra [khỏi phi trường]!”

Người Việt