Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) lại
khuấy động dư luận khi 11/13 dự án đầu tư của PVN ở Venezuela, Peru,
Mexico, Congo, Iran, Malaysia, Myanmar, Cambodia, Nga, hoặc mất sạch
vốn, hoặc thua lỗ nên giữa chừng phải tìm cách chuyển nhượng (1).
 |
| Giàn khai thác của PetroVietnam tại mỏ Bạch Hổ. Hình minh họa. (Ảnh: PVN) |
Trong
11 dự án mất vốn, thua lỗ, dự án Junin 2 đang làm cả công chúng lẫn báo
giới sôi sùng sục. Junin 2 là tên một dự án đầu tư tại Venezuela, trị
giá 12,4 tỉ Mỹ kim. Năm 2010, PVN cam kết góp 40%, liên doanh giữa PVN
và Venezuela sẽ vay 60% còn lại.
Giữa
năm 2013, PVN quyết định “bỏ của chạy lấy người” sau khi đã góp 90
triệu Mỹ kim và đóng 442 triệu Mỹ kim cho cái gọi là “phí tham gia hợp
đồng” (hoa hồng). Tổng số tiền PVN làm mất trong Junin 2 là 532 triệu Mỹ
kim (2).
Mãi
tới bây giờ, công chúng và báo giới mới xem việc PVN đầu tư vào các dự
án thăm dò – khai thác dầu khí ở nước ngoài giống như thiêu thân lao vào
lửa. Càng ngày càng nhiều người, nhiều giới chất vấn hệ thống công
quyền rằng họ đã làm gì, ở đâu (3)?
Những
câu hỏi như: Tại sao cộng đồng quốc tế đồng loạt cảnh báo về những rủi
ro khi đầu tư vào Venezuela mà PVN vẫn lao vào, thậm chí còn chi 442
triệu Mỹ kim “hoa hồng” để được tham gia canh bạc mà không ai thèm chơi?
Tại sao Bộ Kế hoạch – Đầu tư, Bộ Tài chính chỉ cảnh báo mà không tích
cực ngăn chặn trong khi Junin 2 ngốn đến 20% Quỹ Dự trữ ngoại tệ quốc
gia? Tại sao đến 2013 mới quyết định tạm dừng việc đổ thêm vốn vào Junin
2?... đang dậy lên như bão.
Bộ
Công an Việt Nam vừa cho biết, họ mới yêu cầu PVN cung cấp toàn bộ hồ
sơ liên quan đến dự án Junin 2 để điều tra (4). Ông Nguyễn Vũ Trường
Sơn, cựu Tổng Giám đốc PVEP (Tổng Công ty Thăm dò Khai thác dầu khí),
doanh nghiệp thay mặt PVN làm chủ đầu tư vào Junin 2, mới vừa từ chức
Tổng Giám đốc PVN (5). Dẫu quyết định đầu tư vào Junin 2 đã được xác
định là sai lầm, phải sửa bằng cách tạm ngưng đầu tư từ 2013 nhưng ông
Sơn vẫn được qui hoạch làm lãnh đạo PVN!
Chuyện
ông Sơn đột nhiên từ chức Tổng Giám đốc PVN và ngay sau đó, Bộ Công
Thương công bố các thông tin, chính thức xác nhận những dự án mà PVN đã
đầu tư bên ngoài Việt Nam là một thứ thảm họa đối với kinh tế quốc gia ở
cả hiện tại lẫn tương lai, Bộ Công an loan báo sẽ điều tra,… mở đường
cho đủ loại ý kiến chỉ trích. Chẳng riêng ông Sơn, những viên chức hữu
trách trong nội các Nguyễn Tấn Dũng cũng bị tấn công vì đã không chu
toàn “vai trò mà nhân dân kỳ vọng”.
Trên
các phương tiện truyền thông chính thức, báo giới Việt Nam bắt đầu dẫn
tâm sự của một số viên chức hữu trách, tiết lộ họ đã từng lên tiếng can
gián, song những phân tích, cảnh báo về Junin 2 của họ bị vứt vào sọt
rác. Có cựu bộ trưởng than, ông ta bị một số người ép, cuối cùng phải ký
“Giấy Chứng nhận đầu tư” cho PVN đổ tiền vào Junin 2 dù quyết định đầu
tư ấy phạm pháp bởi không thông qua Quốc hội. Giải pháp duy nhất mà ông
bộ trưởng này có thể làm để tránh vạ là viết báo cáo gửi Bộ Chính trị
(6).
Bộ
Chính trị có làm gì không? Không! Bộ Chính trị không hề làm gì cho dù
PVN qua mặt Quốc hội. Cuối cùng, không ai cản được PVN cam kết trả cho
Venezuela “hoa hồng” là 1 Mỹ kim/thùng dầu, trong vòng 30 tháng, bất kể
có tìm được thùng dầu nào hay không, PVN vẫn trả đủ cho Venezuela khoản
“hoa hồng” là 584 triệu Mỹ kim bằng… tiền mặt. Thậm chí liên doanh thăm
dò – khai thác dầu khí giữa PVN và Venezuela chưa chào đời, PVN đã
chuyển cho Venezuela 300 triệu Mỹ kim…
Trước
những tổn thất khổng lồ, những khoản nợ kèm lãi tuy chưa rõ ràng nhưng
chắc chắn sẽ hết sức nặng nề cho quốc gia, nhiều người, nhiều giới, kể
cả báo giới mới chỉ xoáy vào trách nhiệm của một số cơ quan (Bộ Kế hoạch
– Đầu tư, Bộ Tài chính,…), tổ chức (PVN, PVEP,…), cá nhân (Đinh La
Thăng, Nguyễn Vũ Trường Sơn,…) mà quên vai trò của Bộ Chính trị. Bộ
Chính trị không chỉ màng đến cảnh báo của các viên chức hữu trách mà còn
là tác nhân khai phá, mở đường cho PVN đem hàng tỉ Mỹ kim đi vứt.
***
Trong
vài năm vừa qua, thiên hạ đã nói xa, nói gần về những dự án đầu tư ra
nước ngoài để mua thảm họa của PVN song không có viên chức hữu trách nào
của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam thèm trả lời. Cho
dù biết rất rõ PVN mất trắng 532 triệu Mỹ kim khi đầu tư vào Junin 2,
chưa kể hàng chục dự án đầu tư khác rơi vào tình trạng “dở sống, dở
chết”, chẳng khác gì đem hàng tỉ Mỹ kim đi rải ở nước ngoài từ 2013
nhưng tháng 7 năm 2015, Bộ Chính trị vẫn ban hành Nghị quyết 41/NQ-TW.
Nghị
quyết 41-NQ/TW là định hướng của giới lãnh đạo đảng CSVN về “Chiến lược
phát triển ngành Dầu khí đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2035”. Theo
đó, PVN tiếp tục được khuyến khích đầu tư ra nước ngoài. Nghị quyết
41-NQ-TW xác định sẽ “xây dựng hành lang pháp luật đặc thù nhằm tăng
quyền chủ động cho PVN, nhất là quyền tự quyết định, tự chịu trách nhiệm
đi đôi với kiểm tra, giám sát; về cơ chế đầu tư ra nước ngoài” và sẽ
“bảo đảm nguồn vốn cho PVN thực hiện các mục tiêu chiến lược”.
Chẳng
riêng PVN, nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước cũng được khuyến khích
đầu tư ra nước ngoài. Một thống kê được công bố hồi giữa năm ngoái
(2018) cho biết, tính đến cuối năm 2016, các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước đã đem bảy tỉ Mỹ kim ra nước ngoài đầu tư và khoảng 30% dự án đang
trong tình trạng thua lỗ, hiệu quả sử dụng vốn của phần lớn dự án rất
thấp, chưa kể nhiều dự án đối diện với dủ loại rủi ro về pháp lý, thị
trường (7).
Đã
có khá nhiều người, kể cả đại biểu Quốc hội từng tỏ ra bất an, từng đòi
hệ thống công quyền Việt Nam cho biết cặn kẽ hơn về hiệu quả đầu tư ra
nước ngoài của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước nhưng không có hồi
âm. Phong trào đầu tư ra nước ngoài của các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước vẫn được dùng như một thứ trang sức để minh họa cho sự “tài tình,
sáng suốt” của Bộ Chính trị trong quá trình thực thi quyền lãnh đạo toàn
diện, tuyệt đối tại Việt Nam. Những dự án đầu tư của các tập đoàn, tổng
công ty nhà nước ra nước ngoài còn được sử dụng để chứng minh “cơ đồ,
tiềm lực, vị thế và uy tín của đất nước chưa bao giờ được như ngày nay”.
Chi phí sắm phương tiện chứng minh dẫu mắc nhưng Bộ Chính trị, Tổng Bí
thư đâu có trả.
Trân Văn
-----------------
Chú thích:
(4) https://tuoitre.vn/dieu-tra-sai-pham-trong-du-an-dau-khi-ti-usd-tai-venezuela-20190313163809484.htm
(Blog VOA)
Không có nhận xét nào