TQ được lợi gì khi bà Thái Anh Văn thua cử ở Đài Loan?

Đài Loan thường bị động đất tấn công, nhưng dịp cuối tuần qua thì thứ làm hòn đảo này bị rung chuyển lại chính là một trận động đất chính trị.

Đảng DPP của Tổng thống Thái Anh Văn coi lá phiếu là thứ sẽ quyết định việc Đài Loan độc lập hay bị phụ thuộc vào Trung Quốc

Trong đợt bầu cử địa phương, đảng cầm quyền vốn chủ trương muốn Đài Loan độc lập khỏi Trung Quốc đã mất hơn nửa các thành phố và các hạt đang nắm giữ.

Đảng Dân Tiến (DPP) hồi 2016 đã giành được thắng lợi long trời lở đất, nhưng nay chỉ còn giữ được ghế ở một số ít nơi.

Quốc Dân Đảng từng cầm quyền trước đó và có đường lối thân Trung Quốc nay có cuộc trở lại đầy ngoạn mục, giành được 15 trong tổng số 22 thành phố và các hạt ở Đài Loan.

Đây là một thất bại ghê gớm của Tổng thống Thái Anh Văn. Bà đã từ chức khỏi vị trí lãnh đạo đảng.

Chiến thắng này cũng là chỉ dấu cho thấy Quốc Dân Đảng sẽ giành được chiến thắng trong kỳ bầu cử tổng thống và quốc hội vào năm 2020 tới đây.

Trung Quốc hồ hởi trước kết quả bầu cử ở Đài Loan và nói cử tri đã bác bỏ "quan điểm ly khai" của bà Thái.

Thế nhưng thực tế không rõ ràng như thế.

Người Đài Loan ưa chọn cách đi ở giữa

Với thế giới bên ngoài, có vẻ như Đài Loan phải đối diện với một lựa chọn khó khăn: độc lập khỏi Trung Quốc, hoặc cuối cùng sẽ thống nhất làm một với Trung Quốc.

Nhưng các cuộc khảo sát luôn cho kết quả là người Đài Loan không muốn chọn cách nào trong hai cách trên cả. Thay vào đó, họ thích một lối đi ở giữa.

Tuy tin rằng hòn đảo của họ là một quốc gia độc lập và muốn được đối xử như một quốc gia độc lập, nhưng hầu hết mọi người không tin rằng việc chính thức độc lập là điều có thể làm được trong thời gian tới, và họ không muốn làm tổn hại quan hệ với Bắc Kinh.

Đảng cầm quyền DPP thất bại thảm hại hôm thứ Bảy bởi đảng này coi lá phiếu như thứ quyết định cho việc Đài Loan tự do hoặc bị Trung Quốc nuốt mất.

Và cử tri, vốn quan ngại nhiều hơn tới nền kinh tế đang có phần khó khăn, đã không bị thuyết phục bởi điều đó.

Kể từ khi DPP lên nắm quyền, quan hệ của Đài Loan với Trung Quốc đã xấu đi trông thấy.

Cử tri nhớ rằng dưới chính quyền thân Trung Quốc trước đây, Đài Loan đã có mối quan hệ tốt chưa từng có với Bắc Kinh mà vẫn không mất đi một chút chủ quyền, dân chủ và độc lập nào.

Trên thực tế là họ đã giành được thêm khi thân thiện đi bên Trung Quốc. Đài Loan đã được tham dự nhiều hoạt động quốc tế hơn, là các hoạt động vốn chỉ dành cho các quốc gia, trong lúc cũng được hưởng lợi từ việc phát triển kinh tế của Trung Quốc.

Cơ hội thứ hai cho Quốc Dân Đảng?

Vấn đề chủ quyền của Đài Loan vẫn là chuyện phức tạp chưa giải quyết được và là chuyện đã có chiều dài lịch sử từ cả hơn một thế kỷ trước.

Nói một cách công bằng thì người dân Trung Quốc cũng có quyền mong muốn thống nhất mãnh liệt như việc người Đài Loan mong muốn độc lập.

Các cử tri Đài Loan nằm ngoài vòng cực đoan thì muốn tập trung vào việc hai bên có thể hợp tác trong những vấn đề gì và để chuyện độc lập hay không cho thời gian giải quyết.

Họ biết rằng Trung Quốc không muốn tấn công và cũng không có thời gian biểu cụ thể cho việc thống nhất, và họ tin vào nền dân chủ Đài Loan.

Đó là lý do vì sao lượng cử tri áp đảo đã bỏ phiếu cho các ứng viên của Quốc Dân Đảng.

Họ biết rằng Quốc Dân Đảng có thể hợp tác với Trung Quốc và xây dựng hòa bình giữa hai bên, và điều đó sẽ tốt cho nền kinh tế.

Nhưng điều đó không có nghĩa là họ hoàn toàn tin tưởng và thích Quốc Dân Đảng.

Họ lo rằng quan điểm ủng hộ việc kinh doanh và ủng hộ việc thống nhất của Quốc Dân Đảng sẽ khiến hòn đảo này phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc về mặt kinh tế, khiến Bắc Kinh sẽ tạo quá nhiều ảnh hưởng vào các mối quan hệ của Đài Loan.

Nhưng họ thà là cho Quốc Dân Đảng một cơ hội thứ nhì còn hơn là tiếp tục đi theo con đường hiện tại, sẽ chỉ dẫn tới xung đột tức thời với Trung Quốc và có thể dẫn tới chiến tranh.

Khẩu chiến

Trung Quốc diễn giải kết quả bỏ phiếu theo cách hiểu người Đài Loan mong muốn hợp tác với đại lục để hai bên cùng phát triển thịnh vượng.

Một phát ngôn viên Trung Quốc được Tân Hoa Xã dẫn lời, nói kết quả "phản ánh ý chí mạnh mẽ của nhân dân Đài Loan trong việc muốn chia sẻ lợi ích trong việc phát triển hòa bình ở hai bên eo biển Đài Loan, và mong muốn cải thiện nền kinh tế cũng như đời sống tốt đẹp cho nhân dân trên đảo".

Ông nói thêm rằng đại lục sẽ tiếp tục "theo đường hướng phát triển hòa bình quan hệ giữa hai bên eo biển".

Một tờ báo quốc doanh đăng phản ứng mạnh mẽ hơn.

"Kỳ bầu cử cho thấy chính quyền bà Thái đã phản bội lợi ích của Đài Loan và trở thành kẻ gây rối, mà các hành động của họ đã đi quá xa khỏi những nhu cầu thực tế của nhân dân Đài Loan và quá xa khỏi sự thật lịch sử rằng chỉ có một Trung Quốc," bài xã luận đăng trên China Daily viết.

Chính phủ đương nhiệm Đài Loan nhanh chóng cảnh báo Trung Quốc chớ diễn giải quá đà kết quả bầu cử để trục lợi, và lặp đi lặp lại quan điểm của mình rằng tình hình quan hệ hiện thời giữa hai bên hoàn toàn là do lỗi của Trung Quốc.

Cindy Sui 
BBC News, Đài Bắc

(BBC)