Dù cuộc chiến thương mại giữa Mỹ –
Trung chỉ tập trung vào các mặt hàng từ nông sản cho đến đồ gia dụng,
thì Hoa Kỳ và các nước dân chủ khác cũng nên lo lắng về một loại hàng
hóa xuất khẩu khác của Trung Quốc, đó là: nền chuyên chế/chủ nghĩa độc
tài kỹ thuật số (digital authoritarianism).
Trung Quốc đã xây dựng hệ thống theo dõi các công dân của mình để quản lý mọi hoạt động của đời sống |
Giới
chức Bắc Kinh đang cung cấp công nghệ và các khóa huấn luyện cho các
chính phủ trên khắp thế giới để họ có thể kiểm soát công dân nước họ.
Trong khi các công ty Trung Quốc đang cạnh tranh với các tập đoàn quốc
tế trong lĩnh vực quan trọng như trí tuệ nhân tạo và dịch vụ mạng 5G,
thì quy tắc dân chủ, vốn đã thống trị mạng Internet toàn cầu bấy lâu,
dường như đang dần thất thế. Khi đề cập đến vấn đề tự do Internet, rất
nhiều chính phủ đã háo hức mua ngay các mô hình kiểm soát mà phía Trung
Quốc đang rao bán.
Hàng
ngũ lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc cực kỳ hào hứng với ý định thay
thế trật tự tự do quốc tế bằng nền độc tài chuyên chế của họ bằng kế
hoạch mở rộng sang cả lĩnh vực kỹ thuật số.
Sáng
kiến “Một vành đai, một con đường”, một nỗ lực đầy tham vọng nhằm đưa
ảnh hưởng của Trung Quốc lên toàn thế giới thông qua các khoản vay song
phương và dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm cả sự tập trung chủ yếu
vào lĩnh vực công nghệ thông tin. Theo bản điều tra “ Freedom on the
Net,”một bản đánh giá toàn cầu của Freedom House được công bố vào thứ
Năm vừa qua, 38 trong số 65 quốc gia trong bản đánh giá đã bắt đầu sử
dụng các trang thiết bị viễn thông được cung cấp bởi các công ty lớn của
Trung Quốc như Huawei, ZTE hoặc các tập đoàn nhà nước như China
Telecom. Hiện Huawei đang xây dựng mạng lưới WiFi công cộng lớn nhất Nam
Mỹ tại Mexico, mạng di động 5G tại Bangladesh và dịch vụ 4.5G tại
Campuchia cũng như đang tư vấn cho chính phủ Kenya về “kế hoạch vĩ đại”
trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông.
Khi
các công ty này xây dựng “con đường tơ lụa kỹ thuật số” nối liền các
nước chủ quản thông qua cáp quang, các chuyên gia đã cảnh báo rằng những
trang thiết bị này có thể sẽ làm gia tăng sự giám sát của hệ thống tình
báo của Trung Quốc. Vào tháng Một vừa qua, người ta phát hiện rằng mạng
lưới IT do Trung Quốc xây dựng tại trụ sở của Liên minh châu Phi tại
Ethiopia đã truyền dữ liệu mật đến Thượng Hải hằng ngày trong suốt 5 năm
qua. Một số công ty Trung Quốc luôn tập trung vào xuất khẩu công nghệ
giám sát. Tại 18 trong số 64 quốc gia được đánh giá bởi Freedom House –
bao gồm cả Zimbabwe, Singapore một vài nước Á – Âu, các công ty như
Yitu, CloudWalk and Hikvision đang kết hợp các tính năng trí tuệ nhât
tạo và nhận diện khuôn mặt để tạo ra dự án “Thành phố Thông minh” (Smart
Cities) và hệ thống giám sát cực kỳ tinh vi. Nó cho phép các chính phủ
này có thể nhận diện và theo dõi từng hành động của mỗi công dân.
Những khu phố của người Uyghurs ở Tân Cương, Trung Quốc bị giám sát chặt chẽ và treo đầy cờ đỏ
Quân đội Trung Quốc luôn sẵn sàng đàn áp đẫm máu người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Việc
các chính quyền Trung Quốc liên tục khủng bố người Hồi giáo ở khu vực
Tân Cương cho thấy một bức tranh cực kỳ u ám về tiềm năng của những công
cụ này. Nhiều người dân đã bị theo dõi bằng drone, camera trên đường
phố và các ứng dụng theo dõi bắt buộc cài đặt trên điện thoại của họ.
Những người bi nghi là “không đáng tin cậy” có thể bị đưa vào các trại
cải tạo bí mật ở Tân Cương.
Chính
quyền Bắc Kinh không chỉ truyền bá công nghệ đàn áp đến các nước có
chung tư tưởng như họ, mà còn mời các quan chức chính phủ và những người
có ảnh hưởng về mặt truyền thông đến Trung Quốc để huấn luyện các cách
kiểm soát người đối lập và thao túng dư luận trên mạng. Giới chức Trung
Quốc đã tổ chức các khóa huấn luyện về quản lý thông tin và truyền thông
cho các đại diện đến từ 36 trong số 65 quốc gia trong bản khảo sát của
Freedom House. Trong chuyên đề kéo dài 2 tuần hồi năm ngoái, các quan
chức được mời đến Trung Quốc đã tham quan trụ sở của một công ty có tham
gia vào “hệ thống quản lý công luận dựa vào dữ liệu lớn (big data)”.
Các
nước dân chủ cần hành động ngay lập tức để ngăn chặn sự bành trướng của
công nghệ đen tối đến từ Trung Quốc. Các chính phủ nên áp đặt lệnh
trừng phạt lên các công ty cung cấp công nghệ để phục vụ cho chính quyền
Trung Quốc đàn áp ở những nơi như Tân Cương. Các nhà làm luật ở Hoa Kỳ
nên tái thảo luận và thông qua Đạo luật Tự do Mạng Toàn cầu, cho phép
ngoại trưởng xác định được các quốc gia hạn chế tự do Internet và cấm
xuất khẩu đến những nước này các mặt hàng được sử dụng để kiểm soát kiểm
duyệt, giám sát và đàn áp. Đạo luật này cũng yêu cầu các công ty công
nghệ hoạt động trong lĩnh vực này phải báo cào hằng năm về những việc họ
đang làm để bảo vệ nhân quyền và tự do thông tin.
Tuy
nhiên, cách tốt nhất để các nước dân chủ ngăn chặn sự trỗi dậy của nền
chuyên chế kỹ thuật số chính là chứng minh rằng họ có mô hình quản lý
Internet tân tiến hơn. Chúng ta sẽ phải giải quyết vấn đề thao túng mạng
xã hội và sử dụng dữ liệu sai mục đích mà vẫn tôn trọng nhân quyền và
đảm bảo rằng mạng Internet luôn miễn phí và đảm bảo an toàn cho tất cả
mọi người.
Các
nhà hoạch định chính sách cần nỗ lực nghiêm túc hơn để bảo vệ cơ sở hạ
tầng quan trọng và dữ liệu cá nhân của người dân khỏi việc bị chính phủ,
các công ty và các loại tội phạm sử dụng sai mục đích. Các công ty công
nghệ cũng nên hợp tác chặt chẽ hơn với các chuyên gia xã hội dân sự để
tối đa hóa tính minh bạch và đảm bảo rằng nền tảng công nghệ của họ
không bị lợi dụng để phát tán các thông tin xấu và sai sự thật. Cuộc bầu
cử năm 2016 của Mỹ đã cho thấy việc quản lý mạng xã hội có trách nhiệm
và nhiều quyền riêng tư hơn là rất cần thiết để ngăn chặn các hành động
lợi dụng sự tự do trong xã hội và phá hoại nền dân chủ.
Chính
quyền Bắc Kinh đang rất nỗ lực để trải rộng hệ thống này trên khắp thế
giới. Nếu các nước dân chủ thất bại trong việc thúc đẩy các quy tắc và
lợi ích với sự quyết tâm như nhau, thì nền chuyên chế kỹ thuật số sẽ trở
thành hiểm họa thực cho tất cả chúng ta.
Link : https://www.washingtonpost.com/opinions/the-global-threat-of-chinas-digital-authoritarianism/2018/11/01/46d6d99c-dd40-11e8-b3f0-62607289efee_story.html?noredirect=on&utm_term=.39016539acd8
(Thoibao.de)
Không có nhận xét nào