Dương Quốc Chính - Lê Duẩn và Trung Quốc

Hôm nay kỷ niệm 30 năm ngày mất của Lê Duẩn. Di sản của ông thì cơ bản mọi người đã biết rồi, mình không nhắc lại nữa. Duy có 1 vấn đề mà nhiều người hiểu sai lệch mà mình muốn nhắc lại cho rõ, đấy là quan hệ giữa Lê Duẩn và TQ.

Đa số chúng ta, cả những người theo lề phải lẫn nhiều người theo lề trái đều cho là LD là 1 người mạnh mẽ chống TQ, đơn giản là vì LD gây ra nạn kiều để đuổi Hoa kiều về nước và chiến tranh biên giới Việt Trung năm 79, kéo dài cho đến khi ông Duẩn chết năm 86. Thực ra không thể kết luận đơn giản như vậy.

Lê Duẩn là người quyết liệt nhất với việc giải phóng miền Nam, bằng mọi giá. Vì thế việc LD thân LX hay TQ đều nhằm mục đích để chiến thắng Mỹ và VNCH, chứ không phải do vấn đề e ngại TQ muốn chiếm đất hay biển đảo VN (ở đây không nói đến VNCH nên VN được hiểu là VNDCCH).

Mối quan hệ VN-TQ và VN-LX phụ thuộc vào quan hệ tay ba LX-TQ-Mỹ. Giai đoạn Khrushev nắm quyền tại LX, ông này chủ trương chung sống hoà bình với Mỹ và các nước tư bản. LX mâu thuẫn sâu sắc với TQ. LX chửi TQ là giáo điều, TQ chửi LX là xét lại hiện đại. Hai bên đều gây sức ép lên VN phải chọn 1 trong 2 đại ca.

Vì LX không muốn gây hấn quá căng thẳng với Mỹ nên không ủng hộ VNDCCH đánh vào Nam trong khi TQ thì vẫn ủng hộ. Vì thế VN, tức Lê Duẩn, chọn TQ. Một hiệp ước Việt - Trung nêu rõ là ngăn cấm sự giúp đỡ của nước thứ 3 nếu chưa được sự chấp thuận của 2 bên ký kết. TQ hứa viện trợ 1 tỷ NDT đổi lấy việc VN không chấp nhận sự giúp đỡ của LX. LX tuyên bố chỉ trợ giúp tinh thần cho VN, vai trò của chuyên gia LX giai đoạn này rất mờ nhạt. LX sẽ không gắn bó chặt chẽ với VN nếu VN không thay đổi lập trường (thân TQ).

Tuy nhiên, đến năm 64, Khrushev bị hạ bệ, Breznhev lên thay, chính sách quan hệ với Mỹ và quan điểm "xét lại" cũng thay đổi (Khrushev đả kích Stalin và chính sách của ông trong khi Breznhev lại quay lại quan điểm cứng rắn của Stalin). Cùng quan điểm đó, LX lại hỗ trợ VN đánh Mỹ, vai trò của LX ở VN trở nên quan trọng hơn. Quan hệ VN với TQ và VN với LX trở nên cân bằng hơn. Giai đoạn này LX tranh giành ảnh hưởng tại VN, LX viện trợ vũ khí nặng, TQ viện trợ quân nhu, vũ khí nhẹ và công binh.

Năm 1963-1964, phe chủ chiến, đại diện là Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Nguyễn Chí Thanh đã lên án phe chủ hoà (muốn chung sống hoà bình với VNCH) nhưng có lẽ vì Khrushev lúc đó mới yếu thế mà chưa bị hạ bệ nên phe chủ hoà chỉ bị lên án bằng diễn văn của LD. Đến khi Khrushev bị mất chức thì xung đột bị đẩy lên thành vụ án xét lại chống đảng vào năm 67, phe "xét lại" bị bắt mà không cần xử. Mình không định nói sâu về vụ án này ở đây, chỉ nhắc đến để thể hiện mối quan hệ thân TQ của phe chủ chiến (đa số là các lãnh đạo gốc miền Nam).

Đến năm 72, khi TQ bắt tay với Mỹ để gây sức ép với LX thì quan hệ VN, tức LD, với TQ, mới bắt đầu có rạn nứt, cho dù Chu Ân Lai có sang VN trấn an là sẽ không bán đứng VN. Năm 74, khi TQ lấy Hoàng Sa, thì VN vẫn còn chưa hoàn toàn tin là TQ có dã tâm lãnh thổ với VN. Vẫn hi vọng các bạn chỉ giữ hộ Hoàng Sa!

Khi LD sang thăm TQ 9/1975, cuộc hội đàm không thành công vì VN không ngả theo TQ để chống LX, trong khi đó, 1 tháng sau LD sang LX thì lại được tiếp đón trọng thể với lời hứa viện trợ của LX, VN chính thức ngả vào vòng tay LX. Sau đó TQ ra mặt hỗ trợ Khmer đỏ gây hấn với VN thì quan hệ VN - TQ mới thực sự rạn vỡ không thể cứu vãn. Kết quả thì đa số chúng ta đều đã biết.

Nếu LX không suy yếu và sụp đổ, LD không chết thì VN cũng không bình thường hoá quan hệ với TQ. Tóm lại, mối quan hệ giữa VN và TQ trong giai đoạn LD nắm quyền phụ thuộc vào sự ủng hộ của mỗi nước trong mục tiêu GP MN của LD và mối quan giữa TQ-Mỹ-LX. Quan hệ VN - TQ giai đoạn 55-75 (là sự kéo dài của giai đoạn 49-54) là quan hệ vay nợ, quan hệ giai đoạn 76-90 là quan hệ bùng nợ!

Tóm tắt đại khái cho dễ hiểu là đ/c Lê Duẩn vay tín dụng đen để mua vũ khí đánh thằng em, khi đạt được mục đích thì đã kiếm được giang hồ khác để bảo kê nên bùng nợ thằng giang hồ kia. Thế là nó điên lên tát cho phát. Đc LD lúc đó đủ khoẻ để gồng được, nhưng vẫn không chịu giả nợ, còn chửi thằng cho vay, cậy có bảo kê mới. Đến lúc bảo kê mới sa cơ lỡ vận thì đc LD đã đi gặp bác Hồ rồi, các đc kế nhiệm phải giả nợ dần mãi chưa xong. Đúng là tín dụng đen có khác.

Tham khảo chủ yếu: Lịch sử quan hệ đối ngoại VN 1940-2010 (NXB Chính trị QG Sự thật). Sách viết sự thật đấy nên anh em yên tâm like share thoải mái nhé! Ai không tin thì mua sách mà kiểm tra.

Dương Quốc Chính

(FB Dương Quốc Chính)