Carlyle A Thayer - giáo sư danh dự
tại Đại học New South Wales, Học viện Quốc phòng Úc, Canberra đã có một
bài bình luận mới về sự phát triển chính trị tại Việt Nam trên AEF.
Chính trị Việt Nam: nhìn lại 2018 và nhìn tới 2019 |
Theo
ông, năm nay đánh dấu điểm giữa của ĐH 5 năm ĐCSVN. Trước đó, Hội nghị
lần thứ tám của Ủy ban Trung ương ĐCSVN đã họp vào tháng 10 để khởi
xướng lập kế hoạch cho Đại hội 13 vào năm 2021, bổ nhiệm năm tiểu ban
chịu trách nhiệm soạn thảo kế hoạch kinh tế xã hội tiếp theo của Việt
Nam, sửa đổi luật lệ (quy định) dành cho các ủy ban trung ương tiếp theo
và Bộ Chính trị. Và một số điểm phát triển chính trị và kinh tế lớn
trong nước năm 2018 sẽ cân nhắc rất nhiều về sự chuẩn bị này.
Đầu
tiên trong số này là chiến dịch chống tham nhũng đang diễn ra ở Việt
Nam, trong đó phát hiện ra sự gian lận của các quan chức liên quan đến
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và ba ngân hàng lớn. Trong một tình tiết kỳ
quái, các quan chức an ninh Việt Nam đã đưa cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công
ty CP Xây lắp Dầu khí Việt Nam từ Đức về Hà Nội và kết án tù chung thân.
Giám đốc điều hành của Tập đoàn này cũng bị kết án tử hình.
Chiến
dịch chống tham nhũng đã mở rộng phạm vi bằng cách truy tố một thứ
trưởng của Bộ Công an, một sĩ quan quân đội đứng đầu một công ty thuộc
sở hữu của quân đội và một mạng lưới các quan chức cao cấp ở thành phố
Đà Nẵng. Tháng 3.2018, Đinh La Thăng - cựu lãnh đạo đảng ở Đà Nẵng bị
cách chức Bộ Chính trị - trở thành cựu thành viên Bộ Chính trị đầu tiên
bị kết án tù.
Một
thách thức khác đối với ĐCSVN năm nay là sự phản đối của công chúng đối
với hai dự thảo luật được đưa ra để tranh luận tại Quốc hội. Đầu tiên,
Luật về các khu hành chính và kinh tế đặc biệt, quy định thành lập ba
đặc khu kinh tế - Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc. Thứ hai, Luật về
An ninh mạng, đã hợp nhất các văn bản pháp luật rải rác khác hiện có
trong nỗ lực điều chỉnh hành vi internet.
Truyền
thông xã hội Việt Nam chỉ trích rằng, việc cho thuế 99 năm ở các đặc
khu là nhằm lợi ích hóa mảng kinh doanh của Trung Quốc và đây là mối đe
dọa đối với an ninh quốc gia. Luật An ninh mạng được nhiều người xem là
hạn chế quyền tự do ngôn luận trên các phương tiện truyền thông xã hội.
Các cuộc biểu tình và biểu tình công khai chống Trung Quốc ồ ạt nổ ra
vào tháng 6, một số trở nên bạo lực ở Bình Thuận. Các nhà phân tích
chính trị cho rằng các cuộc biểu tình là một sự bất mãn của người dân
đối với sự bất ổn trong chính phủ.
Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp tục củng cố vị trí lãnh đạo của mình khi
được bầu làm chủ tịch nước sau cái chết của chủ tịch nước Trần Đại Quang
vào tháng 11. Sự đi lên này có khả năng làm đảo lộn sự cân bằng lãnh
đạo trước đó và đặt quyền lực to lớn vào tay một người. Giờ đây Trọng sẽ
đóng vai trò quyết định trong việc định hình cả chính sách và lựa chọn
nhân sự cho Đại hội toàn quốc lần thứ 13.
Tình
hình nhân quyền của Việt Nam ngày càng xấu đi khi giới an ninh tiếp tục
bắt giữ, xét xử và tống giam một loạt các nhà hoạt động chính trị và xã
hội dân sự theo các điều khoản mơ hồ của Bộ luật Hình sự. Các nhà hoạt
động này có liên quan đến một loạt các vấn đề bao gồm các hoạt động của
Trung Quốc ở Biển Đông, các vấn đề môi trường, quyền lao động,... Hai
nhà hoạt động nổi tiếng, luật sư Nguyễn Văn Đài và Nguyễn Ngọc Như
Quỳnh, lần lượt được ra tù và bị đưa đến Đức và Mỹ (người dịch: ứớc tính
chính quyền đã kết án ít nhất 48 nhà hoạt động nhân quyền và blogger.
Theo HRW, chỉ tính đến tháng 11, ít nhất 127 người đã bị kết án vì tham
gia cuộc biểu tình vào tháng 06).
Bất
chấp những sự kiện chính trị liên quan, nền kinh tế Việt Nam tăng
trưởng mạnh mẽ với gần 7% GDP trong ba quý đầu năm 2018, đưa Việt Nam
trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới
(người dịch: rất khó để kiểm chứng độ chính xác của con số 7% này).
Đầu
tư trực tiếp nước ngoài vào quần áo, giày dép và đặc biệt là điện tử
dẫn đến xuất khẩu sản xuất tăng mạnh. Việt Nam cũng là người hưởng lợi
ngắn hạn trong cuộc chiến thuế quan Mỹ - Trung, khi các công ty Trung
Quốc và nước ngoài chuyển dây chuyển sản xuất đến Việt Nam. Xuất khẩu
của Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng và Việt Nam ghi nhận thặng dư thương mại
là 35 tỷ USD (người dịch: trong một bài viết trên VNexpress gần đây cho
biết, Việt Nam có thể trở thành một điểm chứa rác công nghệ cho các công
ty Trung Quốc, bởi không ít doanh nghiệp Trung Quốc đang đẩy rất nhanh
tốc độ thay thế và thải loại công nghệ cũ vì tác động của cuộc chiến
Tập-Trump).
Nhìn về phía trước, Việt Nam sẽ đối mặt với ít nhất bốn thách thức lớn trong năm 2019.
Đầu
tiên là, các nhà lãnh đạo của Việt Nam phải giải quyết vấn đề bất ổn xã
hội tiềm ẩn đã thúc đẩy các cuộc biểu tình lan rộng bằng cách giải
quyết các vấn đề liên quan đến chính sách quản trị, bao gồm các vấn đề
về đất đai, lao động và cũng như môi trường tự do internet.
Thứ
hai, các nhà lãnh đạo của Việt Nam phải đánh giá hiệu quả việc kiêm
nhiệm 2 chức vụ (TBT với CTN), quyết định gia hạn hay chấm dứt sự sắp
xếp này khi nhiệm kỳ của Nguyễn Phú Trọng hết hạn vào năm 2021.
Thứ
ba, Việt Nam phải thực hiện các cải cách kinh tế đã được xác định, như
cắt giảm trợ cấp cho các doanh nghiệp nhà nước để chấm dứt tình trạng mà
Mỹ chỉ ra là nền kinh tế phi thị trường. Việt Nam cũng nên thay đổi
chính sách tỷ giá hối đoái hiện tại của mình để tránh bị Mỹ chỉ định là
thao túng tiền tệ.
Cuối
cùng, Việt Nam cần đảm bảo sự lãnh đạo trong tương lai của đất nước
bằng cách xác định 'cán bộ chiến lược' - thế hệ lãnh đạo đảng sạch tiếp
theo - sẽ được bầu vào Ủy ban Trung ương mới vào năm 2021.
Hoa Nghi lược dịch
(VNTB)
Không có nhận xét nào